SALİHA SULTAN
Rusya-Ukrayna krizinde işgal noktasına gelinmesinin ardından Ukraynalı sanatçılardan ülkelerine destek çağrıları yükseldi. Ukrayna İçişleri Bakanı Anton Gerashchenko’nun "Sanatçılar, ressamlar susmayın” çağrısının ardından sanat dünyasından birçok isim Rusya’nın ülkeyi işgal etme girişimine tepki gösterdi.
Yaşananlara ilk tepki veren Kırım-Tatar sürgününü anlattığı ‘1944’ şarkısıyla 2016’da Eurovision’da birinci olan Kırımlı Tatar sanatçı Jamala (Susana Jamaladinova) oldu. Jamala, Instagram hesabından yayınladığı ideoda oldukça üzgün olduğu görünen ve yabancı dostlarına seslenen Jamala, “Putin ve Rus ordusu Ukrayna'ya karşı tamamen savaş başlatmış durumda. Lütfen Ukrayna'yı destekleyebildiğiniz kadar destekleyin. Yardımınıza ve desteğinize ihtiyacım var. Elinizden geldiği kadar, çünkü biz Ukraynalılar barışçıl insanlarız” dedi. Sanatçı, videosunda Ukrayna ordusuna bağış toplayan Return Alive Foundation’un (Hayata Dönüş Vakfı) linkini de paylaştı.
Kırımlı Tatar sanatçı Jamala (Susana Jamaladinova)
‘GERÇEK BİR KARDEŞ BUNU YAPMAZ’
Öte yandan Deutsche Welle’ye konuşan Oksana Lyniv ve Andrei Kurkov gibi Ukraynalı sanatçılar Batı'ya Rusya'ya karşı daha kararlı adımlar atma çağrısında bulundu. “Dünya Putin'in Rusya'sının gerçek yüzünü gördü’ diyen ünlü orkestra şefi Oksana Lyniv "Sonunda Putin'in gerçek niyeti açık ve net" dedi.
Lyniv, şunları söyledi: "Kendi kültürü, alfabesi, dili ve tarihi, sanatçıları, kimliği olan bağımsız bir milleti ve devleti yok etmek istiyor. Bir Avrupa devleti olarak 30 yıldır uğruna çalıştığımız bağımsızlığımız ciddi bir tehlike altında. Artık dünya, Putin'in ve Rusya'nın ‘sanat ve hümanizm ülkesi’ imajının gerçek yüzünü gördü. Gelişmenin başında, tüm dünyada kınanan Kırım'ın ilhakı vardı. Şimdi, Putin tüm Ukrayna'yı hedef aldı. Diktatör, saltanatının son yıllarında Rusya'da bir polis devleti kurdu. Ancak Ukrayna'da böyle bir şey işe yaramaz, Ukraynalılar bunu kesinlikle reddediyor!”
Oksana Lyniv
Rusya’yı ‘kardeş ulus’ olarak gören Ukraynalılara da seslenen Lyniv “Gerçek bir kardeş silahla gelip kapında pusuya yatmaz, bunu ancak bir katil yapar. Şimdi tüm dünyanın, Avrupa'nın ortasında kanlı bir savaşı önlemek için iki dünya savaşından çıkardığı derslerin kendileri için ne kadar değerli olduğunu kanıtlama zamanı” diye konuştu.
‘BATILI SANATÇILAR NEREDE?’
Tarihin tekerrür ettiğini söyleyen film yapımcısı Sergei Loznitsa da "Rusya Federasyonu Ukrayna'ya savaş açtı. Sekiz yıldır Batı Avrupa bu savaşı görmezden gelmeye çalıştı, saldırganlara iş birliğini ve desteğini sürdürdü. AB ve NATO ülkelerinden şimdi sert bir tepki gelmezse sonu herkes için kötü olacak Ne yazık ki tarih tekerrür ediyor ve ne yazık ki kimse ondan ders almıyor" ifadelerini kullandı.
“Fransa, Almanya ve ABD'li sanatçılar nerede?” diye soran yazar Andrei Kurkov da “Hükümetleri sarsmak sanatçılara kalmış durumda. Çünkü politikacılar, şu anda olanların hepimiz için ne kadar tehlikeli olduğunu henüz anlamıyorlar” dedi.
