Kazakistan'ın başkenti Astana'da Türkiye ve Rusya öncülüğünde düzenlenen Suriye konulu toplantının ilk günü sona erdi. Muhalifler ve Beşşar Esed rejiminin teklifleri taraflara Türkiye, Rusya ve Birleşmiş Milletler aracılığıyla iletildi.
Astana'da Suriye Askeri Muhalefeti Heyeti, Esed rejimi, Türkiye, Rusya, İran ve ABD heyetlerinin katıldığı toplantının ilk günü sona erdi.
Türkiye saati ile 11.00 sularında başlayan toplantının ilk gününün ana gündemini, 30 Aralık'ta ilan edilen ateşkesin kalıcılaştırılması oluşturdu.
DOLAYLI GÖRÜŞME
İlk oturumun muhalifler ve diğer tarafların yüzyüze katılımıyla gerçekleştiği toplantıya ara verildikten sonra, taraflar arasındaki görüşmeler dolaylı şekilde devam etti.
İlk etapta muhalefet heyeti, Türkiye, Rusya ve BM'nin oluşturduğu ortak heyetle bir araya geldi.
Muhalifler, rejimin ve rejim yanlısı yabancı terörist grupların ateşkes ihlallerinin durdurulması, abluka altındaki bölgelere insani yardım ulaştırılması, İran askerleri ve Tahran'ın desteklediği milislerin ülkeyi terk etmesi ve kadın siyasi mahkumların serbest bırakılması taleplerini yazılı olarak iletti.
REJİM MASADA UÇAKLARI HAVADA
Bu arada, toplantının başladığı saatlerde rejim güçleri ve destekçilerinin Şam, Dera, Hama, Halep ve Lazkiye'de muhaliflerin kontrolündeki bölgelere kara ve hava saldırıları sürdü. Muhalefetin sözcüsü Yahya el-Aridi, ilk günün bitiminde yaptığı konuşmada, muhalefetin Türkiye-Rusya-BM ortak heyetiyle görüşmesinin verimli geçtiğini ifade etti. Rusya ve BM yetkilileri, muhaliflerin beklentilerini rejim heyetiyle görüşmede kendilerine iletti.
TÜRK HEYETE ÖNAL BAŞKANLIK EDİYOR
Rejim heyeti de taleplerini yine Rusya ve BM heyetleri aracılığıyla muhaliflere iletti. Taraflar daha sonra kendi değerlendirmelerini yapmak üzere salonlardan ayrıldı. Astana toplantısının yarınki bölümünün Türkiye saati ile sabah 07.00 sularında başlaması bekleniyor. Akşam saatlerine kadar sürmesi planlanan dolaylı görüşmelerde, muhalifler ve rejim heyeti, tekliflere ilişkin yanıtlarını garantör ülkeler Türkiye ve Rusya ile BM yetkilileri aracılığıyla iletecek.
Astana’da Türk heyetine, Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sedat Önal başkanlık ediyor.
REJİMİN MESAJI
Rejimin Birleşmiş Milletler Temsilcisi Beşar el-Caferi, toplantının başında kullandığı bazı ifadelerle Esed yönetiminin ateşkese ilişkin ilk mevcut tutumu belli etti.
Caferi, beklentilerinin çatışmaların belli bir süre için durması, bu süre içinde de ateşkese imza atan grupların terör örgütlerinden ayırt edilmesi olduğunu kaydetti.
Diğer taraftan, rejimin terör örgütü tanımlaması oldukça geniş olduğu için, muhalifler, ateşkesin uygulanmasının çok daha açık ve izlenebilir bir mekanizmaya kavuşturulmasını istiyor.
Görüşmelere katılan muhalifler, rejim güçlerinin saldırıları sürdürmek için Astana'ya gelmeyen ama ateşkesi pasif olarak uygulayan bazı grupları hedef almaya devam edebileceğine, hatta bu grupları bahane ederek genel saldırılar düzenleyebileceğine dikkati çekiyor.
TOPLANTININ ÖNEMİ
Astana toplantısı, Suriye’de 6 yıllık iç savaşta askeri muhalefet, rejim, İran ve Rusya’nın ilk kez uluslararası bir toplantıda bir araya gelmesi açısından önem taşıyor.
Daha önce siyasi muhalefetin katıldığı uluslararası görüşmelere, Suriye askeri muhalefetinin geniş bir katılım sağlaması da dikkatleri çekti.
ORTAK TUTUM
Ankara’da Türk yetkililerin askeri muhalefetle haftalardır süren toplantılarında gruplar arasında ortak tutum alma konusunda görüş birlikteliği sağlanmıştı. Diğer taraftan, Astana’ya gelmeyen bazı askeri gruplar da ateşkes sürecine uyarak, sahada yapıcı bir tutum izlemeye devam ediyor. Muhalif gruplar, Esed ordusu ve rejim yanlısı yabancı terörist grupların yoğun saldırılarına karşı yer yer meşru müdafa amaçlı mukabelelerde bulunuyor.
Türkiye, Astana toplantısı öncesinde askeri gruplar ile Rus yetkilileri birçok kez bir araya getirerek yüzyüze görüşmeler yapmasını sağladı. Bu görüşmelerde, Suriye’deki çatışmaların durdurulması konusunda taraflar arasında diyalog köprüsü inşa edilmiş oldu.