Avrupa genelinde dikkatle izlenen İtalya genel seçimleri, sağ ittifakın zaferiyle sonuçlandı. Ülke siyasetinin ‘eskimeyen’ figürlerinden eski Başbakan Silvio Berlusconi’nin partisi Forza İtalya (FI) liderliğindeki ittifak, resmi olmayan sonuçlara göre oyların yüzde 37.2’sini aldı. Seçimlere tek başına giren popülist 5 Yıldız Hareketi (M5S) ise yüzde 32’yle en çok oy alan parti oldu. Seçimin en dikkati çekici sonuçlarından biri, merkez sağ ittifakında Salvini’nin aşırı sağcı Lig partisinin, Berlusconi’nin Forza Italia Partisini yaklaşık yüzde 4’lük farkla geçerek ittifakın birinci partisi konumuna gelmesi oldu. Hiçbir ittifak ve partinin tek başına hükümet kuramadığı bu manzara, sağ ittifakla M5S koalisyonu için yolu açtı. Zira bugüne kadar hiçbir partiyle ittifaka girmeyeceğini beyan eden M5S lideri Luigi Di Maio, seçimlerin ardından ‘liderlik için sorumluluk alabileceğini, herkesle görüşmeye açık olduklarını’ söyledi. Aşırı sağcı Lig lideri Matteo Salvini ise ülkeyi yönetmeye hak kazandıklarını savundu. Sağ ittifak daha önce M5S ile koalisyona açık kapı bırakmıştı.
İktidardaki Demokratik Parti (PD) liderliğindeki merkez sol koalisyon ise yüzde 23’te kalarak hezimet yaşadı. Bir önceki seçime göre, merkez sol ittifakının oyları düşüş gösterirken merkez sağ ittifakı ve M5S oylarını artırdı. Merkez sol ittifakının oyları yüzde 7 azalırken merkez sağ ittifakının oyları ise yüzde 7 arttı. Seçime ittifakların dışında tek başına katılan M5S, yüzde 8’lik artışla seçimde en çok oyu alan parti oldu. Resmi olmayan sonuçlara göre, halihazırda iktidardaki koalisyon hükümetinin büyük ortağı ve eski Başbakan Matteo Renzi liderliğindeki Demokrat Parti (PD) yüzde 18,9, Emma Bonino’nun Avrupa Partisi yüzde 2,5 ve diğer partiler yüzde 1,5 olmak üzere merkez sol ittifakı yaklaşık yüzde 22,9 oy aldı. Merkez sağ ittifakında ise eski Başbakan Silvio Berlusconi’nin Forza İtalya Partisi yüzde 13,9, Matteo Salvini’nin aşırı sağcı Lig Partisi yüzde 17,7, Giorgia Meloni’nin aşırı sağcı İtalya’nın Kardeşleri Partisi yüzde 4,3 ve Raffaele Fitto’nun Biz İtalya’yla Partisi yüzde 1,3 olmak üzere yüzde 37,2’lik oy oranına ulaştı.
MERKEZ SAĞ İTTİFAK (%37.2)
* Faşizmin ayak sesleri
Berlusconi’nin partisi Forza İtalya (FI) liderliğindeki sağ ittifak, yüzde 37’yle seçimleri lider bitirdi. Ancak ittifak içinde en çok oyu alan, yıllardır ana akım siyasette yer alan ve ittifakın lideri konumundaki FI değil, aşırı sağcı Lig hareketi oldu. FI oyların yüzde 14’ünü alırken, Lig’in oy oranı yüzde 18 oldu. Daha zengin olan Kuzey İtalya’nın bağımsızlığını savunan partilerin bir araya gelmesiyle kurulan Kuzey Ligi, seçimler yaklaşırken ülkenin genelinden oy alabilmek amacıyla adını Lig olarak değiştirmişti. Parti, ayrımcı söylemlerini de Güney İtalya’dan ziyade göçmenlere yöneltmişti. İttifakın en sağındaki İtalya’nın Kardeşleri partisi ise yüzde 4 oy aldı. Mussolini’nin Faşist Partisi’nin devamı olarak görülen İtalya’nın Kardeşleri, geçen haftalarda Afrikalı mültecilere ateş açan İtalyan adamı ‘kahraman’ ilan etmişti. Sağ partilerin ortak söylemini göçmen ve AB karşıtlığı oluşturuyor.
