Alaattin Karaca
Mustafa Kutlu’yu farklı kılan...
1970’li yıllarda yayımladığı “Ortadaki Adam” ve “Gönül İşi” adlı eserleriyle edebiyata adım atmıştı Mustafa Kutlu. Ondan sonra...
Kemal Tahir’in romanları sadece bir antitez mi?..
Tarihî roman, geçmişteki bazı olay ve kişileri, o zaman ve mekân içinde canlandırmaktan ibaret değil elbet. Olay ve kişilerin belgelere uygun...
George Orwell’ın filolog Syme’i ve bizim Syme’ler...
George Orwell’ın “1984”ünde (Çev. Celal Üster, Can Yay., 2011) Syme adlı bir filolog var. Totaliter devletin spesifik uzmanı!.. Geçen hafta...
Evrensel şairden spesifik uzmana...
Entelektüel, bilim, hakikat ve iktidar, birbirleriyle ilişkili kavramlar… Ama zamanın siyasi ve sosyal şartlarına göre bu kavramların tanımı...
Hakikat krizi ve mağaradakiler...
İnsanın hakikatle ezelden beri ilişkisi var. Ve herhâlde onu yaşatan asıl güç de hakikatle kurduğu o varoluşsal bağ. Bu, Mevlâna’nın Mesnevi’sindeki...
Muhafazakâr tepkinin köklerindeki kromozomlar
Ülkemiz, önemli bir süreçten geçiyor. Neredeyse herkes işi gücü bırakıp seçime odaklandı, bu siyasi ve psikolojik atmosfer hepimizi...
‘Yağmur Beklerken’de politik korku
Bu yazıyı seçimlerden bir gün önce yazıyorum. Sonuç ne olur bilmem ama siz okurken artık her şey belli olacak. Ne olursa olsun ülkemiz için...
Ney ile mey arasında
Bu başlığı Neyzen Tevfik için attım. Çünkü mizacı bu iki nesnenin sembolize ettiği bir kültürün meyvesi idi. Ama önce şunu söyleyeyim;...
Barbarları beklerken...
Uluslaşma ve devletleşmenin ana amacı, dairesi içine aldığı insanları ‘biz’ yapmaktır. Çünkü farklılıkların en alt düzeye indirilmesi,...
‘Kurt Kanunu’
Oldukça sert, hatta yer yer kanlı bir iktidar mücadelesine sahne olmuştur yakın tarihimiz. Hâli ve istikbali inşa eden geçmiştir denir, doğrudur....
‘Politikada 45 Yıl’ın satır araları...
Seçime doğru gidiyoruz…Fırsat düştükçe hatıra kitaplarını okuyorum. Geçen hafta bahsetmiştim, Yakup Kadri’nin “Politikada 45 Yıl”ını...
Yakup Kadri’den bir anı: Menderes’in yazara saygısı
Yakup Kadri’nin “Politikada 45 Yıl”ından bahsedeceğim bugün. Önemli bir eser. Çünkü yazar, Cumhuriyet’in kurucu kadrosundan, Atatürk’ün...
İlhan Berk’in trajedisi
Şairlerin çoğu yaralıdır bence. Hatta modern şiir, büyük ölçüde o yaradan beslenir. Bu açıdan bakılınca şiirin yanlışlardan doğduğunu...
Osmanlı’nın fotoğrafçıları
Bu hafta eski İstanbul’da dolaşmak istedi canım. Fotoğrafçılar aklıma geldi. Eski gazeteler arasında dolaşırken rastlamıştım onlara. İstanbul’daki...
Bir seyr ü süluk öyküsü ‘Gariplerin Kitabı’
İskoç yazar Ian Dallas’ın eseri “Gariplerin Kitabı” (Çev. İsmet özel, Şûle Yay., 2012). Ian Dallas, Abdulkadir Es-Sûfî’nin Müslüman...
Bize çok gelen şair!
Bilinçaltı, insanın bastırdığı, örttüğü şeyleri sakladığı en mahrem, en karanlık odası bence. Korkular, kaygılar, arzular ve hırslarla...