Andrei Kurkov
Batı’ya Rus petrol ve gazından vazgeçme çağrısında bulunan yazar Katya Petrovskaya da tepkisini "Kıvılcımlanan bu savaşı kimse kazanamaz. Ve görüşmeler için çok geç. Topyekûn, etkili yaptırımlara ihtiyaç var. Batı, kemerini sıkmalı ve Rus petrol ve gazından vazgeçmeli. Savaştan kazanan bir tiranla karşı karşıyayız. Bu onun para kaynağı, 'iş modeli'. Bu durmalı” sözleriyle dile getirdi.
Katya Petrovskaya
SANATÇILAR MİTİNGLERDE ÖN SAFTA
Bütün dünyada çeşitli sivil toplum kuruluşlarının ve partilerin gençlik örgütleri Çarşamba akşamı erken saatlerde Ukrayna ile dayanışma mitingi çağrısında bulundu.
Bu fotoğraf, Frankfurt'taki Paulskirche yakınlarındaki Rus konsolosluğu önünde düzenlenen bir mitingde çekildi. Mitingden yansıyan fotoğraflarda Kievli sanatçı Yura Bazaka da ön saflarda görüldü. Ukraynalı müzisyen Stas Koroliov bu fotoğrafı Instagram hesabından “Ben Ukrayna’ya inanıyorum” mesajıyla paylaştı. İngiltere’deki bir mitinge katılan müzisyen Natalia da ‘Ukraynalıların Rusya ve Putin'e karşı muhalefetlerinde daha önce bu kadar birleştiğini hiç görmediğini’ yazdı.
İNGİLİZ FOTOĞRAFÇIDAN ANLAMLI DESTEK: BU İŞİN SONU KAN BANYOSU
İngiliz fotoğrafçı Mark Neville’de sosyal medyasından Ukrayna’da çektiği fotoğraflardan oluşan ‘Tankları Kitaplarla Durdurun’ (Stop Tanks With Books) kitabını paylaşarak, Rusya’yı protesto etmek için kitabı uluslararası camiaya göndereceğini açıkladı. 2020’den beri Ukrayna’da yaşayan sanatçı “Kiev'deki evimde sabah 7'de siren sesleriyle uyandım. Siren sesleri, Rus füze saldırıları her yerde. Hayatım, evim, arkadaşlarım burada” dedi.
Kitabının 750 kopyasını dağıtacağını vurgulayan Neville, “Ukrayna halkı herkesi Ukrayna'nın devam eden ve haklı bağımsızlık mücadelesini desteklemeye çağırıyor. Kitap ünlülere, politikacılara, büyükelçilere, akademisyenlere ve zengin işadamlarına, Ukrayna'ya yardım etme gücü olan insanlara gidecek” diye yazdı. Neville’nın kitabında Ukrayna halkının kültürünü ve günlük yaşamını, direnişini sembolize eden fotoğraflar yer alıyor. Londralı Neville, Ukrayna’dan ayrılmayacağını dile getirerek “Evimi, arkadaşlarımı kaybetmek istemiyorum. Bağımsızlığı savunanların hayatlarını kaybetmesini istemiyorum. Ukraynalılar gururlu, cesur insanlar; kaçmayacaklar. Rus kuvvetleri daha fazla işgal ederse, bu bir kan banyosu olacak” diyor.
UKRAYNALI MÜZİSYENLER İŞGALE ŞARKILARINI KENDİ DİLİNDE SÖYLEYEREK DİRENİYOR
2014'te Rusya'nın Kırım'ı işgal etmesi ve Ukrayna'nın doğusundaki Donbas bölgesindeki Donetsk ve Luhansk'ta ayrılıkçı bir isyanı körüklemesinden sonra her şey değişti. Bu, Rusya'nın ülkenin bu kısmını koparmak amacıyla bölgeye asker gönderip bölgenin Ukrayna'dan bağımsızlığını ilan etmesiyle bu hafta tırmanan sekiz yıllık gerilimin fitilini ateşledi. Yaşananların ardından Ukraynalı birçok sanatçı bir daha ‘Rusya’ya ayak basmama’ kararı aldı. Bu gruplar arasında Rusça'da "tramvay şoförleri" anlamına gelen Vagonovozhatye adlı bir yeraltı elektronik müzik grubu da yer aldı.
