Dolardaki yükseliş petroldeki dalgalanma akaryakıta baskı üzerine baskı uyguluyor. En son benzine 18, motorine 16 kuruş gelen zammın ardından akaryakıtta tavan fiyat uygulamasına geçtik. Böylece bundan sonra gelen zamlar pompaya değil Özel Tüketim Vergisi’ne (ÖTV) yansıtılacak. Akaryakıt ürünlerinin yurtiçi rafineri çıkış tutarında, uluslararası petrol fiyatları ve döviz kurlarına bağlı artışlarda ÖTV’nin gerçekleşen artış tutarı kadar düşürülmesine ilişkin 17 Mayıs’ta yürürlüğe giren Bakanlar Kurulu kararının ilk uygulaması hayata geçti. Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS) verilerine göre, rafineri çıkış fiyatlarında bugünden itibaren motorinde litrede 23, benzinde ise 25 kuruşluk zam ihtiyacı, söz konusu ürünlerde ÖTV indirimiyle karşılanarak vatandaşa yansıtılmadı. Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesinde yayımlanan duyuruya göre, 95 oktan kurşunsuz benzinin ÖTV’si litrede 2.3765 liradan 2.1241 liraya, 98 oktan benzinde litrede 2.4985 liradan, 2.2461 liraya, motorinde 1.7945 liradan 1.5679 liraya, LPG’de kilogramda 1.7780’den 1.6501’e düşürüldü. EPGİS, 22 Mayıs gece yarısından itibaren benzinin 25 kuruş, motorinin 23 kuruş ve otogaz LPG’nin 9 kuruş zamlandığını ancak ÖTV indirimiyle pompa fiyatlarının değişmediğini açıkladı. ÖTV indirimi olmasaydı İstanbul’da benzinin litre fiyatı 6.79 TL, motorin ise 6.25 TL olacaktı. “17 Mayıs tarihi itibarıyla uluslararası petrol fiyatları veya döviz kurlarına bağlı olarak meydana gelecek artış durumunda, özel tüketim vergisi tutarlarından gerçekleşen artış kadar azalış yapılmak suretiyle; uluslararası petrol fiyatları veya döviz kurlarına bağlı olarak meydana gelecek azalış durumunda, söz konusu malların tabi olduğu özel tüketim vergisi tutarları, 17 Mayıs tarihinde uygulanan özel tüketim vergisi tutarlarını geçmeyecek şekilde uygulanır” açıklaması Resmi Gazete’de yayınlanmıştı. Tabi bu uygulama geçmişte de gerçekleştirildi. 2015 yılında 20 Şubat ve 20 Nisan arasında 2 aylık uygulama oldu. Şimdiki uygulamanın bir tarihi yok fakat, eski uygulama baz alınırsa seçimlerden sonra akaryakıtta büyük bir zam furyası tüketicileri bekliyor.
S&P’DEN SERT UYARI
ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin’in dün Çin ile ticaret savaşının askıya alındığını açıklamasının ardından, küresel piyasalarda risk iştahını artırmasına bağlı olarak yükselen ve yeni güne 4.5923 lira ile rekor düzeyden başlayan dolar, rekor tazeleyerek 4.6644 liraya kadar çıktı. Euro 5.4961 lira ile, sterlin de 6.267 lira ile rekorlarını tazelediler. Merkez Bankası’ndan geçen hafta yapılan açıklamada, “Piyasalarda gözlenen sağlıksız fiyat oluşumları yakından takip edilmektedir. Gelişmelerin enflasyon görünümü üzerindeki etkileri de dikkate alınarak gerekli adımlar atılacaktır” denildi. İş Yatırım’ın “Negatif ayrışmaya devam ediyoruz” başlıklı günlük piyasa bülteninde şu değerlendirmeler yapıldı: “Ticaret rüzgarlarını arkasına alan gelişmiş ülke borsaları Wall Street’in önderliğinde yükselmeye devam ediyor. Türkiye hisse fiyatları Wall Street’e paralel hafif toparlandı. Ancak dolar bazında kayıplar devam ediyor. MSCI Türkiye aybaşından beri yüzde 13, son üç ayda yüzde 30 kayıp ile gelişmekte olan borsalara göre altı kat daha fazla kaybettirdi. ABD borsalarındaki yükselişe ve Türk lirasındaki toparlanmaya paralel Borsa İstanbul’da hafif yukarı yönlü bir açılış bekliyoruz. Ancak kalıcı yükseliş için Türk lirasının toparlanması gerekiyor.” Standard & Poor’s, “Türkiye’nin kredi notunda durağan görünümü, piyasa üzerinde baskı azalmazsa potansiyel olarak yeniden gözden geçirilebilir. Türkiye’nin mali durumu liranın gerilemesi konusunda bir eylem olmaksızın oldukça hızlı bozulabilir. Sürdürülebilir tamponları ve mevcut sıkıntılardan çıkış yolu var” dedi.