[Karar]
Savaşın 5. yılında ülkenin Kuzey, doğu ve güneyinde, içlerinde Nusret Cephesi ve Ahrar'uş-Şam'ın bulunduğu Fetih Ordusu ve IŞİD'e karşı verilen kayıplar, Esad'ın köşeye sıkıştığını gösterdi. Sembolik ve askeri açıdan stratejik bir şehir olan Palmira'nın ve neredeyse tüm İdlip eyaletinin kaybından sonra Esad, güçlerini Şam, Humus, Hama ve sahil kesiminde toplayarak mevcut konumunu korumanın hesaplarını yapıyor.
Reuters'ten Sylvia Westall'un derlediği habere göre, Şam'a yakın kaynaklar baskının arttığını kabul etmekle birlikte, hükümetin, ordunun müttefikleriyle birlikte kritik önemdeki bölgeleri koruyabileceğinden emin olduğunu söylese de, muhalif gruplarla bir bütün halinde hareket eden halkın durumu da göz önüne alındığında Esad'ın en kritik zamanlardan birini yaşıyor.
Esad fiili bölünmüşlüğü reddediyor
Esad hala ülkenin en uzaktaki kimi bölgelerinde az da olsa karakol mahiyetinde küçük merkezlerde varlığını sürdürse de, Şam'a uzak bölgelerdeki gücü gittikçe azalıyor. Esad'ın, Deyrezzor, Haseki ve Halep gibi bölgelerde güçlerini bulundurmaya devam etme kararı, hala ulusal çapta varlığını sürdürmek istediğine ülkenin fiili bölünmüşlüğünü reddettiğine işaret ediyor.
Hizbullah ülkenin her tarafında
Hükümete yakın kaynaklar, Esad'ın geri adım atmamaya kararlı olduğunu söylüyor. Esad, en büyük müttefiki olan ve geçtiğimiz günlerde Suriye'nin yanında olmayı sürdüreceğini açıklayan İran'dan daha fazla destek bekliyor. İran destekli Lübnanlı grup Hizbullah, Suriye'de hiç olmadığı kadar geniş bir alanda yerleşmiş durumda.
Esad'ın Batı'nın avucuna bakıyor
Esad hala, Batı'nın kendisine IŞİD'le mücadelede bir ortak olarak itibarını iade edeceğine inanıyor. Bugüne kadar bu yönde bir işaret görülmemesine rağmen Esad, ülkenin tamamen muhalif grupların kontrolüne geçmesi tehlikesine karşı bunun eninde sonunda gerçekleşeceğine inanıyor.
"Yaz mevsimi zor olacak"
Suriyeli yetkililerle gizli tartışmalar yaptığı için ismini vermeyi reddeden bir kaynak, "Yaz mevsimi sahada zor olacak, ancak kırmızı çizgiler ihlal edilmeyecek" diyor. Esad daha önce böyle bir baskı karşısında hayatta kalmayı başardı. Fakat bugünkü durumun farkı, muhalifler Suriye halkıyla bir bütün olarak güçlenmişken, dört yıldan uzun süredir savaşan Esad rejimini psikolojik olarak da zayıflatmış durumda.
Şii milislerin desteği azalıyor mu?
Esad ayrıca Suriye güçlerinin yanında savaşan Iraklı Şii milislerin desteğini de kaybetmiş durumda. Şii milisler IŞİD'in geçen haziranda Musul'u ve başka şehirleri ele geçirmesinden sonra IŞİD'le savaşmak için evlerine döndüler. Yaşanan bu gelişmeler gelişmeler aynı zamanda İran'ın hem Irak'ta, hem de suriyede karşı karşıya olduğu askeri baskıyı artırdı.
"İran'ın hamlesi savaşın seyriğini etkiler"
International Crisis Group adlı düşünce kuruluşunun üst düzey analisti Noah Bonsey, "Şu anda eğilimler açıkça rejimin aleyhine görünüyor, ancak rejimin destekçileri -özellikle de İran- bu eğilimleri tersine çevirmek için desteklerini artırabilirler" diyor. Bonsey "Böyle bir artışla ne elde edilebileceğini söylemek için çok erken. Rejim hala mümkün olduğunca çok bölgeyi elinde tutmak istiyor." diyor.
