Arap Birliği dışişleri bakanları geçen hafta yaptıkları olağanüstü toplantıda Kasım 2011'den bu yana üyeliği askıya alınan Şam yönetimini yeniden topluluğa kabul etme konusunda anlaşmıştı. Şam yönetimi, 12 yıl önce ülkede iç savaşın başlamasının ardından dışlandığı Arap Birliği’nin davet edildiği ilk toplantısında üye ülkelere Suriye'de yatırım çağrısı yaptı. Suudi Arabistan’ın Cidde kentinde cuma günü düzenlenecek liderler zirvesine hazırlık amacıyla üye ülke maliye ve ekonomi bakanları bir araya geldi.
Suriye Ekonomi ve Dış Ticaret Bakanı Muhammed Samer El Halil “Sizlere yeniden Suriye’de yatırım yapmanız için çağrıda bulunuyorum. Ülkemizde önemli fırsatlar ve olanaklar bulunuyor” dedi. Suriyeli bakan, deprem sonrası yapılan yardımlar için teşekkür etti.
'YAPTIRIMLAR NEDENİYLE YATIRIM ZOR'
Associated Press, Batılı ülkelerin Şam yönetimine uyguladığı yaptırımlar yüzünden Arap ülkelerini kısa süre içinde bu ülkede yatırım yapmasının zor olduğunu duyurdu. Arap dünyasında uzman gözlemciler, Suriye’nin iç savaşın sona erdirme çabalarını tamamlamadan ve göç sorununa bir çözüm bulmadan Arap ülkelerinin burada yatırım yapmasının zor olduğu görüşünü dile getiriyor.
Suudi Arabistan Maliye Bakanı Muhammed el-Cedan, zirveye hazırlık için yapılan toplantının açılışında yaptığı konuşmada, “Suriye bakanı aramıza hoş geldiniz, Ortak hedeflerimize ulaşmak için sizle birlikte çalışmayı dört gözle bekliyoruz“ dedi.
MISIR VE ÜRDÜN DE ŞAM İLE NORMALLEŞMİŞTİ
Suriye bu ay başında Ürdün, Suudi Arabistan, Irak, Mısır ve Amman’ın temsilcileriyle Arap Birliği’ne dönüşün konuşulduğu toplantıya bakanlar seviyesinde katılmıştı. Bahreyn ve BAE’nin ardından son olarak Suudi Arabistan, Ürdün ve Mısır, Suriye ile ilişkileri normalleştirme kararı aldı.
Katar, Fas, ve Kuveyt, Suriye ile ilişkilerini tamamen normalleştirilmesine şu aşamada karşı çıkıyor.
Arap Birliği dışişleri bakanları geçen hafta yaptıkları olağanüstü toplantıda Kasım 2011'den bu yana üyeliği askıya alınan Şam yönetimini yeniden topluluğa kabul etme konusunda anlaşmıştı. Suriye ise daha sonra yaptığı açıklamada Devlet Başkanı Beşar Esad'ın cuma günü Suudi Arabistan'da yapılacak olan Arap birliği zirvesi için iç savaştan bu yana ilk kez davet aldığını teyit etti. Esad son olarak 2010 yılında Libya'da düzenlenen zirveye katılmıştı.
SUUDİLER ESAD'IN GİTMESİNİ İSTİYORDU
Davet, Riyad ve Şam'ın on yılı aşkın bir süredir kesik olan ilişkilerin ardından Suriye ve Suudi Arabistan'daki diplomatik temsilciliklerinde çalışmaların yeniden başlayacağını duyurmasından bir gün sonra geldi. Davetiye Suudi Arabistan'ın Amman Büyükelçisi Nayef bin Bandar al Sudairi tarafından Beşar Esad'a Şam'da iletildi.
Arap Birliği dışişleri bakanları geçen hafta pazar günü yaptıkları olağanüstü toplantıda Kasım 2011'deki protestoları şiddetle bastırması üzerine üyeliğini askıya aldığı Şam yönetimini yeniden topluluğa kabul etme konusunda anlaşmıştı. Bu girişimle Esad'ın Arap dünyasından dışlandığı dönemin de sonuna gelmiş oldu. Esad rejimiyle bağlarını 2012 yılında koparan Suudi Arabistan uzun zamandır Esad'ın gitmesi gerektiğini için açıkça dile getiriyordu.
DEPREMDEN SONRA DİPLOMATİK HAREKETLİLİK ARTTI
Ancak 6 Şubat'taki Kahramanmaraş depremlerinin Suriye'de yol açtığı yıkım sonrasında diplomatik hareketi canlandırdı. Mart ayında Suudi Arabistan'ın Şam rejiminin yakın müttefiki İran ile diplomatik bağları yeniden kurma kararı da siyasi zeminin değişmesine neden oldu. Suudi Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, savaşın başlamasından bu yana Şam'a yaptığı ilk kez nisan ayında ziyarette bulunarak Esad ile bir araya geldi.
BÖLGE BAŞKENTLERİ YAVAŞ YAVAŞ YAKINLAŞIYOR
Bölge başkentleri de zaman içinde İran ve Rusya'nın önemli desteğiyle iktidarı elinde tutan ve kaybettiği toprakları geri alan Esad'la yakınlaşmaya başladı. Birleşik Arap Emirlikleri 2018'de Suriye ile bağlarını yeniden kurdu ve Şam'ı Arap dünyasına yeniden entegre etme çabalarına öncülük etti.
Esad'ı devirmek için isyancıların ilk çabalarını destekleyen ve Suriye'nin kuzeyinde askeri varlığını sürdüren Türkiye de Şam ile ilişkilerini düzeltmeye ilgi gösteriyor. Suriye ve Türkiye Dışişleri Bakanları savaşın başlamasından bu yana ilk kez çarşamba günü Moskova'da bir araya geldi.
Her ne kadar Suriye'de cephelerin birçoğu susmuş olsa da, ülkenin kuzeyi hala rejimin kontrolü dışında bulunuyor. Arap yetkililer, Suriye krizine çözüm bulunmasında Arap liderliğinin gerekli olduğunu görüşünü dile getiriyor.