Ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, 2018-2020 dönemini kapsayan Orta Vadeli Programı (OVP) açıkladı.
Açıklamadan öne çıkan başlıklar şöyle:
Tüm çalışanlarımıza, tüm ekibe teşekkür ediyorum. Bu süreçte bir ekip olarak çok yoğun bir şekilde çalıştık. Karşınıza özel sektör ve kamu için yol gösterici bir rehber ortaya çıkardık. Ayrıca bu süreçte desteklerini bizden esirgemeyen Sayın Cumhurbaşbakanımıza şükranlarımı sunuyorum.
KÜRESEL EKONOMİ TOPARLANIYOR
İlk olarak küresel ekonomiden başlayalım. Küresel ekonomi 2017'de tekrar hızlandı ve muhtemelen yüzde 3.5 civarında olacak
Göstergeler büyümenin bir miktar daha hızlanabileceğini gösteriyor. Küresel İmalat Sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi son 75 ayın en yüksek seviyesine ulaşmış durumda
Euro bölgesinde iktisadi faaliyet güçleniyor. Bu, ülkemizin ticareti için olumlu bir sinyal
2017 yılında sanayi üretimi ve yatırımlarındaki artışta bir toparlanma gözlemliyoruz ve ortalama yüzde 3.9 ticaret hacmi artışı oalcağını tahmin ediyoruz.
Küresel enflasyona baktığımız zaman ılımlı bir seyir söz konusu. 2016 yılında özellikle gelişmiş ülkelerde düşük seyreden enflasyon oranları bu yıl bir miktar yükseldi. Euro bölgesi ve Japonya'da enflasyonun hala düşük seyretmesi bu ülkelerin genişletici para politikalarına devam etmelerine imkan sağlamaktadır.
GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERE SERMAYE GİRİŞİ ARTIYOR
2010-2013 döneminde gelişmekte olan ülkelere toplamda 1.3 trilyon dolar net sermaye girişi gerçekleşirken, takip eden 4 yılda toplamda 1.5 trilyon dolarlık net sermaye girişi oldu.
Özellikle 2017 yılında bu trend daha da güçlendi. Çin hariç gelişmekte olan ülkelere 138 milyar dolar net sermaye girişi olması bekleniyor.
Petrol fiyatları 2014 yılı ikinci yarısından itibaren ciddi oranda geriledi. OPEC ülkelerinin üretimi kısma kararı ile 2017 yılında fiyatlar 50-55 dolar bandında seyretti. Son günlerde Irak'taki gelişmelerin etkisi ile fiyatlar bir miktar yükselmiş durumda. Bazı OPEC ülkelerinin kısma kararına uymaması, petrol fiyatlarındaki yükselişi sınırlandırıyor.
FED VE JEOPOLİTİK RİSKLER
Küresel risklere baktığımız zaman bu risklerden ilki, Amerikan Merkez Bankası FED'in beklenenden hızlı parasal sıkılaştırmaya gitmesidir. FED üyeleri bu yılın kalanında dahil 1, önümüzdeki yıl ise 3 faiz artışı beklediklerini açıkladılar. Piyasa fiyatlandırmaları 2018 sonuna kadar sadece 2 faiz artırımını yansıtıyor.
Bilançoda kademeli bir küçülme yaşanacak. İlk yıl 300 milyar dolar, ikinci yıldan itibaren ise 600 milyar dolar bir planlama söz konusu. Bilançonun normalleşmesi 2.5 trilyon dolar civarına indirmeyi planlıyorlar, 2020'li yılları bulacak gibi görünüyor.
İkinci önemli risk alanımız jeopolitik gerginliklerdir. Son dönemlerde Ortadoğu'da yaşanan gerginlikler bu riskleri artırmıştır. Küresel krizden sonra daha da belirginleşen risk de ticarette daha da korumacılık yöntemlerine başvurusudur. Korumacılık önlem sayısı 2016'da bin 300'e yaklaşmıştır.
