Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci’nin Türk kağıt ve senetlerine yabancıların yoğun talebi olduğu, borsanın hafta başında yükseleceği yönündeki açıklamasının hemen ardından, 10 Nisan Pazartesi günü BIST 100 endeksi yüzde 3.1 artarken, borsadaki işlem hacmi de yüzde 74 artarak 6,2 milyar TL’ye sıçradı. Bu, borsada son haftalarda bir tek günde görülen en yüksek artış oldu. Fakat, borsadaki yükselişin yabancı yatırımcıdan kaynaklanmadığı iddia edildi. Diğer taraftan, borsada tek günde gerçekleşen olağanüstü artışın, özellikle “tek bir aracılık şirketinden yapılan işlemlerden” kaynaklandığı bilgisi kamuoyuna yansıdı. Buna göre bir aracılık şirketi 10 Nisan’da Borsa İstanbul’dan yaptığı 208 milyon TL tutarındaki net alım, en çok işlem yapan ikinci aracılık şirketinin yaptığı net alımın 3 katından fazla oldu. Konuya ilişkin açıklama yapan Finans Uzmanı Şeniz Yarcan, “Bir yatırımcı değil. Daha önce Türkiye piyasalarına yatırım yapmayan, algoritmik işlem yapan, BISTECH dönüşümüyle Türkiye’yi ajandasına dahil eden, çok büyük, birden fazla, çok yeni bir ‘fon’ yatırımcı profili” denilmişti. Ekonomisi Türkiye’ye benzeyen ülkelerin borsalarında anlamlı bir değişme yokken, BIST’te görülen olağanüstü yükseliş, piyasada “herif bağlantısı” olarak bilinen, kimliği belirsiz bir fonun yaptığı alımlarla Borsa’ya müdahale edildiği şüphelerini beraberinde getirdi.
DNG Danışmanlık Stratejisti Fatih Keresteci borsada yaşanan sert yükselişe dair, “Olağan şüpheli referandum fiyatlaması, ama referandum fiyatlaması kapsamında bir yabancı alımı olsaydı bir döviz satışı da olurdu. Ancak kurda hareket olmadı. Demek ki yüklü miktarda yabancı kaynaklı bir alım söz konusu değil. İşlem hacmine bakılınca meşhur ‘herif’in alışveriş yapmış olduğu kurum ilk sırada yer alıyor” diye konuştu. Referandum öncesinde yeni bir pozisyonlama olduğunu belirten Keresteci, “Bizim borsamızın ucuz olduğu hikayesi vardı. Bu sadece referandum sonucunu tahmin edebilen birilerinin önceden yaptığı hareket ya da piyasayı yönlendirmek isteyen bir hareket” dedi. 2016’nın başlarında Borsa İstanbul’da adı duyulan, borsada yaptığı çok hacimli işlemlerle piyasaya yönünü belirleyen yatırımcının, özel bir algoritma ile bu işlemleri yaptığından şüphelenilen Londra menşeili bir yatırım fonun Hint kökenli yöneticisi olduğu açıklanmıştı. Adı bilinmediğinden piyasada ‘Hintli Herif’ (Dude) lakabı takılan yatırımcının 2017 başında Borsa İstanbul’a yine döndüğü, yeni alımlarıyla borsanın yükselişine çok önemli ve belirgin katkı sağladığı açıklandı. Borsa İstanbul’da hiç beklenmedik bir şekilde 12 Ocak’ta yüzde 4,1’lik çok sert bir yükseliş yaşanmıştı. Yine önceki gün, yüzde 2,8’lik agresif artışın gerçekleşmesi ile ‘Hintli Herif” dikkatleri yeniden üzerine çekti. ‘Herif’in 12 Ocakta 350 Milyon TL, önceki gün de 300 Milyon TL net alım yaptığı belirlendi. Ocak ayı toplamında %12’lik bir ralliyle devam eden Borsa İstanbul için tek etken bu gizemli yatırımcı olmasa da önemli katkısı olduğu ifade edildi.
REFERANDUMU ÖNCEDEN KOKLAMIŞ
Borsa İstanbul Başkanı Himmet Karadağ da geçtiğimiz gün yaptığı açıklamasında, piyasa oyuncuları arasında ‘Herif’ olarak bilinen fonun mantıklı ve kârlı kararlar verdiğini söyleyerek, borsada son zamanlarda görülen yükselişin de ‘Herif’in referandum sonucunu önden koklayarak yaptığı alımlarla ilgili olabileceğini belirtti. “Piyasa şu anda referandumdan ’Evet’ oyu çıkacağı ve sürpriz olmayacağı beklentisini realize ediyor” ifadelerini kullanan Karadağ, ‘Herif’in alımlarını “Bir fonun domine ettiği, yüksek frekanslı ve algoritmik işlemler” şeklinde tanımladı. Karadağ, “İşlemlerde bir suç unsuru yok. Hisse almış, alma mı diyelim? Dolayısıyla bir rahatsızlığımız yok” diye konuştu. Karadağ, “Bu fonun geçmişteki işlemlerini inceledik. Sonradan dönüp baktığımızda mantıklı, tutarlı ve karlı yatırım kararları veriyor” dedi.
VARLIK FONU İDDİASI
Söz konusu artışın Ekonomi Bakanı’nın yaptığı “Borsa haftaya yükselecek” açıklamasının hemen ardından geldiğine dikkat çeken CHP’li Faik Öztrak, “Sayın Bakan borsanın yükseleceği tarihi nereden biliyor? Yaklaşan referandum öncesi piyasaya Varlık Fonu kullanılarak siyasi bir müdahale mi yapıldı?” diye sordu. CHP’li Faik Öztrak, önergesinde şu soruları gündeme getirdi: “Türkiye Varlık Fonu veya bu fona bağlı bir fon/iştirak Borsa İstanbul’da hisse senedi alım-satımına başlamış mıdır? Türkiye Varlık Fonu veya buna bağlı bir fon bu tür işlemlere başladıysa hangi tarihler itibariyle Borsa İstanbul’da bu işlemler yapılmış ve ne kadar hisse senedi alınmıştır? Sermayesi kamuya ait başka bir kuruluş, bağlı ortaklık veya yurt içi/yurt dışı iştirak Borsa İstanbul’da, 10 Nisan 2017 tarihinde ve sonrasında hisse senedi alımı yapmış mıdır? Bu konuda kendisinin bilgisine başvurmayı düşünüyor musunuz?”
2016'DA NELER OLDU?
- Piyasa ciddi şekilde ayrıştı. Dolar 3 TL sınırından 2.87 TL’ye çekildi. Borsa 80 binin üzerine tırmandı.
- Mart ayında bono ve hisse senedi piyasasına net 1.3 milyar dolarlık para girişi oldu.
- Borsacılara göre ‘herif’ bir kişi değil, yapının adı. Birden fazla kişi var.
- Türk sermaye piyasalarına sistematik bir şekilde sokulduğu iddia edilen paranın ilk durağı döviz piyasası oluyor. Ekstra para girişi sayesinde yüksek miktarda döviz bozdurulması kurların düşüşe geçmesini sağlıyor.
- Döviz kurlarını aşağıya çeken, borsayı zıplatan bu gizli elin birden ortadan yok olması ise en büyük korku unsuru.