Yunanistan’ın tek taraflı çabalarıyla tetiklenen Doğu Akdeniz’deki krizde yeniden ‘makul çözüm’ yaklaşımı zemin kazandı. Türkiye’nin Avrupa’da yürüttüğü mekik diplomasinin ardından Atina ile 5 yıl sonra istikşafi görüşmeler yeniden başladı.
Diyaloğa alan açma çabasını yansıtan gelişmenin ardından Brüksel de olumlu tavır ortaya koydu. AB Dışişleri Bakanları geçen aralık ayında kararlaştırılan yaptırımları erteleme kararı aldı.
YAPTIRIM GÜNDEMİ TAMAMEN ORTADAN KALKMADI
Kritik toplantının ardından yaptırım dosyasının tamamen ortadan kalkmadığı da vurgulandı. Şimdilik durumun izleneceğine yönelik mesajlar verildi. Ancak masaya alan açılması için atılan adımların takdir edildiği belirtildi.
Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Borrell “Türkiye’nin verdiği mesajı not ettik” ifadesini kullandı. Almanya Dışişleri Bakanı Maas da “Olumlu gelişmeler gördüğümüz için Türkiye’ye karşı yaptırım kararı almadık” dedi.
AB'DEN BEYAZ SAYFA ADIMI
Doğu Akdeniz’le gerilen Brüksel ilişkileri Ankara’nın “Kendimizi Avrupa’da görüyoruz” mesajıyla yeni bir sürece girdi. Aralık’taki AB Liderler Zirvesi’nde Türkiye’ye yönelik yaptırımlar simgesel bırakılınca olumlu hava diyalog masasıyla perçinledi.
Ankara’nın yoğun diplomasi trafiği ve Yunanistan ile 5 yıl sonra başlayan istikşafi görüşmeler AB Dışişleri Bakanları tarafından değerlendirildi. Pozitif sinyallerin verildiği süreci dikkate alan bakanlar yaptırımları askıya aldı. ‘Yapıcı’ gelişmelerin sürmesi gerektiğine de dikkat çekildi.
Doğu Akdeniz krizi, AİHM kararlarının uygulanmaması, Dağlık Karabağ ve Suriye üzerinden gerginleşen AB-Türkiye ilişkilerinde son düzenme karşılıklı verilen sıcak mesajlar yumuşama eğilimine girdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kasım ayında “Kendimizi Avrupa’da görüyoruz” mesajıyla başlayan süreç AB’nin Aralık zirvesinde aldığı yaptırım kararını simgesel bırakmasıyla devam etti. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun Brüksel’deki diplomasi trafiğiyle ve ardından Ankara-Atina arasındaki istikşafi görüşemlerin 5 yıl sonra tekrar başlamasıyla şekillenmeye başlayan süreç sonrası toplanan AB Dışişleri Bakanları mesajı verdi.
AB Dışişleri Bakanları, Türkiye’ye yönelik Aralık ayındaki liderler zirvesinde kararlaştırılan yaptırımları rafa kaldırma kararı aldı. Önceki gün Brüksel’de toplanan AB dışişleri bakanları toplantısının ardından yapılan açıklamalarda, Ankara’ya yönelik yaptırım tehdidinin tamamen ortadan kalkmadığı vurgulanırken, Türkiye’den gelen olumlu mesajlar ve Ankara ile Atina arasındaki görüşmelerin yeniden başlaması itibarıyla olası yaptırımlar için bir müddet daha bekleneceği mesajı verildi.
AB içinde Türkiye’ye yönelik yaptırım konusunda hala görüş ayrılıklarının sürdüğü belirtilirken, bu görüş ayrılıklarını gidermek için özel bir toplantı yapılmasının gerekliliğine işaret ediliyor. İsmini açıklamak istemeyen bir AB diplomatının AFP’ye verdiği bilgiye göre, olası yaptırımların listesi şimdiden hazır ancak AB bunu şimdi açıklamayı doğru bulmuyor.
OLUMLU GELİŞME GÖLGELENMEMELİ
Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas açıklamalarda bulundu. Maas “Olumlu gelişmeler kaydedildiğini gördüğümüz için Türkiye’ye karşı bugün yaptırım kararı almadık” dedi.
Yunanistan ile Türkiye arasında 2016’da son verilen istikşafi görüşmelerin bugün yeniden başlatıldığına ve Türkiye’nin şu an Doğu Akdeniz’deki tartışmalı bölgelerde gemisinin bulunmadığına işaret eden Maas “Bunlar uzun süredir beklediğimiz olumlu sinyaller. Bu sinyallerin AB tarafından gelecek yaptırım kararlarıyla gölgelenmemesi gerekir” dedi.
