GÜVEN ADALI
2016’da en fazla değer kaybeden para birimi olan Türk Lirası, kayıplarına 2017’nin ilk 10 gününde de devam etti. Geçtiğimiz gün 3,73’ü gören dolar, dün de yükselişini sürdürerek 3,78’i gördü ve tarihi zirvesini yeniledi. Dolardaki bu yükseliş enflasyondan cari açığa kadar pek çok alanda Türkiye ekonomisine negatif yönde yansırken, ekonomimizin kırılganlığını yükselten dış borcumuza da ciddi sorun oluşturuyor. Çünkü, Türkiye’nin 2003 yılında 144 milyar 168 milyon dolar olan dış borcu 2010 yılında 291 milyar 785 milyon dolara, 2016’nın 3’üncü çeyreği itibariyle de 416 milyar 732 milyon dolara ulaştı. 416 milyar 732 milyon dolarlık dış borcun 269 milyar 408 milyon dolarlık kısmını ise özel sektör oluşturuyor.
ABD ekonomisinin zorda olması ile FED’in genişleyici para politikası sayesinde düşük faizle yurt dışından bol bol borçlanan Türk şirketleri, özellikle 2017’de borç ödemeye başlayacak fakat yeterli döviz gelirleri olmadığı için doların sürekli yükselmesi bu kurumlarımızı zorluyor.
Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in yaptığı açıklamada ihracat yapmadığı halde dövizle borçlanan şirketlerin oranının yüzde 80 olduğunu açıkladı. Geçtiğimiz yıla kadar bol keseden borçlanan Türk şirketleri bu yıl 63 milyar 911 milyon dolarlık ödeme yapacak. Doların dünkü rekoru 3,78’den hesaplandığında bu rakam 241 milyar 583 milyon liraya tekabül ediyor. Fakat 2017’ye 3,52’den başlayan dolar kuru üzerinden hesaplama yapıldığında ise bu rakamın 224 milyar 966 milyon lira olduğu görülüyor. Yani 10 günlük dolar artışının Türk şirketlerine maliyeti 16 milyar 617 milyon lira oldu.
Özel sektör 2018’de 13 milyar 151 milyon dolar, 2019’da ise 13 milyar 101 milyon dolar borç ödemesi yapacak. Kamunun da durumu özel sektörden çok farklı değil. 416 milyar 732 milyon dolarlık toplam dış borç stokunda 48 milyar dolarlık paya sahip kamu 2017’de 19 milyar 492 milyon dolar borç ödemesi yapmaya hazırlanıyor. Yeni yılla birlikte yükselen dolar nedeniyle kamunun yapacağı ödeme de 68 milyar 611 milyon dolardan, 73 milyar 679 milyon dolara yükseldi. Aradaki yaklaşık 5 milyar liralık fark 10 günlük dolardaki yükselişten kaynaklanmış oldu.
MERKEZ 300 BAZ PUAN ARTIRMALI
Macro View Consultancy Yönetici Direktörü Ferhat Yükseltürk, “Türkiye ile beraber gelişen ülkelerden fon çıkışı var. Finans piyasalarının da ilk çeyrekte volatilite yaşanacağı bir dönemden geçeceğiz, kurda 4 seviyesine kadar çıkmak bile şaşırtıcı olmaz ancak bu seviye görüldükten sonra 3,75 civarında dengelenebileceğimizi düşünüyorum” dedi. Yükseltürk “Merkez Bankası’nın aralık ayını pas geçmesinden sonra insanların kafasında bankanın büyüme kaygısıyla aksiyon alıp almayacağına dair soru işaret oluştu. 25 veya 50 baz puan değil, en az 200-300 baz puan faiz artışı olması gerekir ancak Merkez Bankası şu an büyüme kaygısıyla bu aksiyonu almak istemeyecektir” diye konuştu.
NE ZAMAN 4 LİRA OLUR?
Yükselişine soluksuz devam eden doların 4 lirayı görüp görmeyeceği tartışmaları da alevlendi. Konu hakkında çarpıcı açıklamada bulunarak, doların mart veya nisan aylarında 4 TL’yi görebileceğini söyleyen Ekonomist Dr. İsmet Demirkol, “Güçlenen ABD ekonomisi ile Türkiye’de sermaye çıkışlarının devam edeceğini bekliyorum. Mart ayında ABD Başkanı Donald Trump’ın yemin töreninden sonra güçlü ABD modelini hayata geçirmesiyle kur mart veya nisanda 4 seviyelerine yükselebilir” dedi.