Ukraynalı sanatçılar ‘Ukrayna'nın kendine ait ayrı bir ulusal kimliği olmadığını’ iddia eden ve orada Rus etkisini yeniden tesis etmeye çalışan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e tepki olarak kendi kültürel kimliklerini öncelemeye ve Rus kültürünü boykot etmeye başladı. Daha önce şarkılarında Rusça’yı kullanan müzisyenler Rusça şarkı yazmayı bıraktı, Rus mekanlarından gelen cazip teklifleri ise reddetti.
Ukrayna’da yüzyıllar boyunca önce Rus imparatorluğu ve ardından Sovyetler Birliği, Ukraynacayı bir köylü dili olarak nitelemiş, Rusça’yı ise kültür dili olarak yüceltmişti. Müzik dünyasında bu klişeyi yıkmak için Ukraynaca şarkılara imza atıyor. Dilbilimcilere göre, Rusça ve Ukraynaca Kiril alfabesindeki aynı harflerin çoğunu ve birçok kelime hazinesini paylaşıyor olsalar da, dilbilimcilere göre sadece yaklaşık %60 benzerlikle farklı diller.
Ukrayna’da Ocak ayında çıkan bir yasaya göre, tüm yazılı basın Ukraynaca yayın yapmaya geçti. 2016'da yayınlanan bir mevzuata göre de radyolarda çalınan müziklerin yüzde 35'inin Ukraynaca olması gerektiği belirtildi. Bu yasa, Ukrayna'da pop müziğe olan talebi de artırdı.
ÜLKEDEKİ KÜLTÜRÜN TURNUSOLU ARTIK EUROVISION YARIŞMASI
Ukrayna, kendi kültürünü dünyaya duyurma yolunda uluslararası alanda bütün dünyanın katılım gösterdiği Eurovision yarışmasını büyük bir fırsat olarak görüyor. Ukrayna hükümeti, yarışmaya aday seçerken yolu Rusya’dan geçen, orada konser veren ve Rusya’ya sempatisi olan sanatçılara asla yer vermiyor. Ukrayna'nın bu yılki yarışma için seçtiği Alina Pash, Rus işgali altındaki Kırım'da sahne aldığının ortaya çıkması üzerine hükümet tarafından yarışmadan geri çekildi.
2016’da Jamala ile zafer elde eden Ukrayna’yı, 2020 ve 2021’de ise Ukraynaca şarkı söyleyen Go_A müzik grubu temsil etti. Adını Ukrayna'nın 19. yüzyıl ulusal şairi Taras Shevchenko’dan alan ve yalnız Ukraynaca şarkı söyleyen Go_A müzisyeni Taras Shevchenko, "Bu dili seviyorum. Bu dil Ukraynalı olmaktan gurur duymamı sağlıyor" diyor. Grup, geçen yıl da yarışmada ‘kuzey Ukrayna bölgesinin geleneksel bir bahar halk şarkısını ifade eden ‘Shum’ şarkısını seslendirmişti. Burası aynı zamanda 1986 nükleer kazasının yaşandığı yer olan Çernobil'in bulunduğu bölge.
Go_A müzik grubundan Taras Shevchenko (solda) ve Kateryna Pavlenko. Yalnızca Ukraynaca şarkı söyleyen ikili 2021’de popüler Avrupa şarkı yarışması Eurovision’da Ukrayna’yı temsil etti
Go_A'nın solisti Kateryna Pavlenko ise dün gece Instagram hesabından Ukrayna’da Rus askerlerin saldırdığı bölgelerin haritasını paylaştı. Grubun geçen yılki Eurovision performansları ana yarışmada beşinci oldu ve izleyicilerin favorisinde ikinci oldu. Ukraynalı grup ayrıca Billboard Global 200'e girdi ve ‘Shum’ şarkıları 2021'in sonunda 60 milyondan dinlenmeye ulaştı.