5 YILDIZ HAREKETİ (%32)
* ‘Ne sağcı ne solcu’ ama aslında sağcı
İtalya’daki seçimlerin ‘yıldızı’, yüzde 32’lik oy oranına ulaşan 5 Yıldız Hareketi (M5S) oldu. M5S, dört partiden oluşan merkez sağ ittifakın toplam oy oranının gerisinde kalsa da en çok oy alan parti olmayı başardı. 5 Yıldız Hareketi 2009 yılında, Avrupa’daki ekonomik kriz ve İtalya’daki yolsuzluk nedeniyle düzenlenen kitlesel protestoların ardından komedyen Beppe Grillo tarafından kuruldu. 2013’te girdiği ilk seçimde yüzde 25 oy alan parti, 2016’daki yerel seçimlerde Roma Belediyesi’ni kazandı. Beppe Grillo, partinin liderliğini eylül ayındaki kongrede Luigi Di Maio’ya devretti. 31 yaşında ve üniversite mezunu olmayan Di Maio’nun ilk ‘düzenli işi’, 2013’te kazandığı milletvekilliğiydi. Avrupa medyasında ‘popülist’ olarak tanımlanan M5S, kendini ‘düzen karşıtı’ ve ‘ne sağcı ne solcu’ sözleriyle tarif ediyor. Ancak günümüzde ‘düzen karşıtı popülizm’, Batı dünyasında aşırı sağcıların sık başvurduğu bir yöntem. M5S’nin bazı söylemleri de aşırı sağa yakın olduklarını gösteriyor. Örneğin parti, tıpkı aşırı sağcılar gibi ülkedeki 600 bin göçmeni sınır dışı etme vaadinde bulunmuştu. Donald Trump’ın ABD’deki seçim zaferini ilk kutlayanlardan biri de yine M5S olmuştu. Aşırı sağcı Lig hareketinin M5S ile koalisyon mesajı vermesi de bu partinin aşırı sağcılar tarafından uzak bulunmadığını gösteriyor.
MERKEZ SOL İTTİFAK (%23)
* Avrupa’da sol ölüyor
İtalya seçimleri, Fransa ve Almanya’nın ardından Çizme’de de iktidardaki merkez solun hezimetine sahne oldu. İtalya’da 2013 yılında yapılan bir önceki seçimlerde, Demokratik Parti (PD) liderliğindeki merkez sol ittifak, oyların yüzde 29.5’ini alarak hükümet kurmaya hak kazanmıştı. PD’nin oyu ise yüzde 25.5 olmuştu. Bu seçimlerde ise merkez sol koalisyon yüzde 23’te kalırken, PD oyların yüzde 18.7’sini alabildi. Benzer bir durum, 2017’de seçimlerin yapıldığı Fransa ve Almanya’da da yaşanmıştı. Fransa’da nisan ve mayıs aylarında yapılan iki turlu cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda, o dönem iktidarda bulunan Sosyalist Parti’nin adayı Benoit Hamon, ilk turda yalnızca yüzde 6.3 oy alarak elenmişti. İkinci tur, Emmanuel Macron ile aşırı sağcı Marine Le Pen arasında geçmişti. Parlamento seçimlerinde de merkez sol ittifak Ulusal Meclis’te sadece 45 koltuk kazanabildi. Almanya’da da Başbakan Angela Merkel liderliğindeki koalisyonun ortağı Sosyal Demokrat Parti (SPD), eylüldeki seçimlerde 5 puan kaybederek yüzde 20’ye geriledi. Alman medyasında geçen haftalarda yayımlanan anketler, SPD’deki erimenin sürdüğünü ve partinin aşırı sağcı AfD’nin gerisinde kaldığını ortaya koydu.