“Rus lider Putin bir tweet atarak Suriye'den çekileceklerini açıkladı” diye bir cümle kursam kimse inanmaz. Ama aynı cümle ABD Başkanı Trump için çok normal görünüyor.
Trump bir sabah uyanıyor ve Suriye'den çekileceğiz diye tweet atıyor. Ardından Washington'dan “ABD dışişleri görevlileri ayrılmaya başladı, 2 bin civarındaki asker de en çok 100 gün içinde ayrılacak” açıklamaları geliyor.
Bu kadar basitmiş demek ki “ABD ve Ortadoğu” ilişkilerine dair denklemler...
“Suriye'den çekiliyoruz” gibi bir karar, herhalde Washington'daki karar merkezlerinde uzunca bir süre yapılan stratejik değerlendirmeler sonucu alınmıştır.
Hemen “Acaba öyle mi?” şeklindeki sorunuzu duyar gibi oluyorum.
Trump bu kararı, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı telefon görüşmesinden sonra vermiş.
Türkiye Cumhurbaşkanı ile yapılan bir görüşmeden sonra Türkiye gibi bir müttefike, stratejik ortağa karşı yapılan yanlışları anlamak, bunlardan rücu etme noktasına gelmek mümkün. Ne de olsa Türkiye, uzunca bir süreden beri Amerikan tavrını sorguluyor. Erdoğan'ın “Bu müttefikliğe sığmaz” sözlerini sağır sultanın duyduğu belli, Trump aydınlanmakta geç bile kaldı, denebilir. Ama Suriye'deki Amerikan varlığı sadece Türkiye'ye karşı bir terör örgütünü desteklemek için miydi ki, o rolün yanlış olduğu anlaşılınca Suriye'den de çekilme kararı verildi?
***
Şöyle bir soru soralım:
Rusya Suriye'de neden var?
DAEŞ'le mücadele için dense, değil. Esed'i korumak için dense, değil.
Bunun cevabı açık: Stratejik çıkar hesabı. Bir dünya devleti olma ve bunun için sıcak denizlere inme... Çarlık Rusyası ve Sovyetler'den bu yana gelen “Emperyal devlet” rolünü yürütme.
Ya Amerika?
“Suriye'den çekilme” kararı, ABD'nin Ortadoğu ile ilgili tüm stratejik hesaplardan vazgeçtiği anlamına mı geliyor?
* Amerika Rusya'nın Ortadoğu'daki varlığını artık önemsemiyor?
* Amerika İsrail'in güvenliği konusunu gündemden çıkarıyor?
* Amerika İran konusundaki rezervlerini kaldırıyor?
* Amerika Suud'la kısa süre önce Trump'ın katıldığı kılıç oyunu kurgusunu bir kenara bırakıyor.
* Amerika petrol sahalarının denetimi için savaşa girdiği Irak-Kuveyt gerilimini tarihte kalmış görüyor?
* Amerika, Ortadoğu'daki islamî gelişmelerin artık kendisini alakadar etmediğini düşünüyor?
* Amerika, Mısır darbesine sahip çıkmışlığı geride bırakıyor?
Burada her cümlenin sonuna neden soru işareti koyma gereği duyduğum, açıklamaya gerek bırakmıyor. Çünkü Amerika gibi bir ülkenin meselâ orta Avrupa'da küçük bir ülke gibi kendisini tecrit etmesinin mümkün olmadığını herkes bilir.
Siz İngiltere'nin kendisini böylesine tecrit edebileceğini düşünür müsünüz? Almanya'nın, Fransa'nın?
Amerika Suriye'den çekiliyor, ne zaman? Ortadoğu'da Sykes-Picot benzeri yeni haritalar çizilmesi kaygılarının dillendirildiği bir zaman...
Amerika'nın dev gibi büyüyen Çin ile gelecekteki muhtemel hesaplaşmalara hazırlandığının bilindiği zaman.
Rusya Ortadoğu'ya kazık çakarken...
Peki ne o zaman?
Öncelikle şunu söyliyelim: Eğer Amerika, sahadaki gelişmelerden, görüşmelerden ve en son Türkiye'nin operasyon kararlılığından, Ortadoğu'da Türkiye'yi ihmal ederek, onun güvenliğini tehlikeye atarak bir oyun kurulamayacağını anlamışsa bu olumlu.
Onun ötesinde Trump'ın “Bir tweetlik strateji” görüntüsü veren kararı ABD'nin tüm Ortadoğu politikasını okumaya imkan vermiyor. Değilse ABD, erken kalkanın yön belirlediği ve akşamdan sabaha konumu değişen bir süper güç gibi görünür ki, bu da hem acayip hem de ne zaman nerede patlayacağı belli olmayan çok tehlikeli bir şey olur.
Bu işin dramatik yanı, bu tweetli stratejinin bizim coğrafyamız üzerinde icra ediliyor olması... Asıl soru biz tayin edici bir rol üstlenebilecek miyiz? Türkiye dahil tüm İslam ülkelerini kastediyorum.
