Denizli'nin sembolü olan 'Denizli horozu', renk ve vücut yapısı itibariyle ahenkli uzun ve güzel ötüşleriyle, dünyada ünlü olan yerli bir ırktır.
Bazılarına göre Osmanlı imparatorluğu zamanında Arnavutluk'tan İstanbul'a getirilen uzun ötüşlü Berat Horozlarının Denizli'ye getirilmesi ve Denizli'deki yerli tavuklarla melezleşmesinden oluştuğu üretildiği söylenmekte ise de bu doğru değildir.
Zira renk ve vücut yapısı bakımından aralarında hiçbir benzerlik yoktur. Denizli horozu bu bölgedeki insanların eskiden beri uzun ötüşlü horozlara gösterdikleri özen sonucu kendiliğinden oluşmuş bir ırktır.
DENİZLİ HOROZUNUN ÖZELLİKLERİ
Denizli horozunun gözleri siyah ve sürmelidir. Bacakları koyu gri veya mor, ibik balta ibik şeklinde, kulakçık kırmızı veya kırmızı üzerinde beyaz benekli genel renk, siyah kirli beyaz ortaklaşa karışım halindedir. Bazen kanat tüyleri üzerinde kahverengi renkler bulunur. Al horozlarda ise siyah-kırmızı ortaklaşa karışım halindedir. Canlı ağırlık ortalama 3-3.5 kg. civarındadır.
Denizli horozları renklerine, vücut yapılarına ve ibik şekillerine göre 3'e ayrılır.
* Renklerine göre altı tipi vardır: Pamukkır, demirkır, al, siyah, kınalı, kürklü.
* Vücut tipine göre: Yüksek boyun, küpeli, sülün olmak üzere üç tipi bulunur.
* İbik durumuna göre: Dar ibik, geniş ibik tipleri bulunur. Gül ibik tipi zamanla kaybolmuştur.
DENİZLİ HOROZUNUN FARKI NEDİR?
Denizli horozunun sesi, tonuna ve netliğine göre de sınıflandırılır. Ses tonuna göre ince, davudi, kalın ses olmak üzere 3'e ayrılır. Davudi ses, ince sesle kalın ses arasında ve kalın sese yaklaşan tek bir sestir. Niteliğine göre net ses, hüzünlü ses, cırtlak ses, dalgalı ses (alaycı ses) olmak üzere 4'e ayrılır.
Denizli horozlarının ötüşleri bütün kabiliyetin ortaya konulmasıyla yapılır. Ötüşleri, ötüş anındaki vücut pozisyonuna göre Aslan Ötüş, Kurt Ötüşü, Yiğit Ötüşü, Pus Ötüşü olmak üzere 4'e ayrılır.
İYİ DENİZLİ HOROZU NASIL ANLAŞILIR?
İyi bir Denizli horozunda görünüş canlı bacaklar, boyun uzun ve kuvvetli göğüs, geniş ve derin kuyruk, dik başa doğru meyilli olmalıdır. Tavukta da aynı özellikler aranır. Denizli horozlarının birinci yılda ötüş uzunlukları 20-25 saniyedir.
Tavukları 2-2,5 kg ağırlığında, yumurta verimi yıllık 90-130 adettir. Yumurtlamaya 6. ayda başlarlar. Yumurta ağırlığı 55-60 gramdır.
Tarım İl Müdürlüğü bünyesinde oluşturulan Denizli ırkı üretim birimince yetiştirilen Denizli horozları genel olarak 100 başlık bir sürü halinde elde tutulur. Damızlık horozlar seçildikten sonra kalanlar mart, nisan ayından itibaren yurdun çeşitli yerlerinden gelen taleplere göre satılır. Mart, nisan, mayıs, haziran aylarında Denizli'de civciv satışı yapılır.