Gurbetteki oğula sorulan “işler nasıl” sorusunun meşhur cevaplarından biri.

“İşler iyi, para gönder geleyim.”

Memleketin ekonomisiyle ilgili sorulara da, bu meşhur cevaba benzer cevaplar veriliyor.

Dış borçların ve iç borçların gayrı safi milli hasılaya oranı makul seviyelerde.

Bankacılık sistemimiz sağlam.

Borçlarımızı erteleyebiliriz. Zaten kapımıza dayanmış bir alacaklı yok.

Ekonomi yönetimimizin çok yönlü etkin tedbirleri hazır.

Zaten, yeri ve zamanı gelince tedbirleri açıklıyorlar.

Mamafih, iş aleminde bir gerilim var.

Bankacılar mütebessim, fakat tebessümlerinin ardında, göz altlarında, dudak kenarlarında endişe çizgileri okunabiliyor.

Bir nevi ‘işler iyi para gönder geleyim’ durumu.

Henüz ahaliyi telaşlandıracak kadar derine inmedi sıkıntılar.

Bayramda seyir halindeydim. Yüzlerce insanla, eş dostla, yabancıyla oturdum kalktım.

Hepsi gariban insanlardı.

İşçi, köylü, kasabalı, kentli...

Kimisi emekli.

İş alemini endişelendiren sıkıntılardan etkilenmiş bir kişiyle bile karşılaşmadım.

Muhtemelen, hiçbirinin cebinde Dolar, Euro ve hatta yastıklarının altında altın, mücevherat yok.

Altından kalkılamayacak borçları da yok.

Varsa da fındığı satınca öderler.

Fındık olmazsa veya fındığın fiyatı düşük gelirse bir dahaki fındığa.

(Bu arada, yolda izde fındık fiyatlarının hiç olmazsa 15 lira olmasını yazmamı isteyen insanlarla da karşılaştım.)

İyi kötü bir maaşları var.

Köyde çay en fazla bir lira.

Yaşlılık parası, emekli maaşı, fındık parası ve saire, bir liralık çay parasına, senede veya iki senede bir alınacak ucuz, on beş yirmi liralık ayakkabıya, on beş yirmi liralık gömleğe, pantolona yetiyor.

Nerede yirmi liraya ayakkabı gömlek diye soracak olursanız, var, isterseniz gelin tarif edeyim.

Biz beğenmesek de o ayakkabıları, bahsettiğim arkadaşlar kemal-i afiyetle alıp giyiyorlar.

Yoksullar zaten yoksul.

Ne Bodrum’da, Alanya’da tatil planlıyorlar, ne de Maldivler’de, Korsika’da.

Ne Mercedes biniyorlar, ne Audi, ne BMV.

Kola bile içmiyorlar.

Çay ve ayran dışında, belki oralet ve tarçın.

Bugün itibarıyla sorun, orta sınıfı veya ortaya yakın sınıfı ilgilendiriyor.

Bir de bu sınıfların yukarısını.

Yukarıda poyraz şapkaları uçurdu uçuracak.

Şu halde ekonomi için Merkez Bankası’nın aldığı tedbirlerin ötesine geçecek ciddi çözümlere ihtiyaç var.

Faizler, iş aleminin yatırım yapma iştahını köreltecek kadar yükseldi.

(Bedelli askerlik için 15 bin lira kredi alanlar bankalara 30 bin lira borçlanıyormuş.)

Ölçekler büyüdüğü zaman, hangi iş adamı hangi cesaretle girsin yuvarlanırken hızla büyüyen bir borç yükünün altına.

Ya borcu döviz cinsinden olanlar?

Onların dertlerini anlatacak mecalleri kalmadı.

Peki ne yapmak lazım?

Malum, askerlikte ‘hedef küçültme’ diye bir terim var.

Karşıdan düşman ateşi gelirken veya geleceği sezildiği zaman, çökerek veya yatarak veya siper alarak hedef küçültürsün.

Ateşin sana isabet etme ihtimalini azaltırsın.

Hedef küçülteceksin.

Fazla yayıldıysan, biraz derli toplu oturacaksın.

Kolunu bacağını, herkesin göreceği şekilde sallamayacaksın.

Koşuyorsan, hız keseceksin, hiç olmazsa etrafını görebileceğin kadar, durman gerektiğinde kolayca durabileceğin kadar.

Birden fren yaptığında camdan fırlamayacağın kadar.

Emin olun, ‘yukarıdakiler’ yapılması gereken şeyleri bizden daha iyi biliyor.

Mutlaka gerekeni yapıyorlardır.

Şemsiyelerini açıyorlardır.

Ne yapacağını bilmeyenler, açık yakalananlar.

Şemsiyesi açılacak durumda olmayanlar.

Devlete gelince...

Konuştuğum iktisatçılar bu sıralar diyetisyenler gibi konuşuyor.

Hani diyetisyenler az ye, şunu yeme, şunu kes derler ya...

Dinlersen sonunda ‘fit’ oluyorsun.

Devletin ‘fit’ olması için yapısal tedbirler tavsiye ediyorlar.

Vergi, zam, tasarruf, katma değeri yüksek bazı alanlarda yatırım gibi neticeleri olan şeyler.

Dinlerse, yediğine içtiğine dikkat ederse, devlet de sonunda ‘fit’ olur.

‘Yarım iktisatçılar’ı değil ama... Doğru iktisatçıları.