Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne dair üç ayrı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre, "1" numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nde, Cumhurbaşkanlığı teşkilatı hakkındaki düzenlemeler yer aldı.
"2" numaralı kararnamede bazı kamu kurum ve kuruluşlarına ait kadro ve pozisyonların ihdası, iptali ve kullanımına dair esas ve usuller belirlendi.
Üst kademe kamu yöneticileri ile kamu kurum ve kuruluşlarında atama usullerine dair usul ve esaslar ise "3" numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nde düzenlendi.
İLK KARARNAMENİN İÇERİĞİ
"1" numaralı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, "Cumhurbaşkanlığı Makamı, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı, Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Cumhurbaşkanına Vekalet, Cumhurbaşkanlığı Politika Kurulları, Cumhurbaşkanlığına Bağlı Kurum ve Kuruluşları, Bakanlıklar, Cumhurbaşkanlığı Ofisleri ve Ortak Hükümler" başlıklı bölümlerden oluştu.
Buna göre Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması halinde yenisi seçilinceye kadar en yaşlı Cumhurbaşkanı Yardımcısı bu göreve vekalet edecek.
Söz konusu kararname ile Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı ile Cumhurbaşkanlığı bünyesindeki oluşturulan kurul ve ofislerin yapısı, Bakanlıkların teşkilat yapılanmaları ve bağlı kurum ile kuruluşlara dair esaslar ve usuller belirlendi.
İlk kararnamede 7 ayrı kısım ve 539 maddeye yer verildi.
İŞTE CUMHURBAŞKANLIĞI TEŞKİLATI KARARNAMESİ
Kararnameye göre, Cumhurbaşkanı devletin başı ve yürütme yetkisi Cumhurbaşkanına ait olacak. Cumhurbaşkanı Devlet Başkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyeti'ni ve Türk milletinin birliğini temsil edecek, Anayasanın uygulanmasını, devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını temin edecek. Cumhurbaşkanı, yetkilerinden bir kısmını gerektiğinde sınırlarını yazılı olarak belirterek astlarına devredebilecek. Ancak devrettiği yetkiyi gerek gördüğünde kendisi de doğrudan kullanabilecek.
Cumhurbaşkanı Özel Kalem Müdürlüğünün görevleri de Kararname ile belirlendi. Cumhurbaşkanı, kendisine danışmanlık ve verdiği görevleri yapmak üzere Cumhurbaşkanı Başdanışmanı ve Cumhurbaşkanı Danışmanı atayabilecek.
Cumhurbaşkanı, özel bilgi ve uzmanlık gerektiren konularda, dış ülkelerde veya uluslararası kuruluşlar nezdinde özel bir görevi ifa etmek üzere özel temsilci görevlendirebilecek. Bu şekilde görevlendirileceklere Büyükelçi unvanı verilecek. Büyükelçilik unvanı özel temsilcilik görevi müddetinde devam edecek. Özel temsilcilerin giderleri Cumhurbaşkanlığı bütçesinden karşılanacak.
CUMHURBAŞKANLIĞI İDARİ İŞLER BAŞKANLIĞI
En yüksek devlet memuru olan İdari İşler Başkanı, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığının en üst amiri olacak. İdari İşler Başkanı, bütün birimlerin faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkili olacak. Belirtilen hizmetlerin mevzuata, Cumhurbaşkanının politika ve talimatlarına uygun olarak yürütülmesinde Cumhurbaşkanına karşı sorumlu olacak.
İdari İşler Başkanı, Cumhurbaşkanı adına, Anayasada belirtilen görevlerinin yerine getirilmesinde ve yetkilerinin kullanılmasında Cumhurbaşkanına gerekli hizmetleri sunacak.
Türkiye Büyük Millet Meclisi ile olan münasebetlerin yürütülmesi ve kamu kurum ve kuruluşları arasında koordinasyonun sağlanması, devlet teşkilatının düzenli ve etkin bir şekilde işlemesini temin edecek prensiplerin tespiti için gerekli çalışmaları yapacak.
İdari İşler Başkanı, iç güvenlik, dış güvenlik ve terörle mücadele konusunda koordinasyonun sağlanması için gerekli çalışmalar ile yapılan çalışmaların kamuoyundaki tesirlerini izleme ve değerlendirme çalışmalarını da yürütecek.