OVP VE TÜRKİYE EKONOMİSİ... 2020 HEDEFLERİ
Program sonunda kişi başı gelirin 13 bin doların üzerine çıkacağını tahmin ediyoruz. Bu rakam Dünya Bankası tanımına göre üst gelir grubuna çıkmak için eşik değerin üzerindedir.
2019 yılında işsizlik oranının yeniden tek haneye düşmesini ve 2020 yılında yüzde 9.6 oranında gerçekleşmesini öngörüyoruz.
2020 yılında enflasyonun yüzde 5'e, cari açığın milli gelire oranının yüzde 3.9'a gerileyeceğini tahmin ediyoruz.
2020 yılında kamu kesimi borçlanma gelirinin milli gelire oranının yüzde 1.3'e gerilemesini hedefliyoruz.
TOPTANCI HAL YASASI ÇIKACAK
Fiyat istikrarı için sıkı para politikası sürdürülecektir. Gıda enflasyonundaki oynaklığın azaltılmasına yönelik olarak lisanslı depoculuk hizmetleri artırılacaktır. Toptancı Hal Yasası çıkartılacaktır. Taşıt kullanımında tasarrufa gidilecektir.
Kamu yatırımlarının da etkinliğini artıracağız. Ticareti destekleyecek, vatandaşların yaşam kalitesini artıracak çalışmaları destekleyeceğiz. Kamu gelirlerinin artırılması amacı ile emlak vergilerine yönelik mevzuat güncellenecektir. Verimsiz kullanılan hazineye ait arazilerin satışları gerçekleştirilecektir. Atıl durumdaki tahsisli taşınmazlar kiralanacaktır.
BES'İN KAPSAMI GELİŞTİRİLECEK
Alacak sigortası yaygınlaştırılacaktır. Altına dayalı tahvil kira sertifikası aracı gerçekleştirilecektir. BES gözden geçirilerek kapsamı geliştirilecektir.
Makro ihtiyati düzenlemeler yapılacaktır. İhracatı artıracağız. E-İhracat stratejisi uygulamaya geçilecektir.
Turizmde dönüşüm sağlamak amacı ile stratejimiz yenilenecektir.
Finansman imkanlarının geliştirmesi amacı ile Eximbank'ın ödenmiş sermayesi artırılacaktır. Lojistik merkezler modern işletmecilik ile düzenlenerek ticaret hızlandırılacaktır.
ÖĞRETMEN AKADEMİSİ GELİYOR
Öğretmenlerimizin niteliklerinin artırılması için öğretmen akademisi kurulacaktır. Mesleki ve teknik eğitimi kurumlarının müfredatı geliştirilecektir. Tematik mesleki ve teknik lise uygulaması yaygınlaştırılacak. Eğitim sisteminde yönetişimin artırılması için bütçe yönetimi geliştirilecektir.
Eğitimde özel sektörün payının artırılması için ilave tedbirler alınacaktır.
Okul öncesi eğitim yaygınlaştırılacak
İşgücü piyasası etkinliğini artıracağız. İstihdam hizmetleri kişiye özel bir şekilde verilecektir. Özel politika gerektiren istihdamın artırılması için kadınların iş hayatına kazandırılması için çalışmalara devam edeceğiz.
Engellilerin ekonomik ve sosyal hayata kazandırmak için sosyal ve fiziki çalışmalara devam edeceğiz. Ayrıca kayıtdışı istihdamı daha da azaltacağız.
Yüksek katma değerli üretimin yaygınlaştırılması amacı ile Ar-Ge ve yenilik kapasitemizi artıracağız. TÜBİTAK ev enstitüleri yeniden yapılandıracağız. Özel Ar-Ge ve tasarım merkezleri sayısını bine çıkaracağız.
UZAY AJANSI KURULACAK
Türkiye Uzay Ajansı kurulacaktır. Genç Girişimci Merkezleri yaygınlaştırılacaktır. Bilgi ve İletişim Teknolojilerini yaygınlaştıracağız.
Yeni nesil erişim şebekelerini yaygınlaştıracağız. Akıllı uygulamalara geçiş hızlandırılacaktır. Yeni teknoloji gelişmelerine hız verilecektir. Kamuda bilgi güvenliği ev tasarruflar artırılacaktır.