20 bin Şii İdlip'te iddiası
Lübnan'da yayımlanan El-Sefir gazetesinin haberine göre Iraklı, İranlı ve Lübnanlı kişilerden oluşan 20 bin Şii milis bir karşı saldırı için İdlip'e girdi. Reuters haberi bağımsız kaynaklara doğrulatamadı.
Destek Nerede?
Hükümetin kontrolü altında bulunan ve halen nüfusun büyük kısmının yaşadığı alanlarda savaştan duyulan kaygı günyüzüne çıktı. Suriye lirası değer kaybetti. Dışişleri bakanı Velid El-Muallim, geçen hafta Şam'da düzenlenen bir basın toplantısında zor sorularla karşı karşıya kaldı.
Rusya ve İran'ın derin ilişkisi
Bir gazeteci, İran ve Rusya'nın destek açıklamalarının muahlif grupların ilerlemelerini engellemekte başarısızlığını tartışmaya açtı. Gazeteci, "İnsanlar sözkonusu desteğin neden sahada daha görünür olmadığını soruyorlar" dedi. Muallim, "Bu soru kamuoyunda kesinlikle soruluyor" dedi ve "Rusya ve İran'la olan ilişkinin 'bazılarının düşündüğünden daha derin'" diye ekledi.
"Suriye ordusu yok oldu"
Hizbullah Suriye'ye binlerce savaşçı gönderirken, İsrail silahlı kuvvetlerinin başkan yardımcısı Suriye ordusunun fiilen yok olduğunu söyledi. Ancak ordunun hala hükümet kontrolündeki bölgeleri savunabildiğini iddia edenler de var.
Suriye devlet televizyonu ordunun silahlarını ve kollarıyla beton kıran askerleri gösterereki ordunun iyi durumda olduğu konusunda güven verici videolar yayınlamayı sürdürüyor. Bu politika rejimin, ordu konusundaki güven kaybının giderilmesi için yapılan propaganda olarak yorumlandı. Yakın zamanda yayımlanan bir haberde başbakan Veil El-Helaki'den alıntıyla "Ordunun Suriye'nin her bir noktasında güvenliği yeniden sağlayabileceğine inanıyoruz" diyordu.
Taktik Geri Çekilme
Esad hala hükümet kontrolündeki alanlara enerji sağlayan donanımları savunma konusunda kararlı olduğunu göstermeye yönelik adımlar atmaya çalışıyor. Humus'un doğusundaki doğalgaz ve petrol sahaları, Esad'ın planı içinde olan önemli bölgelerden birini oluşturuyor.
Kalemun çok önemli
Ordu ve Hizbullah'ın, Şam'ın kuzeyinde, Kalemun sıradağlarında Nusret Cephesi'nin de dahil olduğu muhalif gruplara karşı yaptığı taarruz, rejim açısından büyük bir önem arz ediyor. Diplomat, "Silahlı gruplar için Şam'ı almak çok zor olacak, çünkü bu sadece toprak için değil, aynı zamanda hayatta kalmak için de bir savaş olacak" diyen Suriyeli diplomat Lazkiye ve Humus'u savunmanı çok da zor olabiliceğini de belirti.
"Esad mağlup edilemez değil"
Esad'ın hava destekli askeri gücünün üstünlüğünden dolayı mağlup edilemeyeceği şeklindeki varsayımların artık geçerli olmadığını kabul etmek zorunda kalan Suriyeli diplomat, muhalif grupların sahip oldukları askeri güç ve desteğin arttığını da itiraf etti. İsmini açıklamak istemeyen Suriyeli diplomat, Esad'ın askeri anlamdaki gücünün de tükenmeye doğru gittiğini belirterek, "Rejimin kaybettiği her 100 askerin yerine, 100 yeni asker gelmiyor" dedi.