Rusya ile Ukrayna arasında devam eden savaş 50'nci gününde şiddetini artırırken, Türkiye'nin müdahale başlamadan önce ortaya koyduğu ve müdahale sonrasında da sürdürdüğü denge politikası dünya kamuoyunda ve Ukrayna'da tartışmalara konu oluyor.
Birçok uzman Türkiye'nin bu yaptığının doğru olduğunu söylerken, iki ülkenin de Türkiye'yi taraf seçmeye zorladığı yönünde fikirler ortaya atılıyor.
Carleton Üniversitesi Modern Türkiye Çalışmaları Merkezi Kıdemli Analisti ve Ukrayna Başbakanı Eski Danışmanı Yevgeniya Gaber, Türkiye’nin Rusya ve Ukrayna arasında kurmaya çalıştığı dengenin Ukrayna’nın aleyhine işlemeye başladığını söyledi.
"RUSLARIN TAKTİKLERİNİ BİLİYORUZ"
Daktilo 1984'te yayınlanan Kiev Radyosu'nda Cem Özen'in konuğu olan Gaber, Ukrayna'nın askeri bir geleneği olmadığı savını reddeden Gaber, "2014’ten beri savaş halindeyiz. Hibrit savaş dense de Ukrayna doğusunda çatışmalar hiç durmadı. Ateşkes olsa da çok fazla ihlal yaşandı. 8 yıldan uzun bir sürenin sonucu bu" dedi.
"Rus askerlerinin hangi taktik ve silahları kullandıklarını biliyoruz" diyen Gaber, "Devamlı cephede askerlerimiz vardı. Askeri yardımların rolü tabii var, kesinlikle göz ardı edemeyiz ama önemli olan bu tecrübe. Rusya ile savaşan ve direnişe giren tek Avrupa ülkesiyiz, hatta son 15-20 yıla bakarsak direkt Rusya'ya karşı çıkan bir ülke olmadı" diye konuştu.
Rus ordusunun Ukrayna'dan 10 ila 20 kat büyük olduğunu kaydeden Gaber, "Ukrayna halkının burada daha güçlü olduğunu görebiliriz ve en önemli zaferlerinden biri de sözde yenilmez Rus ordusu imajını kırmaktı. Kimse Ukrayna'nın 2 hafta bile dayanabileceğini düşünmüyordu. Başka ülkeler için bir güven teşkil ediyoruz burada" dedi.
"PROBLEM SADECE PUTİN DEĞİL"
Problem çok defa sadece Putin’den kaynaklıymış gibi çok sınırlı yaklaşımlar gördüğünü söyleyen Gaber, problemin sadece Putin ile sınırlı olmadığını, Rus toplumuyla da alakalı olduğunu kaydetti.
Son yapılan anketlerde Rus halkının savaşa verdiği destek % 83-85 civarında çıktığını vurgulayan Gaber, "Bu demek ki Rus toplumunun çok büyük bir kısmı bu savaşı destekliyor. Bunda propagandanın yanı sıra var olan korkunun da etkisi olduğunu yadsımıyorum elbette. Çünkü Rusya'nın içinde de çok önemli siyasi baskılar var ama bir de Rus halkının tarihi nefreti ve kini var Ukrayna'ya karşı" dedi.
TÜRKİYE'YE YAPTIRIM ÇAĞRISI: RUSYA'NIN BÜTÇESİNİ DOLDURUYOR
Türkiye'nin Rusya ile Ukrayna arasında sürdürdüğü denge politikasına da değinen Gaber, bu politikanın Rusya’nın bütçesini doldurmaya devam etmesine yaradığı görüşünü savundu.
Gaber, şunları söyledi:
"Ukrayna’da Türkiye’nin pozisyonu takdir ediliyor ve arabuluculuk inisiyatifleri, çabalarına olumlu bakıyoruz. Cumhurbaşkanımız da ve halk da yapılan diplomasiyi yapıcı buluyor. Ne kadar olumlu sonuçlanır, ben kötümserim o konuda çünkü bu savaşın sonu Putin’in kararına bağlı ve Putin’i etkilemek şu an mümkün değil. Putin'in kafasında sonuna kadar sürdürmek var bu savaşı. Ama diyalog hep iyidir tabii, karşı tarafın pozisyonunu kestirebilmeye olanak tanır.
Türkiye’nin yaptırımları uygulamaması, Rus turistleri davet etmesi, onlara kredi desteği garantilemesi ve Rusya ile enerji işbirliğini artırması iyi karşılanmıyor ama. Belli bir noktadan sonra bu seçimi yapmak gerek ve bu prensipli bir seçim olmalı.
Ukrayna’yı desteklemesi gerekirdi, bu desteğin diplomasiyle sınırlı olduğu kısmı geçtik, bizim karşımızda artık savaş suçları işleyen affedersiniz manyak biri var. Ve onu durdurmak için her yöntem, her araç ve her yol kullanılmalı. Türkiye yaptırımları uygulamayarak Rusya’nın bütçesini doldurmaya devam ediyor.
Bu bütçenin yarısından fazlası askeri ihtiyaçlar için kullanılıyor ve Ukrayna'da savaş uzuyor. Ben bu zinciri görüyorum baktığımda. Artık batıdan gördüğü baskıyla da çok alakalı değil, Türkiye daha prensipli bir seçim yapmalı.
Bizi barıştırmak, arabuluculuk güzel bir şey fakat affedersiniz, tecavüz edilen ile tecavüz eden arasında mesafeyi ne kadar aynı tutabilirsiniz. Bu tarafsızlık Ukrayna’nın aleyhine gelecek bir noktadan sonra. Soykırımdan bahsediyoruz.
Bu soykırımı yapanla yani tecavüz eden kişiyle ne kadar ilişki sürdürebilirsiniz, şüphelerim var. Ama bence Türkiye denge politikalarına devam edecek, enerji ile ilgili endişeler ağır basıyor. Yine de aslında kaynakları çeşitlendirme yoluna gidilebilir, enerji için farklı ilişkiler kurulabilir. Sadece Ukrayna için değil, böyle bir yön Türkiye için de daha faydalı ve geleceğe dönük bir yatırım olabilir."