Çocukların ruhsal davranış ve beslenmelerini de olumsuz etkileyen diyabetin (şeker hastalığı) önlenmesi için tek başına bitkisel ilaç kullanımını önermeyen uzmanlar, insülinin bırakılmamasını istedi.
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Endokrinoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Doğan, AA muhabirine, diyabetin son yıllarda oldukça yaygın görüldüğünü söyledi.
Doğan, çok su içme ve idrara çıkma, çok yemek yenmesine karşın kilo verme ile idrar kontrolünü sağlamış bir çocuğun yeniden idrarını kaçırmaya başlamasının diyabet bulguları açısından önemli taşıdığını belirtti.
Obezite diyabet riskini artırıyor
Van bölgesinde 300’den fazla çocukta diyabet görüldüğünü, bunların çoğunun da Tip-1 diyabet olduğunu ifade eden Doğan, şöyle konuştu:
“Tip-1 diyabet çocukluk yaş grubunda görülen ve insülin yetersizliğiyle gelen bir durum. Tip-2 diyabet ise genellikle erişkin yaşta görülen ancak son zamanlarda obezitenin artmasıyla çocukluk yaş grubunda da sık görülen bir hadise. İnsülin direncinde rol alan önemli faktörlerinden biri obezite.
Yaşam tarzımızın değişmesi, fast food ilgimiz ve gazlı içecekleri çok fazla tüketmemiz obeziteye neden oluyor. Obezite sonucunda insülin direnci ortaya çıkıyor ve Tip-2 diyabet yaşanıyor. Çoğunlukla çocukluk yaş grubunda gördüğümüz diyabet Tip-1 olanı. İnsülinde mutlak bir yetersizlik var ve çocuk dışarıdan insüline bağımlı.
Aileler kendini kötü hissetmesin
İnsülin yapılmadığı zaman kanda şeker yükseliyor ve idrar çıkımı artıyor. Çocuğun vücudu susuz kalıyor, tansiyonu düşmeye başlıyor, böbrek yetmezliği gelişiyor ve müdahale edilmezse hasta diyabet komasına girip, ölüm tehlikesi bile yaşayabiliyor.”
Doğan, tedavi için gelen bazı ailelerin “biz nerede hata yaptık” diye sorular sorduğunu dile getirerek, Tip-1 diyabette ailelerin herhangi bir suçunun olmadığını, bu nedenle kendilerini kötü hissetmemeleri gerektiğini söyledi.
Bitkisel ilaç kullanmasını tavsiye edilmiyor
Hasta yakınlarından bazılarının bitkisel ilaçların diyabete iyi geldiği kanısını taşıdığını anlatan Doğan, şunları ifade etti:
“Bitkisel ilaçlarla tedavinin mümkün olmadığını söylesek de aileler kullanmak istiyor. Günümüz metotları içinde Tip-1 diyabetin bitkisel ilaçlarla önlenmesi mümkün değil. Ailelerin bitkisel ilaç kullanmasını tavsiye etmiyoruz ama engelleyemiyoruz. O nedenle ‘Bitkisel ürün kullansanız bile insülini bırakmayın’ diyoruz. Hasta Tip-1 diyabet ise insülin kullanımını bırakırsanız çocuğunuz hayati tehlikeye girebilir. Buna dikkat edilmesini istiyoruz.”
Kurallar çok önemli
YYÜ Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Hatalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Yrd. Doç. Dr. Salih Gençoğlan da hasta çocukların kendilerini normal göstermek için arkadaşlarıyla aynı yiyecekleri yediğini anımsatarak, bu durumun kan şekerinin yükselmesine ve hastanın komaya girmesine neden olduğunu bildirdi.
Bu durumla karşılaşan ailelerin yaşadığı öfkenin de çocuklara olumsuz yansıdığını söyleyen Gençoğlan, diyabetle yaşamanın çocukların hayatını olumsuz etkilediği için depresyon belirtileri görüldüğünü söyledi. Gençoğlan, şu değerlendirmede bulundu:
“Kavga etme, gürültü yapma, ders başarısının düşmesi, okulda dikkatini sürdürememe gibi davranışlar depresyonun birer parçasıdır. Hastalarımıza destek olarak onları bu durumdan kurtarmak istiyoruz. Ev ortamında anne ve babalar kendilerini suçladıkları için çocuklara sınırsızca davranıyor ve kuralları gevşetiyorlar.
Çocuklar için kurallar çok önemli. Kurallar gevşediğinde çocuklarda davranış sorunları başlıyor ve her istediklerini yaptırmaya çalışıyorlar. Çocuklara ‘beni seviyorsan insülini kullanırsın’ şeklinde sevgi eşleştirmelerinin yapılmaması gerekiyor.”
Diyabet beslenmeden bağımsız düşünülemez
YYÜ Tıp Fakültesinde görevli diyetisyen Maksut Şahin de diyabet tedavisinin önemli bir ayağının beslenme olduğunu kaydetti.
“Hastalar ekonomik durumlarına göre her besini istedikleri zaman alamıyor” diyen Şahin, hangi besinlerin birbirine eşdeğer olduğunu anlatarak diyet uyguladıklarını ifade etti.
Hastalara yönelik eğitim programı düzenlediklerini ifade eden Şahin, “Sosyal ve ekonomik açıdan alt durumda olan hastalar eğitime gereken önemi vermiyor. Bu konuda zaman zaman sıkıntı yaşıyoruz. Eğitimlerle yasak olayını ortadan kaldırmaya çalışıyoruz. Eğitimi iyi alanlar, hayatlarında çok büyük rahatlama yaşıyor. Hastalara diyet vermiyor, sağlıklı yaşam için gerekli olan ve herkesin yapması gereken şeyleri söylüyoruz” ifadelerine yer verdi.