Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Türkiye’nin İdlib’e “gözlemci” statüsüyle asker gönderdiği ve savunma için bazı vergileri artırdığı bir dönemde önemli bir düzenleme yaptı. Buna göre rafineri ve akaryakıt dağıtım şirketleri, “kriz” ve “olağanüstü haller” için yıllık satış miktarlarının 20 günlük bölümüne denk düşen stok ürünü, kiralayacakları lisanslı depo ya da tesislerde tutabilecek. Sektörde, ulusal stok için öngörülen ürünü bazı dağıtım şirketleri tutuyor, bazıları ise tutmuyordu. Yeni dönemde stok yükümlülüğünü yerine getirmeyen şirketlere, lisans iptali dahil ağır cezalar verilecek.
Gazete Habertürk'ten Olcay Aydilek'in haberine göre Petrol Piyasası Yasası, piyasada petrol sürekliliğinin sağlanması, kriz ve olağanüstü hallerde risklerin önlenmesi ve uluslararası anlaşmaların gereği olarak ülke net ithalatının en az 90 günlük miktarının petrol stoku olarak tutulmasını zorunlu kılıyor. Bu miktarın bir kısmının sağlanması için rafineri, akaryakıt ve LPG dağıtım şirketlerinin piyasaya ikmal ettikleri günlük ürün miktarının en az 20 katını stok olarak bulundurmaları gerekiyor. EPDK, bu yükümlülüğün tüm sektör oyuncuları tarafından eksiksiz yerine getirilmesi amacıyla “Zorunlu Petrol Stoku ve Gelir Payı Yükümlülüklerine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Karar” ile “Zorunlu Petrol Stoku Kupon Sistemine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Karar”ı aldı. Bu kararlar, 2018 yılı itibarıyla uygulanmaya başlanacak.
YENİ DÖNEME GİRİLİYOR
EPDK’nın ulusal petrol stoku için belirlediği “kupon sistemi” ile rafineri, akaryakıt dağıtım ve LPG şirketleri, “kriz” ve “olağanüstü haller” için yıllık satış miktarlarının 20 günlük bölümüne denk düşen ürün stokunu, kiralayacakları lisanslı depo ya da tesislerde tutabilecek. Ankara’da enerji sektörüne yön veren kaynaklar, 1 Ocak 2018’den itibaren akaryakıt sektöründe köklü bir değişim yaşanacağını belirterek, “Bayilerde olduğu gibi akaryakıt dağıtım şirketleri de depo ve tanklarındaki ürün yönünden on-line olarak anlık izlenecek. Beyana dayalı dönem bitecek. Bu, petrol sektöründeki kayıp-kaçağı da azaltacak. Bütün şirketler, 20 günlük satışına denk gelecek biçimde stok tutacak. Stok da on-line olarak izlenebilecek” ifadelerini kullandı.
‘DAĞITIM ŞİRKETİ SAYISI AZALIR’ ÖNGÖRÜSÜ
Halen sektörde 102 dolayında akaryakıt dağıtım şirketinin bulunduğunu anımsatan kaynaklar, “Stok tutmak büyük bir maliyeti üstlenmek anlamına geliyor. Bu, yasa gereğince zorunluydu. Rafineri ve büyük dağıtım şirketleri bu zorunluluğun gereğini yerine getiriyordu. Görece küçük cirolu bazı şirketlerin stok tutmadığı biliniyordu. Bu da haksız rekabete yol açıyordu. Yeni sistemde bu zorunluluktan kaçış yok. Bunun gündeme getireceği maliyetin sektördeki dağıtım şirketleri sayısını azaltabileceği düşünülebilir. Bazı şirketler elenebilir” dedi.
LPG’DEKİ STOK KONUSU SIRADA
Kaynaklar, LPG’deki stok konusunda da bir çalışma olduğunu belirterek, “LPG dağıtım şirketlerinin de 20 günlük stok zorunluluğu var. LPG’de, stokun ikame ürün olarak benzinle tutulmasını öngören bir çalışma söz konusu. Buna göre stok zorunluluğunun yüzde 50’si benzinle karşılanabilecek. EPDK’nın bu çalışmasının da kısa sürede yayımlanması bekleniyor” dedi.
14 YIL ÖNCE YÜRÜRLÜĞE GİRDİ
Petrol Piyasası Yasası 14 yıl önce yürürlüğe girdi. Yasada, ulusal stokla ilgili bölüm şöyle: “Ulusal petrol stoku; rafineri, akaryakıt ve LPG dağıtıcı lisansı sahiplerinin ikmal ettiği günlük ortalama ürün miktarının minimum yirmi katını kendi depolarında veya lisanslı depolama tesislerinde topluca veya statülerine göre ayrı ayrı bulundurma yükümlülüğü ile sağlanır. Rafinerilere ve depolara boşaltılmak üzere karasularında bulunan yüklü tankerler ile rafinerilerdeki ham petrol ve yarı mamul ürünler, ürüne tahvil edilerek ulusal stok mükellefiyetine sayılır. Ulusal petrol stoku, depolanan yerin durumuna göre ve mevzuatın müsaadesi şartı ile vergisiz tutulabilir.”