İzmir’de 114 kişinin can verdiği felaketin ardından birçok kurum deprem raporu hazırladı. Gazi Üniversitesi “İzmir’de beton kalitesi herhangi bir sınıfa sokulamayacak kadar kötü” tespiti yaptı.
İstanbul’u işaret eden İstanbul Teknik Üniversitesi de “Büyük can kayıplarının önüne geçilmesi için binaların güçlendirilmesi hayati önem taşıyor” değerlendirmesi yaptı. İBB’nin çalışmasına göre ise 7.5’lik bir depremde metropolde 48 bin bina yıkılacak, 194 bin yapı hasar alacak.
‘KÖPRÜLER GÜÇLENDİRİLSİN’E AK PARTİ’DEN RET
Raporda yolların yüzde 30’unun kapanacağı, ekonomik kaybın 120 milyar lirayı aşacağı belirtildi. Beklenen felakete ilişkin CHP’nin çalışmasında ise yapı denetimin özelleştirilmesinin denetimsizliği artırdığı vurgulandı.
11 maddelik çözüm paketinde ‘Fay hatlarında risk analizi yapılmalı’ uyarısında bulunuldu. Öte yandan İBB’nin köprülerin güçlendirilmesine ilişkin teklifi İBB Meclisi’nde çoğunluğu elinde bulunduran AK Parti Grubu’nun oylarıyla reddedildi.
İSTANBUL’DA 48 BİN BİNA YIKILACAK
BU RAPOR ARŞİVE GİTMESİN
İzmir sonrası İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstatistik Ofisi hazırladığı raporla mega kent için korkutan deprem uyarıları yaptı. Olası bir depremde yaşanacak senaryoları gözler önüne seren rapordaki tespitler şöyle:
İstanbul 7,5 büyüklüğünde bir depreme hazırlıksız yakalanırsa 48 bin bina yıkılacak.
194 bin bina orta ve üstü hasar alacak.
Yolların en az yüzde 30’u kapanacak ve hayati önem taşıyan yardımların ulaşımı zorlaşacak.
Felaketin ekonomiye en az 120 milyar lira maliyeti olacak.
Sarsıntı gece olursa can kaybı daha da artacak.
İzmir’de 114 kişinin can verdiği 6,6 büyüklüğündeki depremin ardından İstanbul İstatistik Ofisi, ‘İstanbul’un deprem raporu’nu yayımladı. Raporda, İstanbul’un beklenen depreme hazırlıksız yakalanması durumunda yaşanacak senaryo gözler önüne serildi.
İBB’ye bağlı İstanbul İstatistik Ofisi’nde görevli Ekonomist ve Veri Görselleştirme Uzmanı Ertuğrul Ağlar “Bizim İstanbul’da şuan elimizde olan verilere göre 2000-2019 yılları arasında tam 376 bin bina yapılmış. Ama sıkıntımız burada 2000 yılı öncesinde yapılan binalarda başlıyor.
Bu binalar bizim için daha büyük risk taşıyorlar çünkü eskiler ve 99 depremini de yaşamış bulunmaktalar. 1980 ve 2000 yılları arasında tam 538 bin 800 bina yapılmış İstanbul’da, bu binalar şuan hala ayakta. 1980 öncesinde de 255 bin binamız hala mevcut.
Bu yapılarımız, deprem için ekstra bir risk taşımakla beraber gelecek 7,5 büyüklüğündeki bir depremde, 48 bin binanın çok büyük hasar göreceğini veya yıkılacağını tahmin etmekteyiz.
194 bin bina da orta ve üstü derecede hasar görecek. İstanbul hanelerinde anlık nüfusun gece 15 milyon, gündüz 6 milyon kişi olması nedeniyle depremin gece olması halindeyse, can kaybı sayısı önemli ölçüde artabilir” dedi.
YOLLARIN YÜZDE 30’U KAPANACAK
Olası 7,5 büyüklüğündeki bir depremde, İstanbul’da yolların en az yüzde 30’unun kapanacağını öngördüklerini dile getiren Ağlar, şöyle devam etti:
“Bu işi burada bitirmiyor. Çünkü deprem sonrasında en önemli şeylerden bir tanesi yardım malzemelerinin ve kurtarma ekiplerinin orada bulunabilmesi. Bu noktada da yolların yüzde 30’unun kapanacağını tahmin etmekteyiz.
Yolların en az yüzde 30’unun kapanacak olması çeşitli illerden gelecek yardımların İstanbul’a ulaşamaması demek. Ve İstanbul’da yaşanacak ekstra kaos ve deprem sırasında çöken ya da hasar alan bir binada hayatını kaybetmemesine rağmen, ondan sonra yaşanacak sıkıntılar nedeniyle insanların hayatını kaybedebileceği anlamına geliyor.
Bu da bizim için bir tehlike ve bunun bir maliyeti de olacak. İstanbul ve çevresinde yaşanacak bir deprem, en az 120 milyar lira kayba sebep olacak. Bu da Türkiye ekonomisi için özellikle yakın dönemde gerçekleşirse çok çok sıkıntılı sonuçlara doğuracaktır.”
VATANDAŞIN YÜZDE 42’Sİ ‘KADER’ DİYOR
Geçmiş depremlerde yapılan çeşitli araştırmaları derlediklerinde ulaştıkları verileri paylaşan Ağlar, şöyle devam etti:
“İnsanlar genellikle orta ve üstü hasar alan ancak yıkılmayan binalarda hayatlarını kaybediyorlar. Can kaybı bu tarz binalarda çok daha fazla. Yine bununla birlikte sosyal hasar görebilirlik araştırmamızı öne çıkartmamız gerekiyor.
