Kuzey Irak referandum sonuçlarına ilişkin son dakika bilgileri gelmeye devam ediyor. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesud Barzani'ye yakın haber sitesinin iddiasına göre seçime katılım yüzde 78 oldu. 00.30 itibariyle 282 bin 017 seçmenin oyu sayıldı ve sandıktan yüzde 93.29 evet, yüzde 6.71 hayır çıktı. Oy sayımının sürdüğü öğrenildi. Öte yandan, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Bağımsız Yüksek Seçim ve Referandum Komisyonu Sözcüsü Sirvan Zirari, referanduma katılım oranının yüzde 72 olduğunu ileri sürerek, sonuçların 3 gün içinde açıklanacağını belirtti.
HABER MERKEZİ / ANKARA, İSTANBUL, ERBİL
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesud Barzani'nin ilk olarak 7 Haziran'da duyurduğu referandum, Erbil, Süleymaniye ve Duhok'a yapıldı. Referandum Kerkük'ün yanı sıra tartışmalı bölgeler olarak tabir edilen Musul'un batısındaki Şengal ilçesiyle doğusundaki Başika kasabası, Tuzhurmatu ve Hanekin ilçeleriyle Mendeli, Celavla ve Karatepe kasabalarında gerçekleşti. Türkiye'nin tanımadığı referanduma katılım oranını yüzde 78 olduğu açıklandı.
Referandumda ilk sonuçlar açıklanmaya başladı. Mesut Barzani'ye yakın haber sitesinin iddiasına göre Kuzey Irak'taki referandumda katılım oranı yüzde 78'in üzerine çıktı.
İŞTE İLK SANDIK SONUÇLARI:
Sayılan oy: 282.017
Evet: % 93.29
Hayır: % 6.71
"3 GÜN İÇİNDE AÇIKLAYACAĞIZ"
Öte yandan, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Bağımsız Yüksek Seçim ve Referandum Komisyonu Sözcüsü Sirvan Zirari, referanduma katılım oranının yüzde 72 olduğunu ileri sürerek, sonuçların 3 gün içinde açıklanacağını belirtti.
Zirari, Erbil'deki komisyon merkezinde yaptığı basın açıklamasında, "Referandma katılıp oy kullanan seçmenlerin sayısı 3 milyon 305 bin kişi olarak kaydedildi. Bu da toplam kayıtlı seçmen sayısının yüzde 72'sine tekabül ediyor." dedi.
Sonuçların 72 saat içinde açıklanacağını belirten Zirari, medyada yer alan verilere itibar edilmemesi gerektiğini söyledi.
Türkmen ve Arapların boykot ettiği referandum için Erbil, Süleymaniye ve Duhok illerinin yanı sıra statüsü tartışmalı Kerkük vilayeti, Salahaddin'in Tuzhurmatu ilçesi, Diyala'nın Hanekin ilçesi ile Celavla ve Karatepe kasabalarında sandık kuruldu.
Anayasaya aykırı referandumda oy verme işlemi, kısa bir süre önce terör örgütü DEAŞ'ın elinden alınan Musul vilayetinin Sincar, Mahmur, Telkeyf, Hamdaniye, Şeyhan ilçeleri ile Zummar, Rabia, Nemrud ve Bartilla kasabalarında da yapıldı.
IKBY Başkanı Mesut Barzani, tüm uyarılara rağmen, Birleşmiş Milletler ve ABD başta olmak üzere birçok ülkenin karşı çıktığı ve Irak Federal Mahkemesince "anayasaya aykırı" bulunan referandum kararından geri adım atmamıştı.
KERKÜK'TE GECE SOKAĞA ÇIKMA YASAĞI
17.22: Kerkük'te gece sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
17.05: Irak'ın Kerkük kentinde Bölgesel Kürt Yönetimi'nin bugün yaptığı referandum için 30 ayrı noktada oy kullanıldı. Referandumu protesto eden Türkmen ve Arapların yaşadığı mahallelerde sessizlik hüküm sürerken, Kerkük polisi olası olayları önlemek için geniş güvenlik önlemleri aldı.
