IŞIL ÇALIŞKAN / İSTANBUL
Dünyanın hemen her yerinde pek çok kez sahnelenen İngiliz yazar William Shakespeare’in ‘Macbeth’ adlı oyunu bu kez İstanbul Şehir Tiyatrosu’nda. “İyi kötüdür kötü de iyi” temasının vurgulandığı oyunda kral olma yolundaki ‘Macbeth’in içsel yolculuk travmaları anlatılıyor. Ulviye Karaca’nın yönettiği oyun ‘Macbeth’, ‘Lady Macbeth’, ‘Banquo’ ‘Duncan’, üç cadı ve haberci karakterlerine ek olarak kuklalarla farkını ortaya koyuyor. Lady Macbeth rolünde ise Nurdan Kalınağa var... Bu onun ilk Shakespeare oyunu değil. Kısa bir süre önce yine Şehir Tiyatroları’nda ‘Bir Yaz Gecesi Rüyası’ oyununda Hermia karakterini canlandırmıştı. Kalınağa ile konuştuk.
* “İyi iyidir, kötü de iyi” Bu cümle sizin için ne ifade ediyor?
İyi ve kötü kavramı her zaman tartışılmıştır. İyinin ya da kötünün neye göre kime göre olduğu üzerine birçok fikir öne sürülmüş, bu konuda felsefi tartışmalar yapılmıştır. Çoğu zaman iyi niyetle yapılan bir girişimin kötü sonuçlar verdiğine kötü niyetle yapılanınsa tam tersi sonuçlar getirdiğine de şahit olmuşuzdur. Ve hatta bazı felsefeler, inançlar her iyinin biraz kötü her kötünün de iyi barındırdığını ileri sürmüştür. Aslında bu kısacık cümle içinde birçok anlam taşımaktadır. Bizim oyunumuzda da bu cümleyi bu kadar ön plana çıkartmak isteyişimiz işte taşıdığı derinliktendir. Bizim yorumumuzda hiçbir karakter salt iyi insan profilini simgelememektedir. Örneğin Duncan çoğu yorumda babacan tasvir edilirken bizim yorumumuzda aklından sürekli fesat fikirler geçen bir kraldır. Dolayısıyla hiçbir şeyin gözüktüğü gibi olmadığının en iyi ya da kötü gözüken kişinin, girişimin içinde tam tersini de taşıdığının altını çizmek istedik.
* Konservatuvarda eğitim gören her kadın oyuncunun hayalindeki rol Lady Macbeth. Sizin de hayaliniz miydi?
Elbette, Shakespeare’inkiler çok derin, katmanlı ve her oyuncunun yorumlamak için can attığı karakterlerdir. Lady Macbeth de benim için öyledir.
* Neden önemli bir karakter Lady Macbeth?
Yükselme hırsını, bunun insanın gözünü nasıl boyadığını ama bunu kaldıramayarak nasıl yavaş yavaş eridiğini çok ince bir şekilde işleyerek anlatmıştır Shakespeare. Her oyununda olduğu gibi bize yine evrensel bir mesaj verirken çok gerçek bir karakter sunmuştur.
* Lady Macbeth’i oynamanın nasıl bir sorumluluğu var?
Shakespeare nasıl nakış gibi işlediyse bu karakteri oyuncu da titiz bir şekilde analiz etmeli ve her anını yaşıyor kılmalıdır. Bunun için metin ve dramaturji çalışmasını yaparken titiz çalışmalı, karakter analizine yoğunlaştığı kadar bunu içselleştirmek için duygusal ve bedensel hazırlık yapmalı.
* Oyunda ellerinizdeki kanı temizleme sahneniz çok etkileyiciydi. O sahneye nasıl hazırlandınız?
Oyunda flashback’ler var. Halüsinasyon gördüğüm, delirmeye doğru gittiğim bir sahneden çıkıp kralla dans ettiğim hikayenin başındaki bir sahneye geçiyorum. Bu keskin duygusal geçişler için hem ruhsal hem de bedensel olarak kondisyonlu olmak gerek. Herkes hayatında hata yapmıştır uzun ya da kısa yaptığı hatanın bedelini ödemiştir. İsteyerek ya da istemeyerek birini üzmüştür ve vicdan azabı duymuştur. Ben de hayatımın böyle anlarına mercek tutup yüzleşmeye çalıştım ve imgelemimde Lady Macbeth kadar trajik bir hata yapsam vicdan azabımın nereye varacağının sınırlarına yoğunlaştım.
* Oyunun kısaltılması karakteri olumlu ya da olumuz etkiledi mi?
Macbeth günümüze kadar kim bilir kaç kez yorumlanmıştır. Yönetmenimiz daha sürreal bir anlatımı benimsedi. Bazı sahneleri, başka disiplinler kullanarak yorumlamayı tercih etti. Örneğin delirmeye giden hikâyesini bir dansla anlatma yoluna gitti. Ben bu yorumun tadını çıkarmaya ve hakkını vermeye çalıştım.
* Daha önce Lady Macbeth’i canlandıran kimleri izlediniz?
Yakın geçmişte Marion Cotillard’dan izledim. Bir zamanlar İngiliz oyuncu Judi Dench’in yorumunu da izlemiştim. İlk aklıma gelenler bunlar. Gerçi bunlar sinema versiyonları. Her ne kadar farklı yorumlar olsa da ikisininkini de inandırıcı buldum ve beğendim.
* Oyunda kukla kullanıyorsunuz. Sizi zorladı mı?
Daha önce dramatik oyunculukla kuklanın grift bir şekilde kullanıldığı bir oyunda oynamamıştım. Benim için bir ilk oldu. Yönetmenimin ve asistanlarımızın yardım ve yönlendirmeleriyle keyifli geçti diyebilirim.