İstanbulluların yüzde 42’si depremde yaşanacak kayıpları tamamen kader olarak görüyor. Bizde bu çalışmayı kamuoyu yaratmak amacıyla insanlara sunmak ihtiyacında bulunduk çünkü depremin geleceği zaman kader olabilir ancak depremden yaşanacak can kayıpları tamamen ihmal ile alakalı şeyler.”
Kritik uyarılar ve acil adımların yer aldığı çalışmalar, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun ‘Geçmişte en kapsamlı deprem raporunu hazırladık ama rafa kaldırıldı’ sözlerini hatırlattı. Bu kez aynı hata tekrarlanmadan önlemlerin eşgüdümle alınması gerektiği belirtildi.
48 BİN BİNA YIKILABİLİR
CHP: ÇÜRÜK KARARLARINA RAĞMEN BAKANLIK GEREĞİNİ YAPMADI
CHP, İzmir depremi ile ilgili bir rapor hazırladı. Hükümeti ‘yıkılan binalarla ilgili raporları dikkate almayarak dönüşüm kararı vermemesi’ nedeniyle sorumlu tutan CHP heyeti, Fay Kanunu’nun bir an önce çıkması gerektiğini vurguladı.
Deprem raporu hazırlayan CHP heyeti, acil yapılması gerekenler için 11 maddelik çözüm önerisini de getirdi. Depremde çok sayıda kişinin öldüğü Rıza Bey Apartmanı için 2012’de ile Doğanlar Apartmanı için 2018’de Bayraklı Belediyesi’nin ‘önlem alın’ raporu verdiğine dikkat çekilen raporda, “İki bina da 1975 tarihli deprem yönetmeliğine göre inşa edilmiş” denildi.
Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanuna göre, Bakanlığın riskli binalarda resen dönüşüm yapma yetkisi bulunduğuna vurgu yapan CHP heyetinin raporunda “Son yıllarda sık sık deprem yaşayan İzmir’de, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca resen araştırma yapılmamış olması, önleyici tedbirlere başvurulmaması ihmaldir” değerlendirmesi yaptı.
İzmir’de 672 bin 211 bağımsız birimin imar barışından faydalandığı ve imar barışından en fazla faydalanan 2. ilin İzmir olduğu belirtilen raporda inceleme yapılmadan yapı kayıt belgesinin yapı sahibinin beyanları esas alınarak verildiği vurgulandı.
Rapora ayrıca 11 maddelik çözüm önerileri sunuldu. Önerilerden bazıları şöyle:
- Fay Kanunu çıkarılmalı.
- Deprem Kurulu oluşturulmalı.
- Deprem vergiler deprem için kullanılmalı.
- Afet Riskini Azaltma politikaları belirlenmeli.
CAN KAYBI BODRUMSUZ APARTMANLARDA YAŞANDI
İzmir depremiyle ilgili Gazi Üniversitesi ve İstanbul Teknik Üniversitesi de rapor hazırladı. Gazi Üniversitesi raporunda, Seferihisar ilçesinde meydana gelen depremin yıkıcı etkisinin ilçeye 70 kilometre uzaklıktaki Bayraklı’da yoğunlaşmasının, yumuşak zemin koşulları, direnci yetersiz binalar ve kalitesiz betondan kaynaklandığı belirtilerek, yıkılan binaların hiçbirisinde bodrum katı inşa edilmediğine dikkat çekildi.
Raporda, 4 ana başlıkta toplanan göçmeye ve hasara neden olan temel sorunlardan ön önemli nedenin beton kalitesinin yetersizliği olduğu belirtilerek “Binaların birçoğunda beton kalitesinin herhangi bir sınıfa sokulamayacak kadar kötü olduğu tespit edilmiştir” denildi. İTÜ’nün raporunda ise binaların zaman kaybetmeden güçlendirilmesi gerektiği belirtildi.
Raporda “Büyük can kayıpları yaşamamak için, ülkemizde ve özellikle İstanbul’da mevcut binaların deprem güvenliklerinin hızlı değerlendirme yöntemleriyle süratle belirlenmesi, ucuz ve kolay uygulanabilir güçlendirme yöntemleri kullanılarak zaman kaybetmeden güçlendirilmesi hayati önem taşımaktadır” ifadeleri yer aldı.
İzmir’de yıkılan ve hasar gören binaların tamamının ‘yapı denetimi’ olmadığı belirlendi.
4 DEPREM ÖNLEMİ AK PARTİ’YE TAKILDI
İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Meclisi’nde çoğunluğu elinde bulunduran AK Parti Grubu, depreme karşı güçlendirilmesi gereken köprülerin proje ihaleleriyle ilgili İBB’nin teklifini reddetti.
Olası bir depremin İstanbul’da yaratacağı sonuçların tartışıldığı bir dönemde, İBB Meclisi’nde çoğunluğu elinde bulunduran AK Parti Grubu, güçlendirilmesi yapılacak köprü ve duvarların, deniz yapılarının, üst-alt geçitlerin projelerinin hazırlanması ile ilgili hizmet alım ihalelerinin, gelecek yıllara yaygın olarak yapılmasıyla ilgili İBB teklifini, oy çokluğuyla reddetti.
CHP ve İYİ Parti teklifin kabulü yönünde oy kullandı. Söz konusu tekliflerle, hizmet alımı ihalelerinin gelecek yıllara yaygın olarak yapılabilmesi için yetki verilmesi teklif edildi. AK Parti Grubu, söz konusu teklifleri reddetmesini, ilgili kanunda “proje hazırlanması hizmetinin” sayılmamasına dayandırdı.