Kış şartlarında evlerde doğalgaz tüketiminin artmasıyla birlikte BOTAŞ’ın da özel santrallere verdiği gazı yüzde 50 oranında kısması, spot piyasada elektrik fiyatlarını uçurdu. Enerji Piyasaları İşletme AŞ’nin (EPİAŞ) verilerine göre, elektrik piyasasında geçen hafta toplam 1 milyar 757 milyon 544 bin 517 liralık işlem hacmine ulaşıldı. Spot piyasada bir megavatsaat elektriğin ortalama fiyatı geçen hafta, bir önceki haftaya göre yüzde 45,6 artışla 312,39 lira oldu.
PİYASADA REKOR FİYAT
Gün öncesi spot piyasada bir megavatsaat elektriğin fiyatı en yüksek 23 Aralık’ta bin 899,99 lira, en düşük 19 Aralık’ta 207,27 lira olarak hesaplandı. Haftalık sistem marjinal fiyatı ortalaması ise 367,66 lira olarak gerçekleşti. BOTAŞ’ın 10 gün önce doğalgaz santrallerine uyguladığı kısıntı nedeniyle spot piyasada elektrik fiyatları hafta içinde en yüksek seviyeye ulaşmış oldu. EPİAŞ verilerine göre, gün öncesi piyasada bir megavatsaat elektriğin fiyatı en yüksek bin 899,99 lira, en düşük 204,50 lira, ağırlıklı ortalama fiyatı 618,80 lira olarak gerçekleşti. 2 Aralık tarihinde, yine en yüksek 220,01 lira olan fiyatı, ağırlıklı ortalama 181,82 lira olmuştu.
Gün öncesi piyasasında, 2-23 Aralık döneminde toplam işlem hacmi 243 milyon 918 bin 458 liraya ulaştı. Yine 12-18 Aralık haftası incelendiğinde, doğalgaz kaynaklı üretim miktarının 454 bin 949 megavatsaat, saatlik ortalama ise 2 bin 708 megavat azaldığı belirlendi. Bu durum hidroelektrik kaynaklı üretim miktarının 517 bin 315 megavatsaat artmasını sağladı. Bu kaynaktan sağlanan saatlik ortalama üretim de 3 bin 79 megavatsaat artış kaydetti. Böylelikle haftalık fiyattan bağımsız alış miktarı yüzde 10, üretim açısından 186 bin 144 megavat saat arttı. Bu sayede, bir megavatsaat elektirğin fiyatı haftalık gün öncesi spot piyasada 33,68 lira artış kaydetti. Elektrik üretimi, geçen haftaya göre 93 bin 586 MWh artarak, haftalık toplamda 5 milyon 626 bin 11 MWh’a ulaşıldı. Haftalık piyasa hacmi incelendiğinde, ilk sırayı yüzde 61,4’lük oran ve 5 milyon 871 bin 264 MWh üretimle ikili anlaşmalar aldı. Gün öncesi ve dengeleme güç piyasasının ortalamaları incelendiğinde, geçen hafta en düşük ortalama 177,94 lirayla 12 Aralık pazartesi günü gerçekleşti.
En yüksek ise 290,94 lirayla 15 Aralık’ta yaşandı. Haftalık gün öncesi piyasa ortalaması, önceki haftaya göre 33,68 lira artarak 214,46 liraya ulaştı. Yaşanan doğalgaz kısıntısı sonucunda, özel sektör ve kamuya ait doğalgaz santrallerinde doğalgaz kaynaklı üretimin toplam 454 bin 949 megavatsaat azalması, fiyattan bağımsız alış miktarının ortalama 1,108 megavatsaat artmasında etkili oldu. Gün öncesi piyasada katılım anlaşması imzalayan katılımcı sayısı, 18 Aralık’ta 828 olurken, geçtiğimiz hafta günlük ortalama 674 piyasa katılımcısı teklif verdi. Gün içi piyasasında ise maksimum ağırlıklı ortalama fiyat, 16 Aralık Cuma günü saat 11,00’da gerçekleşti. Böylelikle bir megavatsaat elekrik fiyatı saat 11,00’da 400,40 lira olarak gerçekleşti.
AVRUPADAN DAHA YÜKSEK
Avrupa piyasalarına bakıldığında Türkiye’de elektrik fiyatlarının daha yüksek kaldığı görüldü. Batı Avrupa spot piyasalarında oluşan gün öncesi fiyat ortalaması 53,57 euro olurken, Doğu Avrupa’da 48,81 euro olarak gerçekleşti.
Türkiye’de ise 58,36 euro seviyesinde gerçekleşti. Evlerde kullanılan 1 kWh elektrik enerjisinin fiyatı 2016 itibari ile fonlar ve vergiler dahil net 42 kuruş olarak fiyatlandırılmıştı.
BOTAŞ GAZI YÜZDE 50 KISMIŞTI
Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ) özel santrallere, gazı yüzde 50 oranında kestiğine dair yazı göndermişti. BOTAŞ’ın söz konusu kararı, soğuk havalar nedeniyle evsel tüketimde doğalgaz tüketiminin artma ihtimalini göz önünde bulundurarak aldığı belirtilirken, uygun olan santrallerin ikincil yakıta geçmesi istenmişti. Bunun sonucunda RWE Turcas Denizli, OMV Samsun, Akenerji Erzin, Aksa Antalya, İç Anadolu gibi birçok santral 14 Aralık 2016 için üretim planını sıfır olarak vermişti.