İdari İşler Başkanlığı, Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğü, Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü, Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü, Destek ve Mali Hizmetler Genel Müdürlüğü birimlerinden oluşacak.
HUKUK VE MEVZUAT GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN GÖREVLERİ
Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğü, TBMM tarafından kabul edilen kanunların şekil ve esas bakımından Anayasa ve hukukun genel ilkelerine uygunluğunu incelemek, verilecek talimata göre onaya hazırlanması veya bir daha görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderilmesi için gerekli çalışmaları yapacak.
Kanunların, TBMM İçtüzüğünün tümünün veya belirli hükümlerinin Anayasaya şekil ve esas bakımından aykırı olmaları durumunda, bunlarla ilgili olarak Anayasa Mahkemesi nezdinde açılacak iptal davası hazırlıklarını yapacak. Anayasa değişikliğine ilişkin kanunların, Cumhurbaşkanınca halkoyuna sunulmasına ilişkin işlemlerin yapılmasını sağlayacak. Kanun ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin yayımlanması, milletlerarası anlaşmaların kanunla uygun bulunması için TBMM Başkanlığına gönderilmesine ilişkin işlemleri yapacak.
Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğü ayrıca bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarınca hazırlanan mevzuat taslaklarını, Anayasaya, kanunlara, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerine, genel hukuk kurallarına, Cumhurbaşkanı Programına uygunluğu açısından inceleyecek.
Mevzuat hazırlama usul ve esaslarının belirlenmesi için gerekli çalışmaları yapacak, mevzuatı bilgi işlem sistemi içinde takip edecek, Resmi Gazete'nin yayımlanmasını sağlayacak.
Türk Ceza Kanununun 299. maddesi (Cumhurbaşkanına hakaret) kapsamına girmeyen ancak yargı mercilerince Cumhurbaşkanlığına gönderilen ve Cumhurbaşkanının taraf olarak gösterildiği evraka ilişkin işlemleri takip edecek.
Hükümlülerin sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebiyle cezalarının Cumhurbaşkanınca hafifletilmesi veya kaldırılmasına ilişkin işlemleri yürütecek ve alınan kararları Adalet Bakanlığına bildirecek.
Cumhurbaşkanınca çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri, kararları ile yönetmelik taslaklarını hazırlayacak.
PERSONEL VE PRENSİPLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü, devlet teşkilatının düzenli ve etkin bir şekilde işlemesini sağlayıcı prensiplerin tespit edilmesi, direktiflerin verilmesi, önlemler alınması ve koordinasyonun sağlanması için gerekli işlemleri yapacak.
Cumhurbaşkanına vekalet işlemlerini, Cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakan atanmaları ve görevden alınma işlemleri ile vekalet işlemlerini yapacak.
Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin dokunulmazlıklarının kaldırılmasına ait işlemleri yapacak, TBMM seçimlerinin yenilenmesine ilişkin işlemleri yürütecek.
Üst kademe kamu yöneticilerinin atamaları ile Cumhurbaşkanınca yapılacak diğer atama ve seçme işlemlerini Anayasa, kanunlar, Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ve hukukun genel ilkeleri açısından inceleyerek gerekli işlemleri yapacak.
GÜVENLİK İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü, devletin güvenlik politika ve stratejileriyle ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile koordinasyonu sağlayacak, belirlenen politikaların uygulamasını izleyecek, değerlendirecek ve raporlayacak.
Olağanüstü hal ilan edilen bölgelerde, olağanüstü hal ilanına esas olan konularda bilgileri derleyecek, değerlendirecek ve bu hususlarda koordinasyonu sağlayacak.
DESTEK VE MALİ HİZMETLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Destek ve Mali Hizmetler Genel Müdürlüğü görevleriDestek ve Mali Hizmetler Genel Müdürlüğü, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanun hükümleri çerçevesinde, Cumhurbaşkanlığının kiralama ve satın alma işlerini yürütecek, temizlik, aydınlatma, ısıtma, onarım, taşıma ve benzeri hizmetleri yapacak, Cumhurbaşkanlığı Merkez Teşkilatı taşınır ve taşınmazlarına ilişkin işlemleri ilgili mevzuat çerçevesinde yürütecek. Genel Müdürlük ayrıca, bilişim hizmetleriyle ilgili bilgileri toplayacak, veri tabanları oluşturacak.