YERLİ MARKA OTOMOBİL DESTEK PROGRAMI
Büyük OSB'lerde tasarım merkezleri kurulacaktır. İlaç ve tıbbi cihaz sanayi, savunma sistemleri, bilişim ve haberleşme alanlarına öncelik verilecektir. Petro kimya sektörünü destekleyeceğiz. Yerli marka otomobil destek programı hayata geçirilecektir. Madencilik arama yatırımları artırılacaktır.
Tarımsal üretimin desteklenmesi için verimlilik ve çiftçi geliri düzenlenerek yeniden düzenlenecektir. Su kullanımının etkinleştirilmesi için su kanunu çıkarılacaktır.
Hayvancılıkta üretimin artırılması için kaba yem üretimi ve işlenmesine yönelik altyapı geliştirilecek.
İCRA DAİRESİ İÇİN YENİ MODEL
İş ve yatırım süreçlerini iyileştireceğiz. Onay ve işlemler elektronik ortamlara aktarılarak hızlandırılacak. ÇED kararı, yatırımcıların ÇED raporunu eksiksiz olarak tesliminin azami 2 ay içerisinde sonuçlandırılacaktır.
Coğrafi bilgi sistemleri altyapısı tamamlandırılacak. İş ve ticaret uyuşmazlıklarında yatırım, ticaret ve finans konularında mahkemelere ihtisaslaştırma sağlanacak ve yargılama süreleri kısaltılacaktır.
Yeni icra dairesi modeli yaygınlaştırılacak. Elektrik, su telefon gibi borçlar için icra dairesine gidilmeden daha az masrafla ödeme yapılabilmesi sağlanacaktır.
KOBİ'lerin finansmana erişimi kolay sağlamak için kefalet sigortasına imkan sağlamak için düzenlemeleri yapacağız.
KAMUDA YENİ KURUMLARA SINIRLAMA
Kamuda yeni kurum kurulması sınırlandırılacaktır. Büyükşehir belediyelerinde personelin uzmanlaşmasına yönelik program olacaktır.
Kamuda insan kaynağının kalitesinin artırılması için taşradaki uygulama etkinliği geliştirilecektir. Performans değerlendirmesi yapılacak ve sonuçlar kamuoyuyla paylaşılacaktır.
Güvenlik güçlerinin teknik kabiliyet kapasitesi artırılacaktır.
KİŞİ BAŞI MİLLİ GELİR HEDEFLERİ
OVP'ye göre 2017 sonunda 10 bin 579 dolar olarak beklenen kişi başı milli gelir, 2018 sonunda 11 bin 409 dolar, 2019 sonunda da 12 bin 100 dolar olacak.
Kişi başı gelirin 2020 sonunda ise 13 bin doların üzerine çıkması bekleniyor.
İŞŞİZLİK VE CARİ AÇIK
İşsizlik oranının bu yıl yüzde 10,8, gelecek yıl yüzde 10,5, 2019'da yüzde 9,9 ve 2020'de yüzde 9,6 olması bekleniyor.
Cari açık/GSYH'nin bu yıl yüzde 4,6, gelecek yıl yüzde 4,3, 2019'da yüzde 4,1, 2020'de yüzde 3,9 olacağı tahmin ediliyor.
KAMUYA 74 BİN YENİ PERSONEL
OVP'de konuşan Maliye Bakanı Naci Ağbal, 2018 yılında kamuya 74 bin personel alınacağını duyurdu.
Savunma Sanayi Fonu’na vergilerden daha fazla pay aktarılacak. Maliye Bakanı Ağbal artırılan vergilerden ve ilave gelirlerden Savunma Sanayi Fonu’na doğrudan vergi aktarılmasına yönelik torba tasarıda düzenleme yer aldığını söyledi. Bakan Ağbal 74 bin yeni personel alınacağını da açıkladı.
SİGARA KAĞIDINA DA ÖTV
Sigara kağıdından özel tüketim vergisi alınacak.