HABER: HAMİDE HANGÜL
Faiz ve kur sarmalının acısı bankaların gayrimenkul ilanlarında kendini gösteriyor. Banka borcunu ödemekte zorlanan kişilerin krediyle aldığı yüzlerce konut, villa, dubleks, arsa, tarla ve fabrika bankalar tarafından açık artırmayla satılıyor. Satılık ilanları incelendiğinde sadece beş bankadan 3 bin 600 konut, aralarında fabrika, ofis ve dükkanların da bulunduğu bin 450 iş yeri ve yaklaşık 2 bin arsa satışta. Bedellerin piyasa fiyatına göre yaklaşık yüzde 20 daha ucuz tutulduğu ilanlarda Sultangazi’de 180 bine daire, Antalya’da 225 bine dubleks, Balıkesir’de 300 bin liraya depolama alanlarıyla birlikte zeytinyağı fabrikası, Denizli’de 2 bin 750 liraya 2 bin 861 metrekare tarla da var.
İstanbul’daki ilanların Esenyurt, Beylikdüzü, Kartal, Pendik, Gaziosmanpaşa, Eyüp, Sultangazi, Sarıyer, Sancaktepe, Ümraniye, Silivri, Küçükçekmece’de ağırlık kazandığı görülüyor. Şehir merkezlerinde metrekarelerin 8-10 bin liradan kapı açıldığı İstanbul’da, banka ilanıyla satışa çıkan konutlarda 70 bin liraya bile ev alabilmek mümkün. Buna göre, Büyükçekmece’de 52 metrekare, üçüncü katta bir apartman dairesi 70 bin liradan satışta. Gaziosmanpaşa’da 100 bin liraya, 70 metrekare, iki oda, bir salon ikinci katta bir konut 100 bin liraya yeni alıcısını beklerken, yine Bahçelievler’de beş oda, bir salon bir konut 300 bin liradan satışa çıkmış durumda. Esenyurt’ta 140 bin 63 metrekare apartman dairesi, Kartal’da 112 metrekare daire, Silivri’de 100 metrekare apartman dairesi 130 bin den satışta. Türkiye genelinde en ucuz konut Sivas Gemerek’te 37 bin liralık fiyatla banka ilanlarında yerini alırken, bu meskenin büyüklüğü ise 165 metrekare.
Dubleks konut ve villaların da yer aldığı satış ilanlarında fiyatlar 200 bin liradan başlıyor. İstanbul Silivri’de 235 metrekare bir villa 230 binden, Beykoz’da 256 metrekare büyüklüğündeki dört oda ve bir salon villa 800 bin liradan yeni sahibini bekliyor. Antalya Alanya’da 137 metrekare dubleks mesken 225 bin liradan satış ilanında. Bankaların ilanlarında satılık fabrikalar da dikkat çekiyor. Türkiye’nin çeşitli illerindeki fabrikalarda satılık fiyatları 110 bin liradan başlayıp 15 milyon liraya kadar çıkıyor. Bunlar arasında Burdur’da 4 bin 781 metrekare büyüklüğünde mermer fabrikası ve arsası, Çerkezköy’de 30 bin 452 metrekarelik fabrika binası, Balıkesir’de 300 bin liraya zeytinyağı fabrikası ve depo binaları da dikkat çekiyor. Konya Beyşehir’de ise 1.2 milyon liraya bir fabrika, makinalarıyla birlikte ilana çıkarken, İstanbul Bahçelievler’de 78 metrekarelik bir imalathane 110 bin liradan el değiştirmeyi bekliyor. Gönen’de 750 bin liraya bir tavuk çiftliği de satılıklar arasında.
Bankaların takipteki alacaklarında ise artış görülüyor. Merkez Bankası’nın haftalık para ve banka istatistiklerine göre, 28 Nisan haftası itibariyle tasfiye olunacak alacaklar, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17,53 artışla 61,1 milyar liraya ulaştı.
BATIK 11,8 MİLYAR LİRA
Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Eylül 2016 verilerine göre, tüketici ve konut kredisi kullanan kişi sayısı 19 milyon 604 bin kişiye ulaştı. İhtiyaç kredileri yüzde 65’lik oranla en büyük paya sahip olurken, bunu yüzde 32’lik oranla konut, yüzde 3’lük payla taşıt izledi. Temmuz-Eylül 2016 döneminde konut kredileri yüzde 18 artış göstermesine karşın, ihtiyaç kredilerinde yüzde 2, taşıtta yüzde 4 azalış yaşandı. Konut kredilerinde ağırlıklı 5 yıldan uzun vadeler tercih edildi. Söz konusu 302 milyarlık tüketici kredilerinin 147,3 milyarlık kısmını konut oluştururken, yasal takibe düşen rakam 11,8 milyar lira olarak gerçekleşti.
FAİZLER YENİDEN YÜKSELİŞTE
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın çağrısıyla son bir yıldır düşüşe geçen kredi faizlerinin ise son dönemde artışa geçtiği görüldü. Kur yükselişini önlemek için Merkez Bankası’nın faiz adımları sonrasında, bankaların da bu artışı kredilere yansıtmaya başlaması dikkat çekti. Böylelikle, yıllık yüzde 15-17 seviyesinden yüzde 10’a kadar gerileyen faizler, son haftalarda yıllık yüzde 11,3’e kadar yükseliş gösterdi. Bu durum, halen en düşük yüzde 0,90 seviyesinde olan aylık faizleri adım adım yüzde 1 seviyesine yaklaştırıyor. Şubat 2016’da yüzde 14,5’e kadar çıkan yıllık konut kredisi faizleri, bu yıl mart ayında yüzde 10,9’a kadar düşmüştü. Bu oranların, nisanda ise yıllık yüzde 11,31’e kadar çıktığı görüldü. Öte yandan, bankalardan satın alınacak konutların tapu devir işlemlerinde alım-satım işlemlerinden doğan vergi, harç ve tapu giderleri alıcı tarafından ödeniyor. Taşınmaza ait emlak, çevre, temizlik, su, yakıt, apartman aidatı, bahçe bakımı, güvenlik gibi her türlü ödemeler de satış tarihinden itibaren alıcıya ait oluyor.