Türkiye, Rusya ve İran tarafların önüne konulacak bir sonuç bildirgesi üzerinde çalışıyor. Tüm dünya Kazakistan'ın başkenti Astana'dan gelecek olumlu bir haberi bekliyor. Açılış oturumu tamamlanan zirvede hazırlanan ilk taslak metinden iki önemli karar sızdı.
Türkiye, Rusya ve İran'ın hazırladığı bildirgenin taslak metnine göre, ateşkesin ihlal edilmeden uygulanması için üçlü bir mekanizma kurulacak.
Kazakistan'ın başkenti Astana'da devam eden barış görüşmelerinin ortak sonuç bildirisinin taslak metninde, tüm gruplara DAEŞ ve Fetih el Şam'da ayrılma çağrısı yapılacak.
Taslak metne göre, garantör ülkeler Türkiye, Rusya ve İran, tüm muhalif gruplara DAEŞ ve ismini Şam'ın Fethi Cephesi olarak değiştiren El Nusra'dan ayrılmaları için çağrı yapıyor. Ayrıca üç ülke, söz konusu iki terör örgütüyle ortak mücadele edecek.
Bu bildirge henüz müzakere aşamasında ve kesinleşmiş değil. Söz konusu metin, Suriyeli taraflara imzalanmak üzere sunulacak.
ALLUŞ: DÜNYANIN HER YERİNE GİTMEYE HAZIRIZ
Görüşmelerde muhaliflerin baş müzakerecisi olan Muhammed Alluş, Suriye'deki ateşkesi güçlendirmek için dünyanın her yerine gitmeye hazır olduklarını ifade etti.
Alluş ayrıca Suriye'de 'güvenliğin sağlanmasını ve zulümsüz bir devlet kurulmasını amaçladıklarını' kaydetti.
YÜZ YÜZE GÖRÜŞMEYCEKLER
Suriyeli muhalifler, ilk oturumda Şam hükümetinin Astana'ya gönderdiği heyetle yüz yüze görüşmeyi reddetti. Muahlifler tarafından yapılan açıklamada, açılış konuşmaları yapıldığı sırada iki tarafın karşı karşıya geldiği, ancak yüz yüze görüşmelerin planlanmadığı açıklandı.
"KALICI ATEŞKES İSTEYECEĞİZ"
Özgür Suriye Ordusu'na (ÖSO) bağlı Sultan Murat Tümeni'nin siyasi sorumlularından Abdulrahman Mustafa,yaptığı açıklamada görüşmelerde Suriye genelinde kalıcı bir ateşkesi isteyeceklerini söyledi.
Muhaliflerin önceliği ateşkesin devamı ve yardımların ulaştırılması. Anadolu Ajansı'na göre, ateşkesin ihlal edildiği bölgeleri haritayla gösterecek muhalifler, rejim ve Şii milislerden 30 Aralık'tan bu yana ele geçirdikleri yerden çekilmelerini isteyecek.
Ajans ayrıca, Türkiye'nin öncülüğünde neredeyse tüm silahlı muhaliflerin Astana'ya gelmesinin Rusya'nın beklentilerini aştığını aktarıyor.
BM TEMSİLCİSİ ARABULUCULUK YAPACAK
Görüşmelerde ilk kürsüye çıkan isim, açılış konuşması için Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev. Sürecin garantörü olan Rusya, Türkiye ve İran’ın temsilcilerinin konuşmalarından sonra BM ve ABD temsilcilerinin de bir konuşma yapması planlanıyor.
Al Jazeera Türk'ün verdiği bilgiye göre, Suriyeli muhalifler ile rejim arasında ilk randevunun ise, saat 14:00-15:00 arasında düzenlenmesi bekleniyor. BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura burada taraflar arasında arabuluculuk yapacak.
ÜÇ ÜLKE ORTAK BİLDİRİ İÇİN ÇALIŞIYOR
30 Aralık'ta ilan edilen ve çoğunlukla uyulan ateşkesin gölgesinde başlayacak tarihi zirvenin garantörleri Türkiye, Rusya ve İran. Masada iç savaşın başından beri muhalifleri destekleyen Katar da var. Görüşmelere heyet göndermeyen ABD, Kazakistan Büyükelçisi George Albert Krol aracılığıyla temsil ediliyor.
Rus İnterfax haber ajansı, Rusya, Türkiye ve İran'ın bir uzlaşma metni üzerinde çalıştığını aktarıyor. Söz konusu metin, Suriyeli taraflara imzalanmak üzere sunulacak.
MUHALİFLERİN İSTEKLERİ
Muhalefet heyetinin sözcüsü Yahya Aridi, akan kanı durdurmak, rejim ve İran'ın uyguladığı şiddeti sona erdirmek için görüşmelere katıldıklarını söyledi. Rejim askerleri ve İran milislerinin ateşkes ihlallerine vurgu yapan Aridi, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı kararının 13. ve 14. maddelerinde yer alan ablukaların kaldırılması ve rejimin etnik temizliğine son verilmesine ilişkin maddeleri gündeme getirdi.
Sözcüye göre, atmosfer iyimserlik ya da kötümserlik atmosferi değil. Aridi, "13 Aralık 2016'da Türkiye ve Rusya garantörlüğünde sağlanan anlaşma onaylanırsa, garanti edilirse, biz o zaman 'birşeyler başarıldı' deriz" ifadesini kullandı.
Muhalifler arasında da Türkiye'nin desteklediği Faylak El Şam ve Sultan Murat Tugayı'nın liderleri de yer alıyor. Türkiye, PKK'nın Suriye uzantısı PYD/YPG'nin Astana'ya katılmamasını mutlak şekilde istemiş, Moskova Ankara'nın önerisini kabul etmişti.
REJİM NE İSTİYOR
Peki Şam rejimi ne istiyor? Türkiye ve Katar gibi muhalifleri destekleyen ülkelerin politika değiştirmesini bekleyen Şam yönetimi, Astana zirvesi başarılı olursa masadaki muhalif gruplarla ateşkes yapabilir.
Rejim, PKK'nın uzantısı YPG ile Suriye Demokratik Güçleri (SDF) dışındaki tüm muhalif grupları 'terörist' olarak görüyor. Rusya ise, Türkiye nedeniyle YPG konusuna mesafeli duruyor.
Yüzbinlerce insanın hayatını kaybetmesine yol açan iç savaş, milyonlarca Suriyelinin de evlerini terk etmesine neden oldu. Halihazırda sayıları 10 milyonu bulan Suriyeliler, başka ülkelere kaçmış durumda.