2020 Nobel Ekonomi Ödülü, ABD’li akademisyenler Paul Milgrom ve Robert Wilson’a verildi. Ödülü veren İsveç Kraliyet Akademisi “açık artırma teorisini geliştirdikleri ve yeni açık artırma formatları icat ettikleri için” ikilinin ödüle layık görüldüğünü belirtti.
Robert Wilson 1960’lardan itibaren açık artırma teorisini ele almaya başlarken 1980’lerin başında ise Paul Milgrom açık artırmalarda görülen ortak değer ve özel değer bileşenleri üzerinde çalışmaya ve bu değerleri analiz etmeye başladı.
AÇIK ARTTIRMALAR ARTIK HER YERDE
Akademi, “Paul Milgrom ve Robert Wilson’ın ortaya koyduğu açık artırma teorisi bu objektiflere nasıl ulaşılabileceğini anlamak adına kilit rol oynamaktadır” ifadelerini kullanırken açık artırma teorisinin ışığında mezatların ve açık artırmaların artık her yerden olduğunun ve insanların bu sistemi kullanarak internette ürünler alıp sattığının da altı çizildi.
Ödülü veren Kraliyet Akademisi, bu çalışmalar sonucunda elektronik marketlerin açık artırmalar gibi organize olduğunu, finansal varlıkların alınıp satılması, izin verilen karbondioksit emisyon değerlerinin radyo spektrumunun (tayfının) belirlenmesi gibi konuların tümüyle birer açık artırma şeklinde organize edildiğini vurguladı.
ÖRNEK VERİRKEN 'ÇIĞLIK' TABLOSUNU KULLANDI
Açık artırma teorisini anlamak açısından hayati bir öneme sahip olan “ortak değer” ve “özel değer” kavramına bir örnek veren Akademi, Edvard Munch’ün meşhur Çığlık tablosunu kullandı.
“Bir sanat eseri için bir teklif yapacaksanız yeniden satış değerini de düşünürsünüz ancak kendi içinizde bir “özel değer” de belirlersiniz. Bir bakıma şöminenizin üzerinde durmasından hoşlanacak mısınız, hoşlanmayacak mısınız…
Pek çok açık artırma ortak değerin yanı sıra özel değer bileşenini de barındırır, 1980’lerin başında Paul Migron bunu analiz etmeye başlamıştı.”
WİLSON'IN CEVABI KAHKAHALARA NEDEN OLDU
California yerel saatiyle gece saat 03.00’te ödül törenine bağlanan Robert Wilson, “Çok mutluluk verici bir haber, çok minnettarız” dedi. “Bir açık artırma üzerinden son olarak satın aldığınız şey neydi” sorusuna kişisel olarak hiçbir açık artırmaya katılmadığını belirterek cevap veren Wilson’ın bu yanıtı salonda kahkahalara sebep olurken aslında internet gezinirken karşımıza çıkan reklamların bile bir açık artırma sonucu önümüze düştüğünü söyledi.
Wilson daha sonra eşinin kendisini uyardığını ve eBay’den vakti zamanında bir kayak ayakkabısı aldıklarını belirtti.
Internetin derin bir şekilde açık artırma dünyasını etkilediğinin altını çizen Wilson, farklı girişimcilerin sürekli olarak internetten açık artırma yoluna başvurduğunu ve bu online satın almalarda artık internetle entegre bir model olduğunu ifade etti.