ABD'de yapılan ara seçimlerde, Amerikan Kongresi'nde çoğunluğu elinde tutan Demokratların tırmanan enflasyon ve artan suç olaylarına karşı endişelerin sandığa yansımasıyla 'ağır bir yenilgiye uğrayacağı', Cumhuriyetçilerin ise 'kırmızı dalga yaratarak oyları silip süpüreceği' öngörülüyordu.
Henüz bütün eyaletlerde sayımlar tamamlanmasa da, çıkan sonuçlara göre Cumhuriyetçi oylarda makul artış görülürken, Demokratlar 'beklenenden daha iyi bir performans sergiledi.'
Halk, Demokrat Partili ABD Başkanı Joe Biden'ı ekonomik durumdan, Cumhuriyetçileri ise kürtaj yasasındaki değişikliklerden dolayı cezalandırdı.
"BEKLENEN KIRMIZI DALGA, 'DALGACIK' OLDU"
The Washington Post (WP), "Demokratlar beklentilere meydan okudukça Kongre dengede duruyor" manşetine yer verirken, New York Times (NYT), Cumhuriyetçilerin hayal kırıklığına uğradığına işaret ederek, "Kongre'nin kontrolü hala çekişmeli geçen birbirine çok yakın yarışlara bağlı" başlığını attı.
NYT'nin alt manşetlerinde ise seçim sonuçlarında, Cumhuriyetçilerin sandıklarda beklediği 'kırmızı dalga' belirtisinin görülmediğine işaret edilerek,"Cumhuriyetçi dalga nasıl dalgacık oldu" başlığı ile verilen analiz haberde ise Cumhuriyetçi rotanın neden yetersiz kaldığı tartışıldı.
Ülkede Cumhuriyetçilere destek veren medyanın başında gelen Fox Haber Kanalı'ndan Dana Perino da, seçim sonuçları için "Cumhuriyetçiler, burada kendilerini arayacaklar" yorumunu yaptı.
ÜÇ EYALETTEN ÇIKACAK SONUÇLARA BAĞLI
Euronews'te yer alan habere göre, şimdiye kadar açıklanan sonuçlara göre Cumhuriyetçilerin, Kongre'nin alt kanadı olan Temsilciler Meclisi'ndeki üstünlüğü Demokratlardan kapması bekleniyor.
Kongre'nin üst kanadı olan Senato'da ise başa baş bir mücadele sürüyor. Senato için durum, üç eyaletten çıkacak sonuçlara bağlı.
Bu eyaletlerden Arizona'da Demokrat adayın, Nevada'da ise Cumhuriyetçi adayın öne çıktığı görülürken, Georgia'daki seçimler 6 Aralık 2022 tarihinde yapılacak ikinci tura kaldı.
Bu eyaletlerdeki Cumhuriyetçi adaylar eski ABD Başkanı Donald Trump tarafından destekleniyordu.
NEDEN 'KIRMIZI DALGA' GERÇEKLEŞMEDİ?
"Cumhuriyetçiler zayıf performans gösteriyor" diyen politika uzmanı Peter Loge, "Bu gerçekten de çok şaşırtıcı değil. Yüksek Mahkeme kadınların seçme hakkını (kürtaj) elinden almasaydı, Demokratlar için durum çok çok daha kötü olurdu" diyor.
8 Kasım 2022 ABD ara seçimlerinde şu ana kadarki bilgiler ışığında çıkan beş sonuç:
1) TARİH TEKERRÜRDEN İBARET
ABD tarihi boyunca Beyaz Saray'a adayını gönderen parti, ara seçimlerde genellikle yenilgiye uğrar.
1906'dan bu yana ABD'de yapılan ara seçimlerin yalnızca üçü başkanlık koltuğunda oturan partinin Kongre'de de güç kazanmasıyla sonuçlandı.
Bunlardan ilki 1934 yılında, ülke Büyük Buhran'la mücadele ederken, 1998'de ABD ekonomisinin hızlı yükselişinin etkisiyle ve 2002'de George V. Bush'un 11 Eylül saldırılarından sonra vatan duygusunun tavan yaptığı dönemde yaşandı.
Tarihin ışığı doğrultusunda, Biden yönetimi ve Demokratların, Kongre'nin alt kanadı Temsilciler Meclisi'nde gücü elinde tutma olasılığı çok düşük görülürken, Cumhuriyetçilerin sandalye sayısını arttırarak çoğunluğa erişmesi bekleniyor.
2) TRUMP VE DESTEKÇİLERİ 'KIRMIZI DALGA' YARATAMADI
Eski ABD Başkanı Donald Trump, siyasi nüfuzunu ve kısaca MAGA olarak bilinen 'Make America Great Again' (Amerika'yı Yeniden Büyük Yap) destekçilerinin gücünü hileli seçim, çalıntı oy ve Joe Biden'ın kazandığı 2020 başkanlık seçimlerinin sonucunu tanımamayla ilgili komplo teorileri konusunda çoğu aşırı sağda yer alan adaylara yöneltti.