KADROLARI CUMHURBAŞKANI BELİRLEYECEK
Cumhurbaşkanlığı Merkez Teşkilatının kadroları, Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenecek. İdari İşler Başkanı, dolu kadrolarda derece değişikliğine, boş kadrolarda ise sınıf, unvan ve derece değişikliğine yetkili olacak.
Merkez Teşkilatında, kadrolu personel, kadroya bağlı süreli personel, kadroya bağlı olmayan süreli personel, kısmi zamanlı personel, sözleşmeli personel görev yapacak.
DİĞER KARARNAMELER
"2" numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nde ise kararname kapsamındaki bazı kamu kurum ve kuruluşlarına ait kadro ve pozisyonların ihdası, iptali ve kullanımına dair esas ve usulleri düzenlendi.
Bu kararnamede 17 madde ve geçici 1 madde yer aldı.
CUMHURBAŞKANI İLE GELECEK VE GİDECEK KADROLAR
15 madde ve geçici 1 maddeden oluşan "3" numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nde de üst kademe kamu yöneticileri ile kamu kurum ve kuruluşlarında atama usullerine dair usul ve esaslar bulunuyor.
Buna göre, Cumhurbaşkanı kararıyla atama yapılacak kadro, pozisyon ve görevler şu şekilde oluştu:
"Diyanet İşleri Başkanı, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri, Devlet Denetleme Kurulu Başkan ve Üyeleri, Savunma Sanayii Başkanı ve Bakan Yardımcıları, Cumhurbaşkanlığı Ofis Başkanları, Cumhurbaşkanlığına Bağlı Kurum ve Kurul Başkanları, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürü, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı, Özelleştirme İdaresi Başkanı, Sayıştay Başsavcısı, Valiler, Büyükelçiler, Daimi Temsilci/Delegeler, Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar Başkan ve Üyeleri (RTÜK Ve Kişisel Verileri Koruma Kurulunun TBMM'ce seçilen üyeleri hariç),
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Başkan ve Üyeleri, Yükseköğretim Kurulu Üyeleri, İç Denetim Koordinasyon Kurulu Üyeleri, Türkiye Maarif Vakfı Mütevelli Heyet Üyeleri, Yunus Emre Vakfı Mütevelli Heyet Üyeleri, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Başkan ve Üyeleri, Rektörler (Milli Savunma ve Türk-Japon Bilim Ve Teknoloji Üniversitesi Rektörleri dahil), Afet Ve Acil Durum Yönetimi Başkanı, Gelir İdaresi Başkanı, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanı,
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanı, Türkiye İstatistik Kurumu Başkanı, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanı, Akaryakıt İkmal ve NATO Pol Tesisleri İşletme Başkanı, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı, Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü Başkanı, Nadir Toprak Elementleri Enstitüsü Başkanı, Bakanlıkların Teftiş Kurulu, Rehberlik ve Teftiş, Rehberlik ve Denetim, Denetim Hizmetleri Başkanları ile diğer kurul başkanları, Diyanet İşleri Başkanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanı, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanı, Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı, Diyanet İşleri Başkan Yardımcıları, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkan Yardımcıları, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı Başkanları, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreter Yardımcıları,
Savunma Sanayii Başkan Yardımcıları, Cumhurbaşkanlığına Bağlı Kurum ve Kurul Başkan Yardımcıları, Merkez Bankası Başkan Yardımcıları, Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanı, Mushafları İnceleme ve Kıraat Kurulu Başkanı, Toplu Konut İdaresi Başkanı, Çanakkale Savaşları ve Gelibolu Tarihi Alan Başkanı, Türk Patent ve Marka Kurumu Başkanı, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Başkanı, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanı, Türkiye Tıbbi Cihaz Ve İlaç Kurumu Başkanı, Bölge Kalkınma İdaresi Başkanları, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanı, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Başkanı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Başkanı, Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanı, Türkiye Su Enstitüsü Başkanı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Araştırmaları Merkezi Başkanı, Vergi Denetim Kurulu Başkanı, Gelir İdaresi Başkan Yardımcıları, Türk Akreditasyon Kurumu Genel Sekreteri,
Helal Akreditasyon Kurumu Genel Sekreteri, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkan Yardımcıları, Özelleştirme İdaresi Başkan Yardımcıları, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkan Yardımcıları, Genel Müdürler, Strateji Geliştirme Başkanları, Helal Akreditasyon Kurumu Yönetim Kurulu Başkanı, İller Bankası Genel Müdürü, Basın İlan Kurumu Genel Müdürü, Türkiye Kalkınma Bankası Genel Müdürü, Türkiye Varlık Fonu Yönetim Kurulu Başkanı, Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyeleri, Adli Tıp Kurumu Başkanı, Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Merkezi Başkanı, Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar gereği kurulan üniversitelerin mütevelli heyeti, yönetim ve denetim kurulu başkan ve üyeleri."