16: 40: RTÜK, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin referandum kararı sonrası, Kuzey Irak merkezli yayın kuruluşu Rudaw'ın Türksat'tan çıkarılması yönünde karar verdi.
16.30 : Gün içinde Kerkük ve sınır kapılarıyla ilgili çok önemli kararlar çıkaran Bağdat yönetimi, Barzani ve diğer Kürt yetkililerinin banka hesaplarını takibe alacak. Devlet televizyonunda yer alan haberde, "Hükümet, yargı ve denetim organlarına IKBY ve bazı Kürt yetkililerin petrol gelirlerinin yer aldığı banka hesaplarını takibe alma talimatı verdi" ifadeleri yer aldı.
16.05 : Referandumda sandıkların kapanmasına iki saat kala Barzani yönetimi yapılacak kutlamalar için uyarı yayınladı. Yazılı açıklamada, "Her türlü silah kullanımı, gayrımedeni davranış, taşkınlık ve yasadışı eylemlerden sakınıp, şehirlerin ve halkın huzurunu koruyun" denildi.
TUZHURMATU'DA ÇATIŞMA
16:00: Kuzey Irak yönetiminin referandum sandığı kurduğu tartışmalı bölgelerden Tuzhurmatu'da Peşmerge ile Bağdat'a bağlı Haşdi Şabi grupları arasında çatışma çıktı.
ERDOĞAN'LA PUTİN GÖRÜŞTÜ
15.00 Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Putin telefon görüştü. İki lider Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin referandum teşebbüsüne değinerek, Irak ve Suriye'nin toprak bütünlüğünü vurguladı.
Erdoğan ve Putin, başta bölgedeki son gelişmeler olmak üzere tüm konuları 28 Eylül Perşembe günü Ankara'da bir araya gelerek, geniş biçimde ele alma konusunda mutabık kaldı.
ÇAVUŞOĞLU: BİZİM MUHATTABIMIZ BUNDAN SONRA BAĞDAT
14.50 Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Barzani'nin referandumuyla ilgili yaptığı açıklamada, "Referandumu yok sayıyoruz. Bizim bundan sonra muhattabımız Bağdat'tır" dedi.
IRAK MECLİSİ TARTIŞMALI BÖLGELERE ASKER GÖNDERME KARARI ALDI
14.40: Irak meclisi, bugün Kerkük ve tartışmalı diğer bölgelerde askeri güç bulundurma kararı aldı. Yazılı açıklamada, "Meclis, Kerkük ve tartışmalı diğer bölgelerde vatandaşların güvenliğini korumak için hükümetin askeri güç bulundurması gerektiği kararı aldı" denildi.
Irak parlamentonsu ayrıca, Kerkük petrollerinin Bağdat yönetimine devredilmesine ve referandumda oy kullanan memurların görevden alınmasına karar verdi.
Bağdat yönetimi, bölgesel yönetimin denetimindeki tüm sınır kapılarının kapatılmasını da istedi.Başbakanı Haydar el İbadi ise, güvenlik güçlerine bölgesel yönetimde yaşayanların korunması talimatını verdi.
13.45 : Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Nuri Maliki, Bağdat'ta düzenlenen referandum karşıtı etkinlik sırasında yaptığı konuşmada, "Referandumun Irak geneli ve Kürdistan bölgesi özelinde tehlikeli yansımaları olacak. Tüm tarafların ve mercilerin yasal olmadığına karar verdiği bu referandum, Irak halkının birliğine karşı açılmış savaştır. Arap, Kürt ve diğer bileşenler, İsrail'in bu ayrılık projesine karşı durmalı. Hükümet de Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelerdeki Türkmen, Arap, Ezidi ve diğer bileşenlerin can güvenliğini sağlamalı" dedi.
IRAK MECLİS BAŞKANI HÜKÜMETE ÇAĞRIDA BULUNDU
13.40 Irak Meclis Başkanı Selim el-Cuburi, referandumun "yasal olmadığını" yineleyerek, hükümete "ülkenin birliğini koruması" çağrısında bulundu.
