Dünyadaki ilk 500 üniversite sıralamasını bu sefer buldum. Önceden de bulmuştum ama şu bulduğum kadar liste kadar tafsilatlı değildi.

Ben, eğitim piyasasının ‘kompedan’ı değilim. (Niye ‘uzman’ demedin derseniz, ‘kompedan’ daha ‘kıvrak’ bir kelime. Kastettiğim anlamı ifadeye daha uygun.) Hangi sıralama daha muteberdir, sıralamalara nasıl girersin, nasıl çıkarsın pek bilmem.

Bu listeyi dün bilgisayarımda buldum. Ekranda, ön bildirim olmuş. Tıkladım, açıldı. Demek ki daha önce bana bildirim göndermesini talep etmişim.

Academic Ranking of World Universities 2017. Yani bu senenin ‘akademik sıralama’sı.

Kim yapmış? Shanghai Ranking diye bir kuruluş yapmış.

Kriterlerini yazmışlar. 6 objektif kriter kullandıklarını söylüyorlar.

***

Neye bakıyorlar?

Mezunlarının ya da içindeki ekiplerin...

Kaç tane Nobel Ödülü veya Field Medal aldığına. (Field Medal, Matematikçiler Birliği’nin verdiği matematik madalyası. Matematik Nobel’i.)

Çok atıf yapılan araştırmacılarının sayısına.

Nature and Science jurnallerinde yayınlanan makalelerinin sayısına.

Scçience Citation Index’te (Bilimsel Alıntı İndeksi) indekslenen makalelerinin sayısına.

Kişi başına düşen akademik performansa...

Kişi başına düşen akademik performans ne demek?

Şu yukarıda anlatılan kriterlerin toplamının, üniversitedeki akademik kadroda bulunanların sayısına bölünmesiyle elde edilen puan demek.

Kriterler objektif görünüyor ama, o kriterlerin arka planında bir ‘sübjektiflik’ olabilir. O kısmına karışmam.

İşte bu listede, Türkiye’den sadece bir üniversite var. İstanbul Üniversitesi.

Kaçıncı sırada olduğunu da söyleyeyim. 426. Sırada.

İstanbul Üniversitesi’yle ilgili küçük bir tanıtıma da yer vermişler.

Üniversite’nin kuruluşunu 1453 olarak yazmışlar. Kurucusu da Fatih Sultan Mehmet. 22 Fakültesi, 12 kampüsü varmış ve üniversite önemli mimari eserlerin bulunduğu tarihi yarımadada bulunuyormuş. 5000 akademik, 7000 idari personeli varmış, öğrenci sayısı 80 binden fazlaymış. Üniversitenin misyonu, Doğuyla Batıyı, geçmişle geleceği buluşturmakmış.

11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Nobel ödülü sahibi Aziz Sancar bu üniversitenin mezunlarındanmış.

İsrail’in ilk Cumhurbaşkanı David Ben Gurion da İstanbul Üniversitesi mezunuymuş.

Malum. ABD bir numara. Listede 135 üniversitesi var.

Harward da dünyadaki üniversiteler arasında bir numara. 45 tane Nobel’i, 48 Pulitzer’i var. 30’dan fazla devlet başkanı da orada okumuş.

İkinci ülke, 45 üniversiteyle Çin. Çin üniversitelerinin sayısının çok olmasında, Shanghai Ranking’in Çin merkezli olmasının etkisi var mıdır?

Şu devirde, böyle bir soruya kesin bir dille ‘yoktur’ cevabı veremem. Ama bu etki zannediyorum çok şiddetli bir etki değildir.

Rusya’nın skoru da umduğumdan az. Sadece üç üniversite.

Tuhaf. Hindistan’ın bir üniversitesi girmiş listeye. Hintlilerden çok alim çıkar. Acaba iyi talebeler İngiltere’de mi okuyorlar?

Vaktiyle eski Cumhurbaşkanı Demirel “Başörtüsü takanlar Arabistan’a gitsin” demişti.

***

Hadi sorunun sahibini de hatırlayalım.

Mehmet Ocaktan, 28 Şubat günlerinde sormuştu soruyu.

Arabistan’a gitselermiş fena olmazmış aslında!

Çünkü, bizim sosyetemizin burun kıvırdığı Suudi Arabistan’ın ilk 500’deki üniversitelerinin sayısı 4. Haritada, bizimkinden daha koyu bir maviyle yer alıyorlar.

İsrail’in ilk 500’e giren üniversite sayısı 6.

Tekrar baktım. Üç tanesi ilk 200’ün içinde.

İşte, şimdi ‘2,5 milyonluk İsrail’ demenin sırası!

Demek ki, bizim ‘bilimsel toplam’ımız İsrail’in altıda biri.

Böyle veriler, bizim akademik yönetimimizin hatta doğrudan doğruya hocalarımızın canını sıkıyor mudur acaba?

Yahu koca koca adamlarız, İsrail’in arkasında nal topluyoruz, diyorlar mıdır?

(Ulemayı bilmem, ben utanıyorum.)

Neyse, Kurtlar Vadisi’yle eksiklerimizi telafi ediyoruz!

(Demek ki filmcilerimizin canını sıkıyor.)

Eksiklerimizi böyle kurgusal, sanal, hamasi, sansasyonel, demagojik sözüm ona icat ve üretimlerle telafi etmekteki kararlığımız, dünya sıralamasındaki yerimizin teminatıdır.

Bazen lüzumsuz ‘bağıntı’lar hayal ediyorum.

Sorular saçma da olsa soruyorum.

Mesela, dünyada ilk 100’e giren 10 üniversitemiz olsaydı, 15 temmuz olur muydu?