ABD borsalarında başlayan, tüm dünyaya sıçrayan düşüşlerin ardından uzmanlar, 10 yıllık peri masalının son erebileceğine işaret ediyor. Araştırma Yöneticisi Eric Liu, “Haftanın başında gördüğümüz ve hisseler ile tahvillerin ters yönlerde hareket ettiği ‘eski moda’ ortam, geride kalıyor” dedi.
ABD borsalarında başlayan satış dalgası tüm dünyayı etkisi altına almaya devam ediyor. 26 Ocak’ta Dow Jones endeksinin 26.616 puan ile zirveyi görmesinin ardından sertleşen düşüşler yüzde 10’u geçti. Trendin bir türlü değişmemesi üzerine borsada 10 yıllık serüvenin son ermiş olabileceğini ifade eden uzmanlar, şu görüşleri ifade ediyor: Washington Crossing Advisors Portföy Yöneticisi Chad Morganlander: “Şu an ‘başta sat, gerisini sonra düşün’ görüşü hakim. Finansal krizin üzerinden 10 yıl geçti ve şu an piyasada pek çok kişi Fed’in volatiliteyi suni olarak baskıladığı bir 10 yıl geçirdi. Bundan uzaklaşılırken, realite devreye girmeye başlıyor. 10 yıllık peri masalı sona ermek üzere.”
Pacific Investment Management Co. Başkan Vekili Tiffany Wilding: “Üretkenlik büyümesindeki hız yoksunluğunun, maaş büyümesindeki yavaşlamanın ve artan ekonomik kapasite sınırlamalarının, reel ekonomik faaliyette kademeli olarak gerçekleşen bir yavaşlama ile kesişmesi gerekir. Bunların yanı sıra, geçtiğimiz hafta yayınlanan ve işçi üretkenliğinde zayıflık gösteren rapor, üretkenliğin önümüzdeki yıl boyunca mali genişlemenin karşısında hangi boyutta artacağına, veya artıp artmayacağına dair soru işaretleri oluşturabilecek nitelikte. Hisse senedi piyasasındaki hareketler, enflasyonun hızlandığı ve büyümenin yavaşladığı tarihi dönemler ile aynı.”
Vanda Research Araştırma Yöneticisi Eric Liu: “Risk iştahındaki düşüklüğün altında yatan sebepler, bir kez daha değişti. Risk iştahı düşüklüğüyle birlikte haftanın başında gördüğümüz ve hisseler ile tahvillerin ters yönlerde hareket ettiği ‘eski moda’ ortam, geride kalıyor gibi görünüyor. Bunun yerine, piyasa ortamı, son 24 saat boyunca, tahvil faizlerindeki artış ve hisselerdeki düşüş ile birlikte geçtiğimiz haftaki düzeni taklit etti. Ancak, bazı şeyler geri çevrilemez. Sistemin maruz kaldığı büyük şoklar, şimdiye dek oldukça sağlam olan varlık fiyat ilişkilerini düzensizliğe sokarak uzun soluklu trendleri tersine çevirme eğilimine sahip.”
Oakbrook Investments LLC eş CIO’su Peter Jankovskis: “Kesinlikle bir ‘güvene kaçış’ bileşeni mevcut. Çeşitli sektörlerin nasıl bir performans gösterdiğine bakılırsa, kamu hizmetleri, en iyi konumdaydı. Temel tüketici ürünleri ise onun peşinden geldi. Piyasa, yüzde 2’ye kadar ilerleme kaydetti ve orada gayet güzel tutundu. Bunun sonrasında, işlemlerin son yarım saatinde ani bir şekilde düşüşe geçti. Bu düşüşün, piyasaların yarınki seansta toparlanması için destek oluşturabilme ihtimali var. Yüzde 10’luk düzeltmenin kırılması, insanları piyasaya geri dönmeleri adına cesaretlendirebilir. Asya ve Avrupa’da ne olacağını görmemiz lazım.” Williams Capital Group baş traderı Stephen Carl:
“Hedge fonları ve para yöneticileri, tüm tetik noktalarını harekete geçirmiş durumda. Yerlerinde duramıyorlar. Yarının ne getireceği belirsiz. Geçtiğimiz Cuma sert bir satış dalgası vardı. Yarın oynak bir piyasa görürsek günün sonlarında, tıpkı bugünkü gibi, ek satışlar gelebilir.”
DÖVİZİ YERLİLER DİZGİNLEDİ
Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın yeni nesil esnaf ve sanatkarın ayakta kalabilmesi için yaptığı çalışmaların çok önemli olduğunu vurgulayan TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Esnafın üzerinde en büyük yük defter tasdikleriyle ilgili uygulamaydı. 2018’den itibaren defter tasdiki işlemlerini notere gitmeden internet üzerinden yapabileceksiniz” dedi. Piyasanın düzenlenmesiyle ilgili en önemli sorunun kuralsızlık olduğunu dile getiren Palandöken, “Esnaf kazansa daha çok vergi verecek. Bu da insanlarımıza yatırım ve hizmet olarak dönecek. Maalesef biliyorsunuz sermaye çok farklı bir şey. Mahalle ve sokak kültürünün çok üstündeki ulusal zincirlerin piyasa ekonomisini nasıl etkilediğini hep birlikte görüyoruz” diye konuştu.
1 YILDA EN ÇOK BORSA KAZANDIRDI
Finansal yatırım araçları yıllık olarak değerlendirildiğinde de BIST 100 endeksi Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde yüzde 28,60, TÜFE ile indirgendiğinde ise yüzde 30,68 ile yatırımcısına en fazla reel getiriyi sağladı. Diğer taraftan ABD doları Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde yüzde 10,25, TÜFE ile indirgendiğinde ise yüzde 8,79 ile yatırımcısına en çok kaybettiren yatırım aracı oldu. Aylıkta da durum değişmedi. En yüksek aylık reel getiri, Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde yüzde 5,63, TÜFE ile indirgendiğinde ise yüzde 5,6 ile BIST 100 Endeksi’nde gerçekleşti. Geçtiğimiz ay yatırım araçlarından külçe altın yüzde 2,23, devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) yüzde 0,83 ve euro yüzde 0,18 oranında reel getiri sağladı. Buna karşılık, mevduat faizi (brüt) yüzde 0,10 ve ABD doları yüzde 2,74 oranında yatırımcısına kaybettirdi.
BOĞA GİTTİ, AYI MI GELDİ?
Finans piyasalarında sıklıkla karşılaşılan terimlerden olan ayı ve boğa piyasası kavramları piyasanın yönü (trendi) hakkında bilgi vermektedir. Boğa piyasası (bullish market), piyasanın yükseliş trendinde olduğu yani fiyatların gelecekte iyimser bir ortamda seyredeceği ve yatırımcıların alıma geçeceği dönemdir. Ayı piyasası ise fiyatların düşüş trendinde olacağı dönemdir. Uzmanlar geçtiğimiz 10 yılın boğa piyasası olduğunu fakat ayı dönemine girmiş olabileceğimiz yönünde sinyaller veriyor.