13.30: Cumhurbaşkanı Erdoğan: Şu anda Kuzey Irak'ı ondan (İsrail) başka tanıyan yok. Biz ise şu anda Kuzey Irak ile çok farklı bir konumdayız. Netanyahu ile farklı bir konumda. Söyleyin bundan vazgeçsin. Biz adımlarımızı kararlı bir şekilde atmaya devam edeceğiz. Kuzey Irak yerel yönetiminin bu adımdan geri adım atması şart, olmazsa olmaz. Suriye'de de birden fazla terör devleti kurulmasına izin vermeyeceğiz. Onlar için kuru bir rüya. Dedim ya, bir gece ansızın gelebiliriz.
KERKÜK'TE GERGİN BEKLEYİŞ
13.00: Kerkük'te Türkmenler ve Araplar referandumu boykot ediyor. Gergin bir bekleyiş var. Kent merkezinde bazı yollar trafiğe kapatılmış durumda. Irak Türkmen Cephesi genel merkezinin önü tam teçhizatlı silahlı Türkmen görevlilerce korunuyor. Irak Türkmen Cephesi Başkanı Erşat Salihi ve kurmayları, referandum sürecini yakından izliyor. Referandum kararı alınarak Kerkük'te huzur ortamının baltalandığını belirten Salihi, olası bir sıcak çatışmadan her kesimin zararlı çıkacağını kaydetti.
OY VERME İŞLEMİ 1 SAAT UZATILDI
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ndeki (IKBY) Seçim ve Referandum Bağımsız Yüksek Komisyonu, referandumda oy verme işleminin 1 saat uzatıldığını açıkladı.
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ndeki Seçim ve Referandum Bağımsız Yüksek Komisyonu, saat 18.00’de sona ermesi planlanan bağımsızlık referandumunda oy verme işleminin saat 19.00’a kadar uzatıldığını açıkladı.
Türkiye'den gözlemci olarak giden PSK yöneticilerinden Ramazan Moray, izlenimlerini Karar'la paylaşırken katılım oranının yüksek olduğunu belirtti. Seçmenler, oylarını kullandıktan sonra alandan hemen ayrılmıyor. Bu da sandıkların kurulu olduğu okul ve çevresinde alışılmadık bir kalabalığın meydana gelmesine neden oluyor. Oy kullanımının ardından sohbet grupları oluşturularak referandum üzerine değerlendirmeler yapılıyor.
Erbil'in bazı noktalarında Arap ve Türkmenlerin de isimlerinin yazılı olduğu sandıklara gidip oy kullandıkları görülüyor.
Peşmerge güçleri, oy kullanılacak okullarda geniş güvenlik önlemi aldı.
11.40: Irak Bölgesel Kürt Yönetimi Başbakanı Neçirvan Barzani; "Türkiye' nin bizi anlamasını bekliyoruz. Referandum asla 26 Eylül'de Kürdistan devletini ilan edeceğimiz anlamına gelmiyor."
11.35: Irak Bölgesel Kürt Yönetimi Başbakanı Neçirvan Barzani "Türkiye'nin bizi anlamasını bekliyoruz. Referandum asla 26 Eylül' de Kürdistan devletini ilan edeceğimiz anlamına gelmiyor" dedi.
11.30: Başbakan Binali Yıldırım, canlı yayında önemli açıklamalar yapıyor. Yıldırım IKBY ile yaşanan gerilimle ilgili, "Biz savaşa girmiyoruz, tedbir alıyoruz" ifadelerini kullandı.
11.00: İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, başkent Tahran'da düzenlendiği basın toplantısında, "Irak devletinin toprak bütünlüğünü destekliyoruz. Irak devletinin talebi üzerine hava sahamızı ve kara sınırlarımızı IKBY'ye kapattık" dedi.
9.00: Habur Sınır Kapısı'nda geniş güvenlik önlemleri alındı. Gümrük Bakanı Tüfenkci, Irak'tan Türkiye'ye geçenlere sıkı kontroller yapıldığını duyurdu. Çok sayıda seçmen Erbil’de bulunan Barzani Namır Okulu’nda oyunu kullandı. Okul çevresinde güvenlik önlemlerinin alındığı görüldü. Oy vermeye gelen bir kişi de kurban kesti.
8.30: IKBY Başkanı Barzani, dün düzenlediği basın toplantısında sandık başına giderek oy kullanılmasını istemişti. Barzani oyunu kullandı.
8.00: Kuzey Irak'ta IKBY'nin doğrudan yönettiği Erbil, Duhok, Süleymaniye, tartışmalı bölgeler olarak ifade edilen Kerkük'ün tamamı, Musul'un Sincar ilçesi ve Başika kasabası, Selahaddin ilinin Tuzhurmatu ilçesi, Diyala'nın Hanekin ilçesi, Mendeli, Celavla ve Karatepe kasabalarını kapsayan bağımsızlık referandumu için resmi olarak sabah saat 08.00'de oy kullanılmaya başlandı. Oy verme işlemi akşam saat 18.00'de son bulacak. Ancak referandumu düzenleyen yüksek seçim kurulunun, esnek davranarak oy kullanma işlemlerini saat 18.30 ya da 19.00'a kadar uzatabileceği belirtiliyor. Yüksek seçim kurulunun istişare toplantısında bu bilginin dillendirildiği öğrenildi.
TSK'nın sınır ötesi operasyonuna yani Irak topraklarına girebilmesine izin veren tezkere de AKP, CHP, MHP mutabakatıyla uzatıldı. Başbakan Binali Yıldırım ise “Operasyon dahil her seçenek masada” diye Barzani'yi son bir kez daha uyardı.
TÜRKİYE, REFERANDUMUN ARDINDAN MGK KARARLARINI DEVREYE SOKACAK
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) yapılan tüm uyarılara rağmen dün Barzani’nin açıkladığı gibi bugün bağımsızlık referandumuna giderse, Türkiye geçen cuma günü Milli Güvenlik Kurulu’nda aldığı (MGK) tedbir kararlarını anında devreye sokacak. Ankara önceliği Barzani yönetimine karşı yoğun diplomatik baskı ile ekonomik önlemlere verecek.
ABD'DEN REFERANDUM UYARISI
ABD’nin Bağdat Büyükelçiliği, dün Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) bugün “anayasaya aykırı” referandumu düzenlemesi halinde bölgede karışıklık çıkabileceği uyarısında bulundu. Büyükelçiliğin resmi internet sitesinden yapılan açıklamada, “Irak’taki ABD vatandaşlarını, Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin 25 Eylül’de bağımsızlık referandumunu düzenlemesi halinde çıkabilecek muhtemel karışıklığa karşı uyarıyoruz” ifadeleri kullanıldı.
Seçmenlerin illere göre dağılımı ise şu şekilde:
Erbil: 1 milyon 200 bin,
Süleymaniye: 1 milyon 280 bin,
Kerkük: 750 bin,
Duhok: 800 bin,
Musul Ovası: 750 bin
Diğer yerler: 420 bin.
IRAK BAŞBAKANI İBADİ: REFERANDUM YASADIŞI
Irak'ın başkenti Bağdat'ı son olarak dün ziyaret eden Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) heyeti, referandumda ısrarcı olduklarını ve bundan sonra da Bağdat ile diyaloğa devam etmek istediğini duyurdu.
Şii Ulusal Koalisyonu ile referandum konusunda anlaşamadıklarını bildirdi.
Irak Başbakanı Haydar El İbadi, referandumun yasadışı ve anayasaya aykırı olduğunu ifade ediyor. Irak Parlamentosu, referandumun düzenlenmesini reddeden bir karar çıkarmış ve Başbakan İbadi'den Irak'ın toprak bütünlüğünü koruyup ayrılıkçı hareketlerle mücadele etmesi konusunda gerekli tüm tedbirleri almasını istemişti.
Parlamento 14 Eylül'de, referandumun düzenlenmesi gerektiğini savunan Kerkük Valisi'ni görevden aldı.