Siyasette yalan
Tanpınar’ın “Saatleri Ayarlama Enstitüsü” bir yalandır. Romanın kahramanı zavallı Hayri İrdal, kurdukları ‘ayar enstitüsü’nün aslında...
Kan kentleri...
Ölüm o kadar yayıldı ki, o kadar ağır ki… Havada, toprakta, suda, ateşte, sanki her yanda. Bir fırtına gibi, pencerenin kenarlarından, kapının...
Unamuno iman, aşk ve umut
Miguel de Unamuno bilge ve mistik bir yazar. “Sis”i, “Satranç Ustası Don Sandalio’nun Romanı”nı okurken fark etmiştim bunu. “Hayatın...
Istırabın dili
Ne büyük acı ya Rabbi!.. Önce pandemi, sonra deprem! Ne yapacağımızı şaşırdık, ruh hâlimiz allak bullak!.. Kimi zaman sinir buhranları geçiriyor,...
Yazar, dış müdahalelere boyun eğerse...
Sanat eseri, siparişle, buyrukla ya da okurların isteği gözetilerek vücuda getirilmez. Eser üzerinde zamanın, mekânın, siyasi, sosyal ve psikolojik...
Kara kışa dair…
Kış geldi mi? Güya geldi, ama kar, yağmur yok!Bu hafta Cesare Pavese’in “Hapishane”sini okumuştum, dişe dokunur bir şey bulamadım, arşivimde...
Jack London’un “Yabanın Çağrısı”nın düşündürdükleri
Jack London’un bizde “Vahşetin Çağrısı” olarak bilinen, ama İz Yayınlarınca “Yabanın Çağrısı” olarak çevrilen romanını okurken...
Sonsuzlukla sınır arasında atılan çığlık
Delilik neyse bir türlü çözemedim. Toplumun birtakım normları var, bunlara uymayanlara iyi gözle bakılmıyor, onu biliyorum. O zaman delilik, bir...
Namık Kemal’in torunu Selma’nın hikâyesi
Hatice Selma Ekrem, Namık Kemal’in oğlu Ali Ekrem Bolayır’dan olma torunu. Aslında Ali Ekrem’in dört çocuğu var. İlki Mehmet Kemal Cezmi,...
Gogol’un ‘Palto’sundakiler...
İsmet Özel, “Amentü” adlı şiirinde “İnsanın/ gölgesiyle tanımlandığı bir çağ…” der, bu çağ için. Nedir ‘insanın gölgesi’nden...
Dostoyevski sıra dışı hâllerin ve karakterlerin yazarı
Andre Gidé, “Dostoyevski” adlı kitabının başında Nietzsche’nin “Dostoyevski ruhbilim konusunda bana bir şeyler öğretmiş olan tek kişi”...
‘Sanatkâr büyük sanatkârla hesaplaşan adamdır’
Tanpınar’ın günlüklerinde çok hoşuma giden bir cümleyi not etmiştim. Şöyle diyordu: “Sanatkâr, büyük sanatkârla hesaplaşan adamdır.”...
Sezai Karakoç Necip Fazıl halef ve selef
Geçen hafta Sezai Karakoç’la Necip Fazıl’ın münasebetlerine değinmiştim. Nezaket ve saygı dairesinde bir halef-selef münasebetidir bu. Ama...
Sezai Karakoç’un Hatıralar’ından Necip Fazıl’a ateş edenlere…
Sezai Karakoç’un Hatıralar’ı kitap olarak basıldıktan sonra özellikle Necip Fazıl’la ilgili yazdıklarının, kanaatimce kasten ya eksik veya...
Sezai Karakoç’un yol’u...
Hatıra yazmak zor iş! Kendini koyuyorsun ortaya, cesaretin kadar ama. Öfkelerin, kırgınlıkların, sevdiklerin, sevmediklerin, inançların, siyasi...
Karakoç’un Hatıralar’ında Demokrat Parti devri
Karakoç’un “Hatıralar”ında devrindeki edebiyat ve basın hayatına dair gözlemlerle beraber DP, AP, MNP ve MSP’ye dair gözlem ve yorumları...
