[Karar]
Avrupa Birliği’nin (AB) Türkiye ile tam üyelik müzakelerine başladığı 2004 yılından bu yana sürüncemede bıraktığı vize muafiyetinde 12 yıl sonra tarihi adım atıldı. Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun mülteci zirvesinde ortaya koyduğu oyunbozucu yaklaşımla yıllardır süren haksızlık giderildi. AB Komisyonu, Schengen ülkelerine yapılacak seyahatlerde Türk vatandaşları için vizelerin kaldırılması yönünde tavsiye kararı aldı. Komisyon, 72 kriterden 67’sini yerine getiren Türkiye’nin kalan beş kriteri tamamlaması halinde haziran sonunda vizesiz seyahatlerin başlayabileceğini açıklaadı.
Kararı Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Frans Timmermans açıkladı. Aynı açıklamada, biyometrik pasaportu olmadan Türklerin Avrupa’ya giremeyeceği vurgulanırken, bu konuda yıl sonuna kadar süre verildiği belirtildi. Timmermans, Twitter’dan yaptığı açıklamada biyometrik pasaportu olmayan Türk vatandaşlarının AB ülkelerine giremeyeceğini belirtti.
HAKSIZLIK GİDERİLDİ
Haziran sonuna kadar yerine getirilmesi gereken beş kriter şöyle: Biyometrik pasaportların hazırlanması, geri kabul anlaşmasının
1 Haziran’da hayata geçirilmesi, basın özgürlüğüyle ilgili yasal düzenlemeler, azınlık hakları, yolsuzluk ve terörle mücadeledeki mevzuat ve uygulamaların AB standartlarına getirilmesi ve bilgi güvenliğinin sağlanması. AB Konseyi’nin karara onay vermesi durumunda vize muafiyeti 1 Temmuz’dan itibaren devreye sokulacak. Ancak anlaşma Türk vatandaşlarına AB ülkelerinde çalışma hakkı vermeyecek.
Tarihi kararın ardından AB Bakanı Volkan Bozkır ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu birlikte kameraların karşısına geçti. Düzenlemeler için TBMM’ye teşekkür eden Bozkır, “Haziran sonuna kadar süreç tamamlanacak” dedi. “Vatandaşlarımız vizesiz Avrupa’ya en yakın noktadadır” diyen Çavuşoğlu da bu sonucun alınması için kasımdan beri yoğun mesai harcandığını belirtti. Gelinen noktadan memnun olduklarının altını çizen Çavuşoğlu, Türk vatandaşlarının AB’ye vizesiz seyahati hak ettiğini ve alınan kararla bu haksızlığın giderildiğini ifade etti.
PAZARLIK GÜCÜ TÜRKİYE’DE
Ekopolitik Kurucusu Tarık Çelenk: Bu kararla artık şunu anlayabiliriz ki, AB Türkiye ile ilişkilerini devamlı olarak sıcak tutmak istiyor. Komisyonun vize muafiyeti tavsiyesinde bulunmasında, göçmen meselesi kuşkusuz ilk sırada. Çünkü AB, göçmen meselesinin Avrupa’da aşırı sağ ve faşist cepheyi canlandıracağını fark etti. Bu da AB demokrasisi için ciddi bir tehlike.
AB ZEVAHİRİ KURTARDI
Prof. Dr. Mithat Baydur: Komisyon zevahiri kurtarmak, ‘sözümüzü tuttuk’ demek için bu kararı aldı. ABD, AB’yi içeriden çökertme stratejisi izliyor. Dolayısıyla bu durum AB’yi Türkiye ile kader ortaklığına yöneltti. Bu ortaklık sadece vize serbestisi değil, mülteci krizini hatta Fehriye Erdal ile ilgili yumuşamayı da kapsıyor.
TURİSTİK DOLAŞIM HAKKI
AB ve Küresel Araştırmalar Derneği Başkan Yardımcısı Can Baydarol: Bu bir serbest dolaşım hakkı değil, turistik dolaşım hakkı. AB Komisyonu, bu kararla AB’nin Türkiye’de kaybettiği sempatiyi bir parça kazanmayı amaçlıyor. Ben bu kararın çıkacağını başından beri savunuyorum. Çünkü Türkiye’nin elinde güçlü bir sopa var. O da Geri Kabul Anlaşması.
HÜKÜMETIN BAŞARISI
Doç. Dr. Kerem Batur: Karar bence Dışişleri Bakanı Volkan Bozkır ve hükümetin başarısıdır. Çok ciddi çaba sarf edilmiştir. Karar, moral açısından da çok olumlu. Nihai karar sürecinde sorun yaşanacağını sanmıyorum. Çünkü AB Komisyonu, AB’nin yürütme organıdır. Bu komisyondan çıkan tavsiye kararlarına uyulur.
