EKONOMİ SERVİSİ
ABD’nin Suriye ve Irak politikasıyla Ortadoğu’da artan iç çatışmalar ve FED’in faiz artırımına açık kapı bırakmasının etkisiyle geçtiğimiz ay 3 lirayı gören kurdaki dalgalanma pompa fiyatlarına yansıdı. Ağustos ayında benzinin litresi 4.38 lira olurken, bu rakamın 2.85 lirası vergiden kaynaklandı.Eylül ayında ise benzinin litresi 4,64 liraya yükselirken, bunun 3.04 lirasını vergi oluşturdu.
Böylelikle bir aylık dönemde 19 kuruş vergi artışıyla benzinin litresi 4.38 liradan 4.64 liraya yükselirken, litre fiyatının yüzde 65.48’lik kısmını vergiler oluşturdu. Motorinin litresinde vergi farkı 2.16 liradan 2.35 liraya çıkarken, 19 kuruş artışla pompa fiyatı 3,96 liraya ulaştı. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK), Petrol ve LPG Piyasası Fiyatlandırma raporuna göre, Ağustos 2016’da akaryakıt fiyatları uluslararası piyasada hafif dalgalı bir seyir izledi. Türkiye’de günlük fiyatlarda Dolar/TL kurundaki değişimler de dikkate alındı.
Buna göre, ağustos ayı boyunca uluslararası piyasadaki fiyatlara bağlı olarak benzin ve motorin fiyatları Türkiye’de değişim gösterirken, vergisiz bayi satış fiyatı ortalaması 95 oktan kurşunsuz benzin için 1,53 TL, motorin için ise 1,55 TL olarak gerçekleşti. Eylül ayına gelindiğinde ise uluslararası piyasadaki fiyatlara bağlı olarak benzin ve motorin fiyatlarının vergisiz bayi satış fiyatı ortalaması benzin ve motorin için 1,61 TL seviyesinde gerçekleşti.
AB’DE YAKIT UCUZLUYOR
Avrupa ülkelerinde benzindeki vergi oranlarına bakıldığında İngiltere, yüzde 71,03’lük oranla ilk sırada yer alıyor. Bunu yüzde 70,37’le Hollanda, yüzde 69,38 ile İtalya, Yüzde 68,13 ile İsveç izliyor. Türkiye, 3,03 TL’lik fiyat ve yüzde 65,48’lik vergiyle, orta düzeyde kaldı. Öte yandan akaryakıt en yüksek vergi dilimine sahip İngiltere’nin, eylülde benzindeki vergi yükünü aşağı çektiği görüldü. Buna göre, Birleşik Krallık’ta ağustos ayında yüzde 71.03 olan vergi, eylülde yüzde 70,37’ye düştü. Bu oran Hollanda’da yüzde 70,41’den yüzde 69,38’e, İsveç yüzde 68,63’ten yüzde 68,32’ye geriledi.
BİR AYDA 19 KURUŞ ARTIŞ
BENZİNDEKİ VERGİ 3,04 TL
EPDK verilerine göre, ağustos ayında 95 oktan kurşunsuz benzin fiyatı 4,38 TL düzeyinde gerçekleşti.Litre fiyatının yüzde 65,03’lük kısmını vergi, yüzde 23,96’sını ürün maliyeti ve yüzde 11,01’ini şirketlerin brüt kar marjı ile gelir payı oluştururken, pompada 4,38 lira olan benzinin 2,85 lirasını vergi, 1,05 lirasını ürün fiyatı, 0.46 lirasını dağıtıcı ve bayi marjı oluşturdu. Eylülde ise benzinin litresi 4,38’den 4.64 liraya çıkarken, bunun 3.04 lirasını vergi, 1.08 lirası ürün fiyatından geldi. Böylelikle, bir aylık dönemde vergi 2.85 liradan 3.04 liraya yükselirken, bu artış pompaya 19 kuruş olarak yansıdı.
MAZOTTA YÜZDE 59,30 VERGİ TOPLAMI
MOTORİNDE 2,35 LİRAYA ÇIKTI
Söz konusu artış motorinde de yaşandı. Litre fiyatı ağustosta 3,71 lira olan motorin, eylülde 3,96 liraya yükseldi. Bunun 2,35 lirasını toplam vergiler oluştururken, bir aylık dönemde 2,16 lira olan vergi 2.35 liraya yükselmiş oldu. Pompa fiyatı eylülde 3,96 liraya yükselen motorinde ürün fiyatı da 1,04 liradan 1,06 liraya yükselirken, dağıtıcı marjı 0.50 lirayla sabit kaldı. Yine satış fiyatı üzerindeki vergiler toplamı incelendiğinde, 3,96 TL’lik motorinde litre fiyatının yüzde 59,30’luk kısmını vergi, yüzde 26,75’ini ürün maliyeti, yüzde 13,95’ini de şirketlerin payı oluşturdu. Ağustosta motorindeki vergi yüzde 58,24’tü.