Daha evvel Diriliş Postası’nda yazmıştım. Ettekraru ahsen velevkâne yüzseksen:
Bu ne rezilliktir ki Porto Riko denince gözümüzün önüne sadece West Side Story (Batı Yakası Hikâyesi) filmindeki Sharks (Köpek Balıkları) Çetesi üyelerinin Leonard Bernstein müziği eşliğinde çektikleri dövüşsel dans yahut danssal dövüş hareketleri ve bu Porto Rikolu serserilerin elebaşı Bernardo’nun kız kardeşini canlandıran Natalie Wood’un baygın bakışları geliyor; o da ancak o filmi seyretmişsek!
Bundan böyle Porto Riko dendi mi Porto Rikolu istiklal savaşçısı Filiberto Ojeda Rios’u hatırlayalım. Veya Oscar Lopez Rivera’yı.
***
Karayip memleketi Porto Riko eşrafından 1000 yiğit adam 23 Eylül 1868’de yayınladıkları istiklâl beyannamesiyle İspanya’dan ayrıldıklarını ilan ettiler.
İspanya 1898’de Porto Riko’dan çekildi ama yerine Amerika Birleşik Devletleri geldi.
O gün bugündür ABD hüküm sürüyor Porto Riko’da.
Ülkenin dış işleri ve savunması resmen ABD’ye bağlı.
İç işlerinde güya serbest ama o serbestiyet de hikâye.
Devrimci faaliyetleri sebebiyle bir ABD mahkemesinde 15 sene hapis talebiyle gıyabında yargılanan Filiberto Ojada Rios, yine bir 23 Eylül günü (2005), tam da istiklal ilanının sene-i devriyesini kutlamaya hazırlanırken, Porto Riko’nun batısındaki bir çiftlik evinde, 300 Amerikan Federal Soruşturma Bürosu (FBI) ajanının baskınında kurşun yağmuruna tutularak öldürüldü.
Baskın, Porto Riko idaresine (!) önceden haber verilmedi.
Porto Riko’daki devrimcilerin evlerinde FBI elemanlarınca sık sık yapılan aramalar da Porto Riko idaresine (!) önceden haber verilmiyor.
Porto Riko idaresi (!) ne yapıyor?
ABD’ye teessüflerini bildiriyor.
Hepsi bu.
Onun için her “Porto Riko idaresi” deyişimizde, yanına parantez içinde ünlem işareti koyuyoruz işte.
***
1950’li senelerden bu yana 2000 civarında Porto Rikolu kurtuluş savaşçısı zindana tıkıldı.
1981 senesinde tutuklanan ve 70 sene hapis cezasına çarptırılan Oscar Lopez Rivera, 34 senedir demir parmaklıklar ardında.
Bill Clinton, 1999 senesinde Rivera’yı bir grup arkadaşıyla beraber “şartlı” olarak tahliye ettirmek istemiş, fakat Rivera “esaretin dışarıda da devam etmesi” anlamına gelen “şartlı” tahliyeyi reddetmişti.
***
Bu yazının şimdi nereden icap ettiğine gelince:
ABD Başkan Adaylığı için Demokratik Parti saflarında Hillary Clinton’la yarışan Vermont Senatörü Bernie Sanders, geçenlerde, adaylık kampanyası çerçevesinde düzenlenen bir toplantı münasebetiyle Porto Riko’nun başkenti San Juan’daydı. (Porto Rikolular ABD’deki seçimlerde oy kullanamıyor, fakat Cumhuriyetçi Parti ve Demokratik Parti’nin kongrelerinde temsil edilebiliyorlar.)
Sanders burada yaptığı konuşmada ABD ile Porto Riko arasındaki ilişkinin “kolonyal bir ilişki” olarak devam edemeyeceğini belirtip “Bence Porto Rikoluların egemenlik hakları teslim edilmeli” dedi.
Yetkisi ve etkisi pek sınırlı olduğu, Beyaz Saray’a çıkacağa da benzemediği için Sanders’in bu sözleri sadra şifa değil; ama kulağa hoş geliyor tabii.
