AB ülkelerinin liderlerinin yaptığı zirveden ilkbaharda Türkiye ile bir zirve kararı çıktı. Birlik, vize serbestisi için Türkiye’nin terörle mücadele yasasında değişiklik yapmasında ise ısrarlı. Önceki gün sona eren AB liderler zirvesinin ardından konuşan AB Konseyi Başkanı Donald Tusk, AB kurumları ile Türkiye arasında gelecek aylarda zirve yapılması için çalışmalara başladıklarını ancak henüz bir tarih belirlenmediğini söyledi. Türkiye ile diyaloğu bu tür toplantı ve formatlarda sürdürmeleri gerektiğini anlatan Tusk, şöyle konuştu: “Sonuca bağlamamız gereken bazı ortak girişimlerimiz var, sadece vize serbestisi değil. Bu konuda bazı kriterlerin yerine getirilmesi gerekiyor. Türkiye’nin bu konuda yaşadığı bazı zorluklar var, özellikle de terörle mücadele yasasının değiştirilmesinde. Bunun art niyeti olmadığını biliyoruz. Tarafsızca bakınca gerçekten de zor bir durumdalar. Örneğin gümrük iş birliği, sığınmacı konusunda iş birliği gibi böyle bir zirve girişimini meşru kılacak yeterince konumuz var.” Bir AB yetkilisi ise zirvenin muhtemelen ilkbaharda düzenleneceğini ifade etti.
AB ülkelerinin devlet ve hükümet başkanları, AB-Türkiye mutabakatının uygulanması dışında göç, güvenlik, AB-Ukrayna Ortaklık Anlaşması, Rusya, Suriye ve Brexit konularını da görüştü. Zirvede ilk olarak göç konusu görüşüldü. Bu kapsamda, 18 Mart’ta AB ve Türkiye arasında varılan mutabakat gündeme geldi. Sonuç bildirisinde konuya ilişkin, “AB Konseyi, AB-Türkiye mutabakatına olan bağlığını yineler ve tüm unsurlarının ve tam ve ayrım yapılmadan uygulanmasının önemini altını çizer” ifadesi kullanıldı. Zirvede, Türkiye ile üyelik müzakereleri konusu gündeme getirilmedi ve Avrupa Parlamentosunun “üyelik müzakerelerinin geçici olarak dondurulması” yönündeki tavsiye kararına atıfta bulunulmadı.
AB zirvesinde Türkiye ile ilgili görüşülen diğer konuyarın başlıkları şöyle oldu:
KIBRIS MÜZAKERELERİ:
AB Konseyinin devam etmekte olan Kıbrıs’ın birleşmesine dönük sürece desteğini yinelediği vurgulanarak, “AB, Kıbrıs’ın anlaşma sonrası da üye ülke olarak kalmayı sürdüreceğini dikkate alıyor ve 12 Ocak 2017’de Kıbrıs konusunda yapılacak Cenevre Konferansına katılmaya hazırdır” değerlendirmesinde bulunuldu.
GÖÇMEN MUTABAKATI:
21 Mart itibariyle Türkiye’den Yunanistan’a geçen sığınmacıların iade edilmesinin öngörüldüğü mutabakat sayesinde, günlük geçişler 6 binden ortalama 81’e düştü. Mutabakatta, AB ülkelerince 72 bin sığınmacının alınması kayda geçirildi
TÜRKİYE’YE KATKI:
Mutabakatta 2016-2017 için 3 milyar avro, 2018 için de artı 3 milyar avroluk katkı kayda alındı. Buna karşın, 5 Aralık’a kadar “söz verilen/karar verilen” para miktarının 2,2 milyar avro olduğu belirtilirken, gerçekte transfer edilen para miktarı 677 milyon avroda kaldı.
GÜMRÜK BİRLİĞİ:
Mutabakat uyarınca, Gümrük Birliğinin güncelleştirilmesi için 2016 yılı sonlarına doğru resmi müzakerelerin başlaması gerekiyor. 2017’ye sayılı günler kalmasına rağmen, bu konudaki çalışmalar tamamlanmadı.
TERÖRLE MÜCADELE:
Mutabakatta, “Türkiye ve AB’nin terörle mücadelenin önceliğini koruduğunu bir kez daha teyit ettiği” ifadesine yer verilse de Brüksel, Türkiye’yi bu konuda desteklemek bir yana, terör örgütleri PKK ve FETÖ ile mücadele kapsamında aldığı önlemler nedeniyle sık sık eleştiriler yöneltti. Raporda bu maddeye ilişkin bir değerlendirmeye yer verilmedi.
Mutabakat, üyelik müzakerelerinin canlandırılması, yeni fasıllar açılması ve bunun için hazırlık çalışmalarının yapılmasını da kapsıyor.
AB’NİN SURİYE İÇİN KAPASİTESİ YOK
Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin liderleri, Suriye rejimi, Rusya ile İran’ı sivilleri ve hastaneleri ayrım gözetmeyen saldırılarından dolayı kınadı. AB Konseyi Başkanı Donald Tusk ise Suriye konusunda etkili olamadıklarını kabul etti. Sonuç bildirisinde, “AB Konseyi, Suriye rejimi ve müttefikleri özellikle de Rusya ve İran tarafından Halep’e yönelik devam eden saldırıları, şiddetle kınar” ifadesi kullanıldı. Zirve bitiminde konuşan Tusk, “Suriye’deki çatışmaları güçle durdurmak imkânsız. AB’nin bu tür bir önlemi kullanacak ne niyeti ne de kapasitesi var ama lütfen AB’yi suçlamayı bırakın” dedi. Tusk, Suriye konusunda, öncelikle küresel oyuncular ve Avrupa kamuoyuyla samimi olunması gerektiğine dikkat çekerek “Kimin yeterince etkili olduğunu da biliyorum ama bu, insani yardımda değil bombalamada etkili” dedi.