Türkiye turizm sektörü, hem mutluluğu hem de hayal kırıklığını aynı anda yaşıyor. 2015’in Kasım ayında uçak düşürme hadisesi nedeniyle Rusya’dan gelen turist sayısında ciddi düşüş yaşayan Türkiye, bu yıl bu kaybı tamamen telafi etti. Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre Rusya’dan gelen turist sayısı 2015’te 801 bin 915 seviyesinden 2016’da 138 bin 181’e kadar düştü. Bu yılın ilk beş ayında ise Rusya’dan gelen turist sayısı 2015’i de geçerek 928 bin 376’ya yükseldi. Rusya ile ilişkilerin normalleşmesi turist sayılarına yansısa da bu defa başta Almanya ve Hollanda ile olmak üzere Avrupa Birliği ülkeleri ile yaşanan kriz sektörü olumsuz etkiledi. Almanya’dan gelen turist sayısı 2015’in ilk beş ayında 1 milyon 553 bin seviyesindeyken 2017’de bu rakam 863 bin 572’ye kadar düştü. Avrupalı turist sayısında kayıp yüzde 17,1 seviyesinde gerçekleşti. Avrupa’nın daha zengin kesimini oluşturan OECD’de ise kayıp yüzde 22,2’ye ulaştı. Özellikle kültür turizmine merakı ile bilinen Uzakdoğu ve Güney Asya’dan gelen ziyaretçilerde ise yüzde 14,7’lik artış kaydedildi.
Türkiye’ye gelen ziyaretçilerin milliyetinde yaşanan bu değişim dalgası turizm gelirini ise olumsuz yönde etkiledi. TÜİK’in dün açıkladığı verilere göre, Türkiye’nin 2017 Ocak-Haziran dönemi turizm geliri 262 milyon dolar gerileyerek 8 milyar 782 milyon dolara düştü. Gelirde düşüş yaşansa da gelen turist sayısında 1 milyonun üzerinde artış kaydedildi. 2016’nın ilk çeyreğinde 12 milyon 602 bin turiste ev sahipliği yapan Türkiye, 2017’nin aynı döneminde bu rakamı 13 milyon 708 bine çıkardı.
Turizm geliri ikinci çeyrekte ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8,7 arttı ve 5 milyar 413 milyon 48 bin dolara yükseldi. Bu çeyrekte yapılan harcamaların 4 milyar 442 milyon 643 bin dolarını kişisel harcamalar, 970 milyon 405 bin dolarını ise paket tur harcamaları oluşturdu. Kişi başına ortalama harcama 611 dolar olurken, yabancıların ortalama harcaması 570 dolar, yurt dışında ikamet eden vatandaşların ortalama harcaması ise 845 dolar olarak gerçekleşti.
SON 5 YILIN EN DÜŞÜK SEVİYESİNDE
Gelen turistlerin milliyetlerine göre gerçekleşen değişim, kişi başına ortalama harcamayı da son beş yılın en düşük seviyesine geriletti. Bu yılın ilk yarısında gelen 13,7 milyon turistin ortalama harcaması 641 dolar seviyesinde gerçekleşti. TÜİK verilerine göre bu rakam 2016’da 718, 2015’te 783, 2014’te 860, 2013’te ise 862 dolar seviyesindeydi. Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşların harcamalarından oluşan turizm gideri de geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 8,2 azalarak 1 milyar 386 milyon 362 bin dolar oldu. Bunun 1 milyar 125 milyon 951 bin doları kişisel, 260 milyon 411 bin doları ise paket tur harcamalarından oluştu. Söz konusu çeyrekte, yurt dışını ziyaret eden vatandaş sayısı ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12,7 artarak 2 milyon 294 bin 588 kişi oldu. Bunların kişi başı ortalama harcaması 604 dolar olarak gerçekleşti.
GELİRDE İYİLEŞME YOK
Türkiye Otelciler Birliği’nden (TÜROB) yapılan yazılı açıklamayla, STR Global’in TÜROB için hazırladığı “Haziran 2017 Ülke Performans Raporu” sonuçları açıklandı. Araştırmaya göre, İstanbul, Antalya ve Ankara’da STR sistemine dahil otellerin verilerinin ortalamasına göre, Türkiye’nin Haziran 2017 otel dolulukları, 2016 yılının aynı dönemine yüzde 0,1 artarak yüzde 44,6 olarak belirlendi. Türkiye, Haziran 2017’de oda başı gelirlerde 31 euro ile Avrupa ülkeleri arasında son sırada yer alırken, yılın ilk yarısında Türkiye genelinde doluluklar geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 50,8’den yüzde 53,3’e yükseldi, oda başı gelirler 39,4 eurodan 32,7 euroya geriledi. İstanbul’da ise Haziran 2016’da yüzde 39,9 olan doluluk oranı, Haziran 2017’de yüzde 8,5 artarak, yüzde 43,2 olarak ölçüldü. Ortalama günlük satılan oda bedeli 71,1 euro ile 2016’ya göre yüzde 17,5 düşüş gösterirken, toplam oda sayısı üzerinden odabaşı elde edilen gelirlerde ise geçen yıla oranla yüzde 10,5 düşüş yaşandı ve bu bedel 30,7 euro olarak açıklandı.
İSTANBUL’DA KAYIP 1 MİLYAR EURO
‘Haziran 2017 Ülke Performans Raporu’nu değerlendiren TÜROB Başkanı Timur Bayındır, geçen yıl aynı dönemde güvenlik sorununa ilişkin ciddi bir kaygı ortamı hakimken, bu yıl sakinleşme olmasına rağmen doluluk artışının aksine gelirlerde pozitif etkinin söz konusu olmadığı değerlendirmesinde bulundu. Bayındır şunları kaydetti: “2015-2017 dönemindeki ilk yarı rakamlarına göre sadece İstanbul’da oda gelirleri kaybı yaklaşık 1 milyar euroyu buluyor. Bu rakama yüksek sezon olarak adlandırdığımız ikinci yarı dahil değil. Onu da dahil ettiğimizde rakam katlanacaktır. Turistlerin gelmesi ve doluluk oranı meselesi dışında, asıl sorun bütçe-destinasyon imajının yarattığı strestir. Güvenlik sorununda düzelme olmasına rağmen, doluluk artışının aksine gelirlerde pozitif etki yok. Asıl sorun bütçe-destinasyon imajının yarattığı stres. Güvenlik ve risk meselesi İstanbul’un pazar fiyatlamasında adeta koz haline geldi. Antalya’da geçen yıla göre gelir anlamında toparlanma görülüyor. Doluluk oranlarında önemli bir değişim olmaması ve gelirin artması hizmete açık otel sayısı ve yerli turistin etkisi olarak yorumlanabilir.”