Cumhurbaşkanı onayıyla ataması gerçekleştirilecek kadro, pozisyon ve görevler de şöyle oluştu:
"Dışişleri Bakanlığı Teftiş Kurulu Üyeleri, Diplomasi Akademisi Başkanı, Din İşleri Yüksek Kurulu Üyeleri, Mushafları İnceleme ve Kıraat Kurulu Üyeleri, Helal Akreditasyon Kurumu Yönetim Kurulu Üyeleri, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Yönetim Kurulu Üyeleri, Toplu Konut İdaresi Başkan Yardımcıları, Türkiye İstatistik Kurumu Başkan Yardımcıları, Atatürk Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu bağlı kurum başkanları, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkan Yardımcıları, Sayıştay Savcıları, Bölge Kalkınma İdaresi Başkan Yardımcıları,
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkan Yardımcıları, Polis Akademisi Başkanı, Adli Tıp Kurumu Başkan Yardımcıları, İhtisas Kurulları Başkan ve Üyeleri, Bakanlık Daire Başkanları, Bakanlık Müfettişleri (adalet, mülkiye, vergi ve iş müfettişleri dahil) Hazine kontrolörleri, sigorta denetleme uzmanları, sigorta denetleme aktüerleri, 1. Hukuk Müşavirleri (bakanlık ve bağlı, ilgili, ilişkili kuruluşları) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Araştırma Merkezi Başkanı Genel Müdür Yardımcıları (bağlı, ilgili, ilişkili kuruluşlar dahil), Gelir İdaresi Daire Başkanları, Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulu Üyeleri (3), Türkiye Tıbbi Cihaz ve İlaç Kurumu Başkan Yardımcıları, Türk Patent Ve Marka Kurumu Başkan Yardımcıları ve Yönetim Kurulu Üyeleri,
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Başkan Yardımcıları, Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkan Yardımcıları, Vergi Denetim Kurulu Başkan Yardımcıları, Spor Toto Teşkilat Başkanı, Daimi Temsilci Yardımcıları, Cumhurbaşkanlığı ile bakanlık ve bağlı ilgili, ilişkili kuruluşlarının yurtdışı sürekli görevlerine atanacaklar, İller Bankası Genel Müdür Yardımcıları, Kamu İktisadi Teşebbüsleri Yönetim Kurulu Üyeleri, Milli Piyango İdaresi Yönetim Kurulu Üyeleri, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkan Yardımcıları, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Para Politikası Kurulu Üyesi, Türkiye Bilimsel Ve Teknolojik Araştırma Kurumu Başkan Yardımcıları, Türkiye Bilimler Akademisi Başkanı, Türkiye İş Kurumu Yönetim Kurulu Üyeleri, Türkiye Kalkınma Bankası Genel Müdür Yardımcıları, Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü Yönetim Kurulu Üyeleri, Türkiye Atom Enerjisi Komisyonu ve Danışma Kurulu Üyeleri,
Türk Akreditasyon Kurumu Genel Sekreter Yardımcıları, spor müşavirleri, Bakanlıklardaki kurul üyeleri, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Yönetim Kurulu Üyeleri, Vakıflar Meclisi Üyeleri, bölge müdürleri (bağlı, ilgili, ilişkili kuruluşlar dahil), defterdarlar, bakanlık il müdürleri, il emniyet müdürleri, il Müftüleri, vali yardımcıları ve kaymakamlar, vergi dairesi başkanları, Türkiye İstatistik Kurumu Daire Başkanları, Vakıflar Genel Müdürlüğü Rehberlik ve Teftiş Başkanı."
ANKARA/AA