Avrupa Birliği (AB) Liderler Zirvesi bugün öğleden sonra başlıyor, yarın da sona erecek. Zirvenin ilk gününde Doğu Akdeniz'deki gelişmeler ve Türkiye ile ilişkiler ele alınacak.
BBC'nin haberine göre, Türkiye ile ilgili tartışmaların uzun ve sert geçmesi beklenirken, Perşembe gecesi ya da Cuma sabahı sonucun açıklanacağı belirtiliyor.
YAPTIRIM TAMAM AMA SERT OLMAMALI
AB ülkelerinin büyük çoğunluğunun, son iki aydaki eylemleri nedeniyle Türk hükümetine bir cevap verilmesi gerektiğinde uzlaştığı ancak alınacak önlemlerin sertliği ve zamanlaması konusunda bir mutabakatın olmadığı kaydediliyor.
Türkiye'nin Doğu Akdeniz'de araştırmalara geri dönmesi, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi kararlarına rağmen kapalı Maraş'ın açılmasına dönük adımlar atması ve başta Fransa ile Almanya olmak son dönemde bazı Avrupa ülkelerine karşı kullanılan 'sert ve orantısız söylemler' AB yetkililerinin eleştirilerine yol açıyor.
YUNANİSTAN VE FRANSA SERT YAPTIRIMDAN YANA
AB üyeleri Yunanistan, Kıbrıs Cumhuriyeti, Fransa ve Avusturya'nın başını çektiği bir grup, sert yaptırımlar uygulanmasını, bu adım atılmazsa Türk hükümetinin mevcut politikasını süreceğini savunuyor.
ALMANYA VE İTALYA DENGEDEN YANA
Başını AB dönem başkanı Almanya'nın çektiği ve İtalya ile İspanya gibi önemli ülkelerin de yer aldığı diğer grup ise Türkiye ile angajman politikasının devam ettirilmesi için alınması gereken yaptırım kararının dengeli olmasında ısrar ediyor.
Bu kapsamda Gümrük Birliği'nin engellenmesi ya da Yunanistan'ın ısrar ettiği silah ambargosunu getirilmesi tarzında kararlar çıkması beklenmiyor.
AB'nin 2019'da Türkiye aleyhine aldığı yaptırım kararları, katılım öncesi fonlarda kesintiye gidilmesi ve sondaj faaliyetlerini yürüten Türkiye Petrolleri Arama Ortaklığı'nın iki yetkilisine yaptırım uygulanması sonucunu getirdi.
Brüksel'den gelen haberler, Perşembe günü alınması beklenen kararların bunların ötesine geçeceğine ve daha fazla şirket ile yetkilinin hedef alınacağına işaret ediyor.
MACRON ELİ BOŞ DÖNMEZ
AB çevrelerine göre, son dönemde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 'Fransa'nın başına bela' olarak tanımladığı Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Brüksel'den Paris'e eli boş dönmeyi kabul etmeyeceğine, bu nedenle sonuç bildirgesine Fransa'nın da kabul edebileceği unsurların yer alacağı görüşüne dikkat çekiyor.
AB sonuç bildirgesinde, Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki adımlarını devam ettirmesi durumunda olası yaptırımlarla ilgili açık maddelerin de yer alması, Türkiye'nin pozisyonunda bir değişim olmaması durumunda bir sonraki zirvede uygulanabileceği uyarısında bulunulması öngörülüyor.
Ancak bu yaptırımların 'otomatik' şekilde devreye girmesinin söz konusu olmayacağı, her zirvede tartışılarak oybirliğiyle uygulama pratiğinin devam edeceği kaydediliyor.
AB'DEN 'SON UYARI' MESAJI
Brüksel'de yapılan değerlendirmelere göre "AB Konseyi, Türkiye'ye güçlü bir mesaj verecek. Bu 'son bir uyarı' olarak tanımlanabilir. Sonuç bildirgesi Türkiye ile birlikte çalışma ve diyalogu sürdürme çağrısını da tekrarlayacak ama Ekim ayında önerilen pozitif ajandaya şu aşamada dönülmesi mümkün görünmüyor" görüşü öne çıkıyor.
AB'NİN TÜRKİYE'DEN İKİ TALEBİ VAR
Sonuç bildirgesinde yer alması beklenen daha sert yaptırımların devreye girmemesi için AB'nin Türkiye'den iki temel beklentisi bulunduğu belirtiliyor.
Bunlardan ilki Doğu Akdeniz'de gerilimden uzak durulması ve tartışmalı sular ya da Kıbrıs Cumhuriyeti açıklarındaki çalışmalara ara verilmesi. İkinci beklenti ise Yunanistan ile daha önce üzerinde uzlaşılan 'istikşafi görüşmelerin' başlatılması.
Türkiye'nin, 29 Kasım'da geri çektiği Oruç Reis'i ya da başka araştırma gemisini yeniden göndermemesi koşuluyla Yunanistan'ın istikşafi görüşmelerin 2021 başlarında başlatılmasına yeşil ışık yakabileceği belirtiliyor. Ancak bu konuda henüz Atina'dan verilmiş resmi bir mesaj bulunmuyor.
AB İÇİN BIDEN'IN TAVRI MERAK KONUSU
AB'nin Türkiye'ye sert yaptırımları ötelemesinin en önemli nedenlerinden biri de ABD'nin 46'ncı başkanı seçilen Joe Biden'ın 20 Ocak'ta görevi resmen devralmasının ardından Washington yönetimi ile koordinasyon içinde olmak istemesi.
AB çevrelerinde yapılan değerlendirmelere göre, ABD'de yeni bir yönetimin iş başına geleceğine, bu yönetimin özellikle AB ve NATO ile ilişkilere özel önem vereceğine dikkat çekiliyor.
Bu kapsamda, Türkiye'nin de yeni yönetimle daha kurumsal çerçevede bir ilişki kuracağına, bunun da genel olarak Ankara-Brüksel ilişkilerine olumlu etki edeceği değerlendiriliyor.
ZİRVE ÖNCESİ YAPTIRIM METNİ
AB Liderler Zirvesi'nde öncesinde yaptırımların ele alındığı taslak metin, Reuters'a sızdırılmıştı.
Taslak metne göre, 'AB üyesi ülkelerin liderlerinin Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki sondaj faaliyetleri konusunda hedefli ek yaptırımlar hazırlanması' konusunda uzlaşmıştı.
Reuters'a konuşan AB diplomatları, bahsi geçen hedefli yaptırımların Yunanistan'ı memnun etmediğini, taslak metin üzerinde müzakerelerin sürdüğünü söylemişti.
"TÜRKİYE'Yİ ÇOK FAZLA DA IRGALAMAZ"
Cumhurbaşkanı Erdoğan da dün '10-11 Aralık'ta ya Avrupa Birliği Liderler Zirvesi'nde Türkiye'ye bir yaptırım çıkarsa tavrınız ne olur. Zirve öncesi liderlere bir çağrınız olur mu?" sorusuna cevap vermişti:
"Türkiye'ye yönelik yapılacak herhangi bir yaptırım kararı, Türkiye'yi çok fazla da ırgalamaz. Biz, resmi olarak 1963'ten bu yana AB bize zaten sürekli yaptırım uyguluyor. Hiçbir zaman AB dürüst davranmamıştır. Hiçbir zaman AB verdiği sözün arkasında durmamıştır. Ama biz o günden bugüne hep sabrettik. Hala da sabrediyoruz."