Avrupa Birliği'nin (AB) Türkiye ile yapacağı zirvenin sığınmacı krizinin çözümünün yanı sıra Türkiye'nin üyelik süreci konusunda da belirleyici olması bekleniyor.
Brüksel, Türkiye ile yapılacak zirveye hazırlanıyor. Malta'da gerçekleştirilen AB-Afrika Zirvesi'nde alınan karara göre, birlik hem sığınmacı krizini hem de Türkiye'nin üyelik sürecini görüşmek üzere Ankara'ya davetiye gönderecek. Kasım sonu veya aralık başında yapılması beklenen zirvenin tarihi tam olarak netleşmese de AA muhabirinin görüştüğü AB kaynakları, zirvenin 22 Kasım'da olabileceğini söyledi.
Türkiye'yi Erdoğan'ın temsil etmesi bekleniyor
AB Komisyonu'nun günlük basın toplantısında ise, yeni hükümetin kurulması ve tarih konusunda bir anlaşmaya varılmasının ardından davetiyenin gönderileceği belirtildi. Basın toplantısında, "Türkiye'yi kimin temsil edeceğini o zaman öğreneceğiz" denilse de, AB, Ankara'yı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın temsil etmesini bekliyor.
Avrupa Birliği'ne yakın kaynaklar, son adımın yıllardır zirvelere davet edilmeyen Türkiye ile ilişkileri açısından bir değişime de işaret ettiğini kaydetti. 2. Dünya Savaşı'ndan beri en büyük sığınmacı krizi ile mücadele eden, bu sene içinde sığınmacı gündemli 7 ayrı zirve düzenleyen ancak nihai bir çözüm bulamayan AB, Ankara'nın yardımının elzem olduğunu düşünüyor.
"Ankara için AB üyelik süreci paradan önemli"
Sadece bu yıl içinde 700 binden fazla sığınmacının girdiği AB ülkeleri, 2017 sonuna kadar da yaklaşık 3 milyonun daha gelmesini bekliyor. Çoğunluğu Türkiye üzerinden AB ülkelerine giren sığınmacıların durdurulabilmesi için Ankara'dan yardım isteyen AB, bunun karşılığında 15 Ekim'de yapılan Liderler Zirvesi'nde, Türkiye ile vize serbestisi sürecinin hızlandırılmasını, yeni fasıllar açılmasını, Türkiye ile siyasi ve finansal angajmana girilmesini ve sığınmacılar için mali yardımda bulunmayı kararlaştırdı. 2016 ve 2017 yılları için planlanan 3 milyar avroluk yardımın 500 milyon avrosunun hazır edildiği bilgisi de dün Malta'da yapılan AB-Afrika Zirvesi sonrası Almanya Başbakanı Angela Merkel tarafından dile getirildi.
Yeni fasıl açılacak, vize süreci hızlanacak
Yakın zamanda yapılacak AB-Türkiye Zirvesi'nde masaya getirilecek konuların başında gelen vize serbestisi ile ilgili olarak 2016 yılının nisan ayında bir değerlendirme yapılması planlanıyor. Aralık ayında da "Ekonomik ve Parasal Politika" başlıklı 17. faslın açılması bekleniyor.
Fakat her iki taraf için ilişkileri derinleştirme veya geliştirmenin önünde engeller bulunuyor. Katılım müzakerelerinde Kıbrıs Rum Kesimi en az 6 faslın açılmasını tek yanlı olarak bloke ederken, Türkiye'nin, Gümrük Birliği'ni yeni AB üyelerine genişleten EK Protokol'den kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmediği iddiasıyla AB üyeleri 2006'dan beri 8 faslı donduruyor. Nicolas Sarkozy'nin cumhurbaşkanlığı döneminde, üyelikle doğrudan bağlantılı oldukları gerekçesiyle 5 faslı veto edeceğini duyuran Fransa da, bir fasılda geri adım atsa da kalan 4 fasılla ilgili tutumunu henüz netleştirmiş değil.
Türkiye altı faslın açılmasını istiyor
Oysa Türkiye, tek yanlı kararlarla uygulanan blokajların kaldırılmasını bekliyor. Ankara, enerji (15. fasıl), ekonomik ve parasal politikalar (17. fasıl), yargı ve temel haklar (23. fasıl), adalet, özgürlük ve güvenlik (24. fasıl), eğitim ve kültür (26. fasıl) ve dış güvenlik ve savunma politikaları (31. fasıl) olmak üzere 6 faslın açılmasını istiyor.
Kıbrıs'ta bir çözüm beklentisi iyimserliği artırırken, sığınmacılar krizi ile boğuşan AB'nin çaresizliği de başka bir unsur olarak öne çıkıyor. Bu açıdan, yapılacak zirve sadece sığınmacı krizi değil, AB-Türkiye ilişkilerinin geleceği konusunda da belirleyici olacak.
BRÜKSEL/AA