Doğu Türkistan’da bir milyondan fazla Uygur Türkünü toplama kamplarında tutan Pekin yönetimi, bölgedeki camilerin yıkımını sürdürüyor. Bazı STK ve gazetecilerin sahada ve uydu görüntüleri ile yürüttükleri çalışmalarda çok sayıda caminin ya yakıldığı ya da farklı amaçlarla kullanıldığı belirlendi. Doğu Türkistan'ın Çira kentindeki Jiaman camisi, yüksek duvarlar ve Çin Komünist Partisi propaganda tabelalarının arkasına gizlendi. Reuters, söz konusu yapının şu an cami olarak faaliyette olduğunu teyit ettiremedi. Muhabirlerin camiye yaklaşmasıyla sivil giyimli dört kişi sitenin etrafına gelerek, kapıları kilitledi ve yapının ziyaretçilere açık olmadığını ifade etti.
Ayrıca söz konusu alanın ve caminin fotoğraflarının çekilmesine de izin verilmedi. Kimliğini açıklamayı reddedenlerden biri “Burada cami yok… bu bölgede hiç cami olmadı” diyerek gazeteciyi uzaklaştırmaya çalıştı. Reuters’e göre 2019’daki uydu görüntülerinde binanın köşelerinde 4 minare bulunuyordu, kubbenin de mavi bir metalle kaplandığını görülüyordu. Ancak şu an ne minareler ne de bir kubbe bulunuyor. Pekin ise ibadethanelerin yıkıldığı iddialarını reddetti. Sincan hükümeti sözcüsü Elijan Anayat, geçen yılın sonlarında bölgedeki camileri korumak için bir dizi önlemlerin alındığını ileri sürdü. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Chunying ise kırsal bölgelerinin canlandırılması için bazı camilerin yıkıldığını, bazılarının ise onarılıp genişletildiğini iddia etti. Pekin, Doğu Türkistan’da 20 binden fazla cami olduğunu ileri sürüyor ancak bunu teyit edecek herhangi bir belge yok.
Euronews Türkçe’nin aktardığına göre, Reuters muhabirleri, nisanda Doğu Türkistan’ın 7 ilçesinde onlarca camiyi ziyaret etti. Pekin’in "camileri ve dini özgürlükleri" koruma kampanyasının gerçeği yansıtmadığını belirten gazeteciler, birçok caminin kısmen veya tamamen yıkıldığını belirtti. Açık olan camilere, bölge dışından gelen kişiler, yabancı vatandaşlar ve 18 yaşın altındaki kişilerin girmesi yasaklanırken, cemaatin resmi olarak kaydolması gerektiğini belirten tabelalar bulunuyor. Ayakta kalan camiler kapalı devre kameralarla 24 saat izleniyor. Çin yönetimi böylece camiye girenleri yüz tarama tekniği ile kayda alıyor. Camiye gelen muhabirler sivil giyimli personeller tarafından takip edilip, fotoğraf çekmemelerine izin verilmiyor.
Avustralya Stratejik Politika Enstitüsü (ASPI) uzmanlarının geçen yıl yaptığı bir araştırmaya göre Doğu Türkistan’da Uygur ve İslam kültürünün kasıtlı olarak silinmesi çabaları kapsamında camiler ya yıkıldı veya tahrip edildi. Uydu görüntülerini inceleyen uzmanlar, 900 bölgede son üç yılda 16 bin caminin tahrip edildiği sonucuna vardı. Bağımsız kaynaklara göre Çin, 1997 yılından bu yana Doğu Türkistan genelinde bin 200’ün üzerinde büyük camiyi ibadete kapattı. Ayrıca yüzlerce küçük mescidin de kapısına kilit vuruldu. Kapatılan camilerden bir kısmı tamamen yıkılırken bir kısmı da Çin Komünist Partisi’nin irtibat büroları haline dönüştürüldü.