[Karar]
GÜVEN ADALI
Asgari ücret yılbaşından itibaren brüt 1.647, net 1.300 liraya yükseldi. Asgari ücretteki yüzde 30’luk artışın etkisiyle işsizlik maaşından doğum borçlanmasına kadar birçok ödeme de etkilendi. Bunlardan en önemlilerinden birisi de kazanca esas tutarlar. Yani işverenlerin çalışanların kazançlarını SGK’ya bildirdikleri taban ve tavan ücretler değişti.
Bu değişimin etkisiyle kısa vadede tazminatlar, uzun vadede ise emekli maaşlarını yükseltiyor. Bilindiği üzere emekli maaşları prime esas kazançlardan hesaplanıyor. Çalışılan dönemde kazançlar ne kadar yüksek olursa emekli olunduğu zaman maaşlar da o derece artıyor. Geçen yıl 1.273,50 lira kazanç gösterilen bir işçi için taban ücret 1.647 lira oldu yani 374 lira arttı. Tavan ücret ise bunun 6.5 katı olarak hesaplanıyor. O da geçen yıl 8 bin 277 lira 75 kuruş iken bu yıl 10 bin 705 lira 50 kuruş oldu. Bu yaklaşık 2 bin 500 liralık artış, çalışanların daha çok prim ödeyebileceği dolayısıyla emekli maaşlarını artırabileceği anlamına geliyor. Ancak buradaki yüzde 30’luk artışın birebir yansıması söz konusu değil. Çünkü hesaplama yapılırken aylık bağlama oranları ile birlikte bu kazançların ortalamaları alınıyor.
NETTEN ANLAŞMAK ÖNEMLİ
Asgari ücret belli bir kesimin itirazlarına rağmen 1.300 lira oldu. 2016 yılı boyunca bu artıştan işverenlerin etkilenmemesi için 1000 lira yardım da yapıldı. Fakat, eylülden sonra vergi dilimi sebebiyle maaşların düşeceği söylentileri kafaları karıştırıyor. Vergi dilimi hesabı da asgari geçim indirimi gibi yeni bir uygulama değil. Türkiye’de çalışanların çoğu net ücret üzerinden anlaşma yaptığı için bu değişiklikleri hissetmiyor.
Öncelikle iş sözleşmesinde ne yazıyorsa çalışan o maaşı alacak. İşverenin vergiyi çalışana yüklemek gibi bir durumu olamaz. Böyle bir durumda haklı fesih imkânı doğar ve çalışan tazminat alarak işten ayrılabilir. Fakat sözleşmede brüt ücret üzerinden bir anlaşma yapılırsa bu kez vergi dilimindeki değişiklikler çalışana yansıyabilir. Yani netten anlaştığınızda vergi dilimi artınca brüt ücret artacak ama netiniz değişmeyecek.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
17.10.1994 tarihinde sigortalı oldum. 1970 doğumluyum. 4.700 gün primim var. 1991’de askerlik yaptım. Fırat SAĞDIÇ
Bilgilere göre, 25 yıl 55 yaş ve 5.750 gün şartınız var. Fakat 5 ay askerlik borçlanması sayesinde 54 yaşında 5.675 günle emekli olursunuz. Tam doğum tarihinize göre emeklilik tarihinizi bulabilirsiniz.
Annem 01.01.1966 doğumlu. SGK’sı 2005’te başladı. 2006 ile 2013 arası boşluğu var. Boşluğu doldurması mümkün mü? Bir engelli çocuğu var. Ne zaman emekli olabilir? Ayşe KARATAŞ
Boşluğu doldurma imkânı yok. Engelli çocuk için ancak 2008 sonrası çalışmalarından prim kazanabilir. Emeklilik şartları ise 58 yaş ve 7 bin gün.
15.02.1982 doğumluyum. 06.02.2001 sigorta başlangıcım. Askerliğimi 2006’da 15 ay yaptım. Ramazan ÇETİNTÜRK
İşe giriş tarihinize göre 7 bin gün prim ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Priminizi tamamlayıp yaşı bekleyeceksiniz. Eğer çalışma imkânı yoksa askerlik borçlanması ile priminizi artırabilirsiniz.
SORUN CEVAPLAYALIM
1991’de staj yaptım. 1993’te sigortalı oldum. 7.260 günüm var. 26.03.1975 doğumluyum. Erman ÖZBEY
Staj emeklilikten sayılmıyor. Eğer 23 Mayıs’tan önce sigortanız varsa 51, sonra ise 52 yaşında emekli olursunuz.
01.07.1999 SGK girişliyim. Yerel gazetede çalışıyorum. Erken emekli olma durumum var mı? İlhan TEKİN
25 yıl 58 yaş ve 5.975 prim günü şartınız var. Basın İş Kanunu’na göre her yıl için 3 ay yıpranmayla başlangıç tarihini geri çekebilirsiniz.
Çalışma sürem içinde iki çocuğum oldu. Doğum iznimde yani sigortamın ödenmediği dönem de tazminata ekleniyor mu? Ayşegül ÖZBİLEK
Yasal doğum izninizi (16 hafta) kullanırken geçen süreler tazminatınıza eklenir. Ama ücretsiz izin kullandıysanız bunlar eklenmez.
01.12.1993 sigorta girişliyim 1970 doğumluyum. Asgari ücretten primim yatırılıyor. Emekli maaşım nasıl artar? Hakan BOZKURT
Emekli maaşını artıran en önemli husus prime esas kazancınız. Asgari ücretten yatmaya devam ederse şartlar dolup yaşı beklerken maaşınızın düşme ihtimali bile var.