Ara seçimler için 300'den fazla adayı destekleyen Trump, Cumhuriyetçilerin elde etmesini umduğu zaferi kullanarak 2024 başkanlık seçimleri için adaylığını koymayı planlıyordu. Ancak sonuçlar Trump için karışık bir tablo sundu.
Trump'ın desteklediği Ohio eyaleti senatör adayı J.D. Vance şimdilik yarışı önde götürüyor. Ancak Pensilyanya eyaletinden Cumhuriyetçilerin senatör adayı Dr Mehmet Öz, felç geçirdikten sonra zaman zaman cümlelerini unutan Demokrat aday Joe Fetterman'a karşı seçimi kaybetti.
Öte yandan, 2024 seçimleri için Cumhuriyetçiler içinde Trump'ı zorlayacak isimlerden Florida Valisi Ron DeSantis 20 puan farkla yeniden göreve seçildi. Bu sonuç, eski başkanın yeni başkanlık hayallerine gölge düşürebilir.
Sonuç itibarıyla, Cumhuriyetçilerin Trump kanadındaki MAGA destekçilerinin çığırtkanlığını yaptığı 'kırmızı dalga', şimdilik yalnızca 'kırmızı dalgacık' şeklinde ortaya çıktı.
3) SEÇMEN, ESRARIN YASALAŞTIRILMASINI VE KÜRTAJ HAKKINI DA OYLADI
Ara seçimlerle birlikte, beş eyalette esrar kullanımına, dört eyalette ise kürtaj hakkına ilişkin seçmenlerin görüşü soruldu.
* Esrar
Maryland ve Missouri eyaletlerindeki seçmenler keyif amaçlı esrar kullanımının serbest bırakılmasını destekledi. Böylelikle esrar kullanımına sıcak bakan eyaletlerin sayısı 21'e yükseldi.
Öte yandan Arkansas, Kuzey Dakota ve Güney Dakota eyaletleri bu girişime karşı çıktı. Oylamanın yapıldığı beş eyalette de tıbbi amaçlı esrar kullanımı serbest.
* Kürtaj
Kürtaj hakkının korunmasına ilişkin yapılan oylamada Michigan, California ve Vermont eyaletlerinde seçmen 'evet' derken, Kentucky ve Montana eyaletinde ise kürtajın yasaklanmasına ilişkin oylamanın sonucu henüz belli olmadı.
4) SEÇİMİN İLKLERİ
Arkansas eyaleti ilk kadın valisini seçti. Valilik koltuğuna oturacak olan Cumhuriyetçi Sarah Huckabee Sanders 2017-2019 yılları arasında Donald Trump'ın başkanlık döneminde Beyaz saray basın sözcüsü olarak görev yapmıştı. Babası Mike 1996-2007 yılları arasında Arkansas Valisi'ydi.
Pensilvanya'dan Temsilciler Meclisi'ne ilk kez siyahi bir kadın seçildi. Demokratların adayı Summer Lee, eyaletin ilk kadın temsilcisi olacak.
Illinois'de ilk Latin kökenli kadın Temsilciler Meclisi'nde görev yapacak. Demokrat aday Delia Ramirez Guatemala kökenli.
Oklahoma'da 100 yıl sonra ilk defa bir yerli Amerikalı Senatör seçildi. Cumhuriyetçi aday, Marwayne Mullin Cherokee kabilesinden.
Michigan eyaletinde ilk kez Hint kökenli aday Temsilciler Meclisi'nde görev alacak. Demokrat aday Shri Thanedar, ABD'ye Hindistan'dan göç etmişti.
Massacusettes'te ilk LGBTQ adayı valilik koltuğunu almak üzere. Maura Healey kazanırsa ülkenin açıkça lezbiyen olduğunu ifade eden ilk valisi olacak.
5) EN PAHALI SEÇİM
OpenSecrets adlı tarafsız kuruluşun tahminlerine göre, 2022 ara seçimlerinin eyaletler ve federal düzeyde toplam 16,7 milyar dolara mal olduğu ve bunun ülkenin en pahalı ara seçimi olduğu kaydediliyor.
Bu rakam 2014 ara seçim maliyetinin iki katından fazla ve Moğolistan'ın 2022 gayrisafi yurtiçi hasılasına neredeyse eşit.
Federal düzeyde verilen en az 1,1 milyar doların bağışçılardan geldiği ve çoğunun muhafazakar görüşleri desteklediği bildirildi. Teknoloji milyarderi Peter Thiel 32.6 milyon; dağıtım, paketleme ve nakliye alanında iş yapan milyarder Richard Uihlein 80.7 milyon; fon yöneticisi Ken Griffin 68.5 milyon ve iş insanı Timothy Mellon 40 milyon dolar muhafazakarların bağış listenin zirvesinde bulunuyor.
Liberaller cephesinde ise George Soros'un 128 milyon dolar, kriptopara milyarderi Sam Bankman Fried'in de, 39.8 milyon bağış yaptığı belirtiliyor.