Cumhurbaşkanı Kararı'yla 20 Mart 2021 tarihinde İstanbul Sözleşmesi’nin feshedilmesinin ardından yapılan itirazlar üzerine Danıştay 10. Dairesi kararın iptal istemini reddetti. İstanbul Sözleşmesi’nin iptalini yargıya taşıyanların Danıştay Dava Daireleri Kurulu’na itirazlarını yaptığı süreçte Birleşmiş Milletler’den uzmanlar Danıştay’a konuyla ilgili görüşlerini sundu.
BM Kadınlara ve Kız Çocuklarına Yönelik Şiddet, Sebepleri ve Sonuçları Özel Raportörü Reem Alsalem, BM Kadınlara ve Kız Çocuklarına Yönelik Ayrımcılık Çalışma Grubu Başkanı-Raportörü Melissa Upreti ve BM Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Komitesi (CEDAW Komitesi) Başkanı Gladys Acosta Vargas’ın imzasını taşıyan 20 Ağustos 2022 tarihli uzman görüşünde, Türkiye’ye İstanbul Sözleşmesi’ne dönme ve Danıştay’a da bu yolu açma çağrısı yapıldı.
'İKTİDARIN SÖZLEŞME İÇİN ÇABA GÖSTERMEMİŞ OLMASINI ESEFLE KARŞILIYORUZ'
Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesinin, kadınlar ve kız çocukları da dahil olmak üzere herkes için eşitlik ve ayrımcılık yapılmamasını sağlamaya yönelik kazanımları geriye döndürerek devlet ve toplum olarak kadınlara ve kız çocuklarına yönelik ayrımcılık ve şiddete yönelik mücadelenin zayıflatmasından derin endişe ettiklerini belirten BM uzmanları görüşünde “Bu bağlamda, Türkiye Hükümeti’nin İstanbul Sözleşmesi ile ilgili artan dezenformasyon kampanyalarını önlemek için erken müdahalede bulunmamasını ve daha sonra Sözleşme’nin Türkiye ulusal mevzuatı üzerindeki etkisini yeterince açıklamak için hiçbir çaba gösterilmemiş olmasını esefle karşılıyoruz” dedi.
Uzmanların Danıştay’a sunduğu metinde, İstanbul Sözleşmesi’nin kadınlara karşı şiddetle ilgili diğer uluslararası anlaşmalarda ve insan hakları belgelerinde yer alan, uluslararası kabul görmüş tanımlara yer verdiği ve taraf devletleri Sözleşme’yi toplumsal cinsiyet de dahil olmak üzere herhangi bir ayrım gözetmeksizin uygulamaya çağırdığı, herhangi bir toplumsal cinsiyet ideolojisini veya cinsel yönelimi yaygınlaştırmadığı veya savunmadığı ifade edildi.
'SÖZLEŞMEYİ ONAYLAYAN TBMM ÇEKİLME KARARINI DA O VERMELİ'
Uzman Görüşü’nde, İstanbul Sözleşmesi’ni onaylayan TBMM olduğu için çekilmenin de yine parlamento kararıyla olmasının beklendiği, bu durum Türk demokrasisinin çözmesi gereken bir iç mesele olsa da görüşü yazan uzmanların sorunun farkında olduğu belirtildi. Yazıda, sivil toplum ve diğer paydaşlarla daha geniş bir Meclis tartışması veya istişaresinin yapılmamış olması da bir eksiklik olarak vurgulandı.
Birleşmiş Milletler uzmanları, Danıştay’ı “Cumhurbaşkanı Kararını onaylayan ilk derece mahkemesi kararını bozmaya ve Türkiye’nin bir imzacı olarak İstanbul Sözleşmesi’ne bir an önce geri dönmesinin önünü açmaya” davet etti.
EŞİK’TEN BM'YE TEŞEKKÜR
BM’nin uzman görüşünü değerlendiren Eşitlik İçin Kadın Platformu (EŞİK) “BM mekanizmalarının temel insan haklarının evrensel standartlarının oluşturulması ve uygulanması konusunda etkin bir rol almasının önemini bir kez daha ortaya koydukları ve küresel bir sorun olan kadına karşı şiddet ve kadın cinayetleri konusundaki yerel ve küresel ortak mücadeleye katkıları için her üç uzmana da teşekkür ediyoruz” dedi.