Almanya Dışişleri Bakanı, şimdi Ankara’dan gelen olumlu sinyallerin kalıcı olmasının önem taşıdığını vurgulayarak “O zaman AB ile Türkiye arasında yeniden bir pozitif gündemden de bahsedebilecek durumda oluruz” diye konuştu. Maas, AB tarafından pozitif gündemin, Türkiye ile Gümrük Birliği’nin genişletilmesi ve Suriyeli sığınmacılara ek yardımlar gibi maddeleri kapsayabileceğini kaydetti.
ANKARA’NIN JESTLERİ NOT EDİLDİ
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ise yaptığı açıklamada, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun geçen hafta Brüksel’de yaptığı temaslardan sonra AB ve Türkiye’nin son haftalardaki olumlu ivmeyi devam ettirme konusunda anlaştığını bildirdi.
“Türk makamlarının son AB Konseyi Toplantısı’ndan beri gönderdiği önemli mesajları ve jestleri not ettik” diyen Borrell, Türkiye ile diyalog ve iş birliğini sağlamlaştırmak için temasların önemini teyit ettiklerini aktardı.
Borrell, Türkiye ile Yunanistan arasındaki istikşafi görüşmelere atıfta bulunarak, iki ülke arasındaki deniz anlaşmazlıklarının çözümünün BM Deniz Hukuku Sözleşmesi (UNCLOS) temelinde bulunabileceğini savundu.
Borrell, BM öncülüğündeki Kıbrıs müzakerelerinin en kısa sürede yeniden başlamasının da eşit derecede önem taşıdığını, AB’nin daha önce olduğu gibi gözlemci olarak müzakerelerde bulunmaya hazır olduğunu bildirdi.
YAPTIRIM LİSTESİ KENARA ATILMADI
Aralıktaki AB Liderler Zirvesi’nde alınan ve Türkiye’ye yönelik kısıtlayıcı tedbir listesine ek yapılmasını öngören kararın hala geçerli olup olmadığı sorulan Borrell, tüm kararları siyasi değerlendirmelerle aldıklarını hatırlatarak “Teknik birimler bunun üzerinde çalışıyor. Liste hazır değil ama kenara atılmış da değil. Çalışmalar devam ediyor” diye konuştu.
Borrell, Çavuşoğlu ile ilgili görüşmesine ilişkin bir soru üzerine ise şu yanıtı verdi: “Geçen yaz ve sonbaharda ilişkilerimizi zehirleyen konuların bugün durduğunu söylemekten mutluluk duyuyorum. Türk gemileri ve arama çalışmaları şu anda yok. Her iki taraf da anlaşmalara varabilmek adına bu ivmeyi devam ettirmek ve olumlu olarak kullanmak için mutabık kaldı.”
TPAO’YA YAPTIRIM RAFA KALKTI
10-11 Aralık’taki liderler zirvesinde Türkiye’ye yönelik, Doğu Akdeniz’deki doğal gaz arama ve sondaj faaliyetleriyle bağlantılı kişi ve kuruluşları içeren yaptırım listesinin genişletilmesi kararı alınmıştı. Yaptırımların çerçevesi 2019 yılı Aralık ayında oluşturulmuş, geçen yıl Şubat ayında da TPAO’nun iki yöneticisi yaptırım listesine alınmıştı. Türkiye’ye karşı bu listenin dışında daha ağır yaptırımları da içerecek şekilde yaptırımların kapsamının genişletilmesi için karar ise Mart ayında düzenlenecek zirveye bırakılmıştı.
‘İSTİKŞAFİ GÖRÜŞMELER SÜRMELİ’ MUTABAKATI
Türkiye ile Yunanistan arasında 2016’da kesilen istikşafi görüşmelerin 61’nci turunun ardından iki ülke, görüşmeleri sürdürme kararı aldı. Taraflar, bir sonraki görüşmenin Atina’da yapılması konusunda mutabık kaldı. 62’nci tur görüşmelerin ne zaman yapılacağı açıklanmadı ancak Yunanistan medyasında ise görüşmelerin büyük olasılıkla 25 Mart’ta yapılacağı öne sürüldü.
İstanbul’da yapılan 61’inci tur görüşmelere İbrahim Kalın’ın da katılması, Atina’da sürprizle karşılandı. Yunanistan medyasında, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Türk-Yunan ilişkilerine önem verdiği ve yapılan görüşmeler hakkında ‘ilk elden bilgi edinmek istediği’ yönünde yorumlar yapıldı. Edinilen bilgiye göre 3 buçuk saat süren görüşmeler için Türk tarafı ‘gayet iyi bir başlangıç oldu’ değerlendirmesini yaptı.
Tüm konulara kalındığı yerden devam edilecek izlenimi veren Türk tarafı, yakında siyasi istişalere ve güven artırıcı önlem toplantılarının da başlaması konusunda mutabık kalındığı sinyalini verdi. İki ülke arasında tartışmalı konuların istişareler ve güven artırıcı önlem toplantılarıyla başlıklarına göre ayrıştırılıp masaya getirileceği ifade edildi. Dışişleri bakanlarının bu toplantıların çıktılarına göre bir araya gelebileceği söylendi.