Türkiye ekonomisindeki kırılganlığı yükselten nedenlerin başında cari açık yer alıyor. Türkiye’nin cari açık tutarı ise neredeyse enerji ithalatı ile başa baş gidiyor. Son yıllarda enerji maliyetlerindeki düşüşün cari açığımızın azalmasına büyük yardımı olsa da bu durumun konut ve sanayideki enerji faturalarına yeteri kadar yansımadığı görülüyor.
Enerji Piyasası Denetleme Kurumu (EPDK) verilerine göre Türkiye’nin ithal ettiği doğalgaz miktarı ve tutarı düşmeye 2016’da da devam etti. Bu dönemde ithal edilen doğalgaz miktarı 46 milyar 352 milyon metreküpe geriledi. Doğalgaza ödenen miktar ise 16,5 milyar dolara düştü. Miktar olarak bakıldığında 45 milyar 922 milyon metreküp gaz ithal ettiğimiz 2012’de ise fatura 42 milyar 416 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmişti. Aradan geçen 4 yılda ithal edilen miktar düşmese de ödenen paranın yüzde 61 yani 25 milyar 913 milyon dolar azaldığı görülüyor. 2012 yılında 924 dolar olan doğalgaz metreküp fiyatı ise 356 dolara gerilemiş oldu.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre, Türkiye’nin geçen yıl satın aldığı doğalgaz miktarında 2015’e göre yaklaşık yüzde 4,5’lik bir azalma yaşandı. Doğalgaz ithalatındaki azalmanın ana sebeplerinden biri, Rusya’dan satın alınan gaz miktarındaki düşüş oldu.
Rusya’dan Türkiye’ye Batı Hattı doğalgaz boru hattı aracılığıyla 2015’te toplam 11 milyar 192 milyon metreküp gaz girişi olurken bu miktar geçen yıl 11 milyar 529 milyon metreküpe yükseldi. Ancak Mavi Akım boru hattı aracılığıyla 2015’te ithal edilen gaz miktarı 15 milyar 431 milyon metreküpken 2016’da 12 milyar 844 milyon metreküpe kadar geriledi. Böylece, Rusya’dan ithal edilen gaz miktarı 2015’te toplam 26 milyar 623 milyon metreküpten, geçen yıl 2 milyar 250 milyon metreküp azalışla 24 milyar 373 milyon metreküpe düştü. Türkiye’nin ikinci büyük doğalgaz tedarikçisi İran’dan 2015’te aldığı gaz miktarı 7 milyar 926 milyon metreküp iken geçen yıl 7 milyar 704 milyon metreküp olarak gerçekleşti. Azerbaycan’dan gelen gaz miktarında ise yaklaşık 312 milyon metreküplük bir artış gerçekleşti. 2015’te söz konusu ülkeden 6 milyar 168 milyon metreküp gaz ithal edilirken, geçen yıl bu ülkeden 6 milyar 480 milyon metreküp gaz Türkiye’ye giriş yaptı.
ELEKTRİK KESİNTİLERİNE NEDEN OLDU
Türkiye’nin ithal ettiği doğalgaz miktarında çok ciddi bir düşüş yaşanmasa da geçtiğimiz yılın son 2 ayın enerji krizi yaşandı. Havaların mevsim normallerinin altına düşmemesine rağmen, konutlarda tüketilen doğalgazın artış göstermesi sonucunda elektrik santrallerine verilen gaz yüzde 50 oranında azaltıldı. Bu hamlenin ardından santraller elektrik üretemedi, uzun saatler süren kesintiler yaşandı. Elektrik fiyatları ise bu dönemde rekor fiyatlara ulaştı. Fiyatlardaki yükselişin önüne geçemeyen Enerji Bakanlığı, çareyi tavan fiyat uygulamasına geçmekte buldu. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK), 2017 yılı doğalgaz tüketim tahminine ilişkin kararı Resmi Gazete’de yayımlandı. Buna göre, Türkiye’nin bu yıl içinde 46 milyar 29 milyon 977 bin 218 metreküp doğalgaz tüketeceği tahmin edildi.
YÜZDE 15’İ LNG OLARAK ALINDI
İki adet sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) terminali bulunan Türkiye, geçen yıl toplam gaz ithalatının yaklaşık yüzde 15’ini de LNG olarak gerçekleştirdi. Marmara Ereğlisi LNG terminali aracılığıyla Türk doğalgaz piyasasına giren gaz miktarı geçen yıl 5 milyar 484 milyon metreküpken İzmir’de bulunan Aliağa LNG terminaliyle de 2 milyar 123 milyon metreküp gaz sisteme girmiş oldu. Böylece, Türkiye toplam 7 milyar 607 milyon metreküplük LNG ithal ederken geçen yıl alınan gaz miktarı 46 milyar 164 milyon metreküpte kaldı.