Sezai Karakoç’un Hatıralar’ı
Karakoç’un “Hatıralar”ı (Diriliş Yay., 2022) iki cilt hâlinde yayımlandı. Epeydir bekliyordum. “Diriliş” dergisinde 27 Temmuz 1988-5...
Annie Ernaux’nun derin yarası...
2022 Nobel Ödülü’nü kazanan Fransız yazar Anniex Ernaux hakkında yazmak istiyordum. Çoğu okur “Seneler”inin başarılı olduğu kanaatinde...
Su insanı yakarmış!
Çocukluk dönemindeki yaşantılar, anne ve babayla ilişkiler insanın ruhunda kalıcı izler bırakıyor. Berkun Oya, “Cici” filminde bence tam...
Şehirdeki uçarı Karacaoğlan Cemal Süreya
Cemal Süreya’yı, özellikle “Üvercinka”daki şiirleriyle hep şehre düşmüş bir XX. yüzyıl Karacaoğlan’ı gibi görürüm. Uçarı, çapkın,...
Entelektüel zümren yoksa...
Çınnnn!..Bir şey kopar, bir süreklilik, bir ses kesiliverir. Hâldesinizdir, arkanız kapkaranlıktır, boşluk! Sırtınızı dayayacak bir şey,...
Çağa ağıt ve Rilke
Alnı bura ile ora arasındaki o gergin ve keskin çizgiye değip varoluşun idrakiyle kendinden geçen şairleri hep sevdim. Gözleri delici olmalı şairin,...
Menzil yolun sonucudur
Yola neden çıkılır? Elbette bir menzile, bir yere ulaşmak için! İnsan, yola çıkmadan önce gideceği yeri kararlaştırır ve varmak için bir...
'İstanbul’un Ortası'nda Malik Aksel’le
Eski İstanbul’a dair hatıraları, kitapları severim ben. Arada bir elime alır, eski günlere giderim. Malik Aksel de sevdiklerimden. “İstanbul’un...
Yanan yakar Ayfer Tunç, yanan yakar!
Yanan, yakıyor!..Çünkü ateşi kelimelere geçiyor. Kelimelerden de okurların ruhuna. Kelimeler yakar mı? Yakar ya! Hem de ne yakar! Ama od’unu...
Eski bir İstanbul’da kabadayılar
Bu hafta biz yine eski İstanbul’da dolaşmaya devam edelim.Mafya, sadece bu çağa özgü bir şey mi sanıyorsunuz? Eskiden beri vardı. Adı mafya...
Borges’in masalsı, hikemi dünyası
Kimdir Borges? Bence Arjantinli bir İstanbul Efendisi, amâ bir hafız-ı kütüp, el yazmaları arasında gizemli, mistik yolculuklara çıkan bir hulyaperest…...
Kantolara ve Kantocu Peruz’a dair
Bende eski İstanbul’a merak, Ercümend Ekrem Talu’ya dair yaptığım araştırmalar sırasında başladı. Sonra Ahmet Rasim, Reşat Ekrem Koçu,...
Gogol mu, Poprişçev mi, komedi mi, trajedi mi?..
Nedir delilik, tam olarak tanımlayamam. Ama sanırım aklın, bedenin hayatını sağlıklı olarak sürdürmek için verdiği kararların ve bu kararlar...
Hüseyin Cöntürk’ün eleştiri ufkunda
Babası kahveciymiş Hüseyin Cöntürk’ün. Dostu Halûk Aker’in söyleşisinden öğrendim (Eleştirmenin Arzusu, Hüseyin Cöntürk’ten Halûk...
Layhâr Sultan’a Nailî’ye ve Kavafis’e dair
Naili’nin Divan’ını (Nailî Divanı, haz. Haluk İpekten, Akçağ Yay.1990) okuyordum. “Gideriz” redifli bir gazeli vardır hani “Hevâ-yı...
O bitmeyen hikâye…
Mevlânâ Celaleddin-i Rumi, bir rubaisinde;“Canında bir başka can var, ara o canıDağ gibi olan vücudunda bir inci var, ara o madeniHak yolunun...