PSİKOLOJİK EŞİK AŞILDI
Prof. Dr. Ali Resul Usul: Olumlu bir gelişme. Armudun sapı, üzümün çöpü kabilinde pürüzler olabilir ama bu raporun en önemli getirisi erişilen psikolojik aşamadır. 80’lerden bu yana Türkiye bu hakkını almak istiyordu ve şimdi alıyor. Meselenin Avrupa siyaseti tarafı çok önemli. Vize kalkarsa Türkler akın akın gelecek gibi bir korku vardı, bugünden itibaren bu psikolojik bariyerin de kalkacağını düşünüyorum.
MERKEL DESTEĞİ ÖNEMLİ
Başbakanlık Danışmanı Doç. Dr. Mesut Özcan: Komisyon teknik bir rapor veriyor ancak işin siyasi yanı da var. Avrupa Parlamentosu’nun ve Avrupa Konseyi’nin onayı ile bu iş gerçekleşebilir. Ancak Almanya gibi bir ülkenin desteği olduğu sürece olumlu netice büyük olasılıkla çıkar. Mevcut rapor da alınacak kararlara yön verecek. İki tarafın da ihtiyaç duyduğu bir anlaşmaydı. Türkiye üzerine düşeni yaptı ve yapacak.
VİZESİZ AB NASIL OLACAK, SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK? 7 SORUDA SERBEST DOLAŞIM
1- Türkiye ödevini yaptı,peki bundan sonra ne olacak?
AB Komisyonu, Türkiye’nin şartları büyük oranda karşıladığını belirterek vize muafiyeti getirilmesi tavsiyesinde bulundu. Komisyonun tavsiyesi önce Avrupa Parlamentosu, sonra Avrupa Birliği Konseyi’nin onayına sunulacak. Avrupa Parlementosu’nda basit çoğunluk, AB Konseyi’nde ise nitelikli çoğunluk aranacak. Beklenen onay gelirse 1 Temmuz itibariyle Schengen ülkelerine vizesiz seyahat dönemi başlayacak.
2- Vizesiz seyahat için sadece bir pasaport yeterli mi?
Evet ama mevcut pasaportlar değil. Schengen ülkelerine vizesiz seyahat, biyometrik verilerin yüklü olduğu çipli pasaportlarla mümkün olacak. Çünkü AB biyometrik verilerin çip içinde olmasını şart koşuyor.
3- Biyometrik veriler ve çipli pasaportun önemi nedir?
Pasaport kapağına yerleştirilen çipte biyometrik veriler bulunuyor. Sahte pasaport kullanılmasını neredeyse yüzde 100 önleyen çipli pasaportlar, özellikle yabancı terörist savaşçılar ve suç örgütlerinin kabusu. Zira çip içinde pasaport sahibinin kişisel verileri, parmak izi gibi değiştirilemez, üzerinde oynanamaz bilgiler mevcut.
4- Türk vatandaşları ne zaman bu pasaportlara sahip olacak?
1 Haziran 2016’ tarihinden itibaren çipli pasaport alınabilecek. Yeni pasaportlar mevcut pasaportların aynısı olacak. Ancak farkı göstermek için ön veya arka sayfasına bir işaret eklenmesi planlanıyor.
5- Yeni pasaportlar için ücret ödemek gerekiyor mu?
Pasaportlarını çipli pasaportla değiştirmek isteyenler cüzdan ücreti ödeyecek. Ancak eski pasaportun süresi yeni pasaporta eklenecek.
6- Özel kullanımdaki pasaportlarda değişiklik olacak mı?
1 Haziran 2016 tarihinden itibaren yeşil (hususi ), gri (hizmet) ve diplomatik pasaportların çiplerine de biyometrik veriler yüklenecek.
7- Hangi ülkelere vizesiz gidilebilecek?
Vize serbestisi hayata geçtiğinde Türk vatandaşları, Almanya, Avusturya, Belçika, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Letonya, Liechtenstein, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz, Slovakya, Slovenya ve Yunanistan’a giderken vize almaya ihtiyaç duymayacak. Bunlara ek olarak, şehir devletleri olan Monako, San Marino ve Vatikan’a da gidilebilecek. Türk vatandaşları, turistlik ve ziyaret amaçlı seyahatlerinde bu ülkelerde 180 güne kadar kalabilecek. Schengen üyesi olmadıkları için İngiltere ve İrlanda için ise vize uygulaması sürecek.
HER ŞEY 17 YIL ÖNCE BAŞLADI
Türkiye, 1999’da AB’ye aday ülke kabul edilmesine rağmen, vize serbestisi görüşmeleri 16 Aralık 2013’te başladı. Yavaş ilerleyen süreç, Avrupa’ya kabus yaşatan göçmen kriziyle hareketlendi. 29 Kasım 2015’teki Türkiye-AB Zirvesi’nde vize serbestisi için Ekim 2016 tarihi kararlaştırıldı. 18 Mart 2016’da yapılan 2. Zirve’de ise bu tarih öne çekilerek haziran ayı